چرا انرژی تحریم نشد؟
اگرچه کشورهای عرب متحد عربستان در خلیجفارس در ابتدا برای پهلوگیری نفتکشهای حامل نفت و گاز مایع قطر محدودیت اعمال کردند، اما به فاصله کمتر از یک روز این محدودیت لغو شد و حتی صادرات گاز طبیعی به امارات نیز ادامه یافت.
قطر با ظرفیت تولید روزانه حدود 650 هزار بشکه نفت خام و به همین میزان میعانات گازی، در عمل کمترین تولید نفت را میان کشورهای عضو اوپک حاشیه خلیجفارس دارد، بهطوری که حتی ظرفیت تولید نفت خام عمان نیز روزانه 400 هزار بشکه بیشتر از قطر است.
اگرچه کشورهای عرب متحد عربستان در خلیجفارس در ابتدا برای پهلوگیری نفتکشهای حامل نفت و گاز مایع قطر محدودیت اعمال کردند، اما به فاصله کمتر از یک روز این محدودیت لغو شد و حتی صادرات گاز طبیعی به امارات نیز ادامه یافت.
درواقع با توجه به اینکه هماکنون حجم عظیمی از نفت مازاد در بازارهای جهانی وجود دارد و قیمت نفت نیز به زیر 50 دلار سقوط کرده (و در سال آینده انتظار میرود تولید نفت مازاد در جهان دوباره اوج بگیرد و به 800 هزار بشکه در روز برسد)، عملا ریسکی برای اختلال در صادرات نفت قطر در سطح جهانی وجود ندارد، اما متحدین عربستان با وجود تحریمهای شدید مانند بستن مرزها و حریم هوایی خود به روی قطر یا قطع تعاملات بانکی و مسدودکردن داراییهای اشخاص و شرکتهایی از قطر، حوزه انرژی این کشور را مشمول تحریم نکردند.
هماکنون گاز قطر روزانه حدود 56 میلیون مترمکعب، معادل تولید دو فاز استاندارد پارس جنوبی، از طریق خط لوله دلفین راهی امارات و عمان میشود. صادرات روزانه حدود 300 میلیون مترمکعب گاز مایعشده قطر (معادل 75 میلیون تن در سال) نیز طبق روال همیشگی ادامه دارد.
باید یادآور شد که شرکت آمریکایی اکسیدنتالپترولیوم و شرکت فرانسوی توتال هرکدام سهمی 24.5 درصدی در خط لوله دلفین دارند. از طرفی نیمی از برق امارات از نیروگاههایی تأمین میشود که با گاز قطر کار میکنند. همچنین عمان هماکنون با کسری شدید گاز مواجه است و بخشی از ظرفیت کارخانههای مایعسازی گاز این کشور بهدلیل کمبود گاز بیاستفاده مانده است.
درباره صادرات الانجی نیز بهدلیل وجود گاز مایع مازاد در بازارهای جهانی، قیمت الانجی از حدود 20 دلار بهازای هر میلیون بیتییو (واحد سنجش ارزش حرارتی گاز) به حدود پنج دلار سقوط کرده و در سالهای پیشِرو نیز بازار الانجی بهدلیل راهاندازی کارخانههای جدید مایعسازی گاز در استرالیا، کانادا و آمریکا با مازاد چشمگیری مواجه خواهد شد.
درعینحال نباید از یاد برد که شرکت آمریکایی اکسونموبیل بیشترین نقش را در توسعه کارخانههای مایعسازی گاز قطر داشته و در توسعه این پروژهها به همراه بندر لفان 30 میلیارد دلار سرمایهگذاری کرده، 30 درصد نیز در این حوزه قطر سهم دارد.
گفتنی است رکس تیلرسون، وزیر خارجه کنونی آمریکا، قبلا مدیرعامل شرکت اکسونموبیل بود. از طرفی این شرکت آمریکایی بندر رأس لفان قطر را که همه الانجی تولیدی قطر از این بندر راهی بازارهای بینالمللی میشود، توسعه داده است.
شرکت ملی نفت قطر و اکسونموبیل همچنین در ترمینال گاز مایع «گلدنپس» تگزاس آمریکا شریک هستند و هماکنون پروژهای 10 میلیارد دلاری برای تبدیل این ترمینال به هاب صادرات الانجی در سطح جهانی دارند. از سوی دیگر غول نفتی فرانسه، شرکت توتال هم سهمی 16.7 درصدی در پروژه الانجی قطر به ظرفیت تولید 5.2 میلیون تن گاز مایع در سال دارد که مدت قرارداد 25 سال است. این شرکت در پروژه پالایش میعانات گازی بندر رأس لفان نیز 10 درصد سهم دارد.
هماکنون دهها شرکت بینالمللی از جمله شرکت بریتانیایی هلندی رویالداچشل، میتسویی، ایدمتسو کوسان و ماروبنی ژاپن و کونوکوفیلیپس آمریکا سهامداران پروژههای گازی قطر هستند و به این راحتی نمیتوان با چشمبستن بر منافع این شرکتهای غول نفتی حوزه انرژی، قطر را تحریم کرد.