مالیات سبز دربخش های انرژی و کالای نهایی در ایران: رویکرد نظریه بازی‌ها

استفاده از مالیات­های زیست محیطی ابزاری برای تخصیص بهینه منابع در راستای افزایش رفاه اجتماعی است. هدف این مطالعه طراحی الگوی مناسب و محاسبه مقدار بهینه مالیات­های سبز غیر مستقیم برای اقتصاد ایران با استفاده از نظریه بازی­ها می­باشد. در این راستا، بعد از ساخت الگو، ابتدا توابع تولید انرژی­های فسیلی، انرژی­های تجدیدپذیر به عنوان کالای واسطه­ای و تابع تولید کالای نهایی برآورد شده است. 

سپس یک بازی پویا برای سه بازیگر شامل دولت، بنگاه­های واسطه­ای تولید انرژی و بنگاه تولید کالای نهایی طراحی گردیده است. در مرحله اوّل دولت با هدف حداکثرسازی رفاه به تعیین نرخ مالیات می­پردازد و در مرحله دوم، بنگاه­ها با اخذ این نرخ، با انتخاب عوامل تولید، سود خود را حداکثر می­نمایند. پس از حل این بازی دینامیکی با روش استقراء بازگشتی، الگو برای اقتصاد ایران کالیبره شده است.

بر اساس نتایج بدست آمده نرخ بهینه مالیات سبز در سال 1394حدود 9 درصد تولید کالاهای نهایی برآورد می­گردد. به عبارت دیگر برای جبران خسارت­ های زیست محیطی ناشی از مصرف سوخت­های فسیلی لازم است که به این میزان از تولید ناخالص ملی (GNP) ایران مالیات اخذ گردد. همچنین نرخ مالیات سبز بر تولید انرژی فسیلی 18 درصد قیمت سوخت محاسبه شده است. این امر نشان دهنده لزوم توجه ویژه سیاستگذار و برنامه ­ریزان  به اخذ مالیات سبز برای دستیابی به توسعه  پایدار می باشد.