نفت می‌تواند راه حل واشینگتن در معمای سوریه باشد؟

اگر واشینگتن بتواند ترکیه را بر سر نفت سوریه در مناطق تحت کنترل کردها  سر ذوق آورد، شاید بتواند بخشی از معمای غامض سوریه را حل کند. ترکیه به دنبال نفت است و سوریه نفت دارد.

به گزارش خبرنگار بین الملل «انرژی امروز» در هفت سال گذشته شهرهای سوریه ویران شدند و هزاران نفر آواره شدند، اما هدف ایالات متحده و متحدانش برای از میان برداشت بشار اسد، غیر قابل دستیابی باقی مانده است.

از ماه نوامبر تاکنون نیروهای وفادار به اسد توانستند بخش های مهمی از کشور را از دست شورشیان نجات دهند.

دو منطقه‌ای که هنوز نیروهای اسد نتوانستند آنها را فراچنگ آورند ادلیب تحت تسلط ترکیه و شرق سوریه تحت تسلط ایالات متحده است.

آنکارا برای جلوگیری از تشکیل یک منطقه کرد نشین مستقل و جلوگیری از ورود مهاجران جدید به سرزمین خود مجبور است با ایران و روسیه همکاری صمیمانه داشته باشد.

هدف اولیه واشینگتن هم ایجاد پایگاهی در سوریه برای محاصره ایران است.        

بنابراین اویل پرایس معتقد است ایالات متحده برای رسیدن به این هدف با 2 چالش روبه رو است: اقتصاد در حال کار در شرق سوریه و ترکیه سرکش.

آنکارا به شدت مخالف نیروهای مدافع خلق کرد YPG است که پشتیبان نیروهای SDF (فدراسیون دموکرات سوریه) هستند که کنترل بخشی از منطقه را در دست دارند.

البته سوریه شرقی، دارای منابعی است که با آن واشینگتن می تواند بر این دو چالش غلبه کند: نفت.

دو سمت سوریه

سوریه تقریبا به دو منطقه تقسیم می شود: سوریه شرقی و سوریه غربی.

بیشتر جمعیت سوریه قبل از روشن شدن آتش جنگ در مناطق شهری سوریه غربی زندگی می کردند که شهرهای دمشق، حما، همس و حلب در آن قرار دارند.

این مناطق بیشترین مشارکت را در اقتصاد ملی سوریه داشتند. علی رغم اینکه در حال حاضر این شهرها تقریبا ویران شده‌اند اما هنوز هم می توانند به عنوان مرکز رشد اقتصادی خود را مطرح کنند.

در مقابل سوریه شرقی بخش کمتر سودبخش کشور است که پیش از این هم کمتر توسعه یافته بود.

قبل از جنگ، یک بررسی نشان داد که نسبت بی سوادی در سوریه شرقی به نسبت متوسط 15 درصد کشوری، برابر با 30 درصد است. از نیروهای کاری سوریه شرقی هم 40 درصد به کشاورزی مشغول بودند درحالی که در کل سوریه 20 درصد کشاورز بودند.

علی رغم تولیدات اقتصادی کمتر این منطقه، ناحیه شرقی منطقه حاصلخیز سوریه بود که عمده ترین منابع انرژی این کشور هم در همین منطقه قرار داشت.

قبل از جنگ، سوریه 387 هزار بشکه در روز نفت تولید می کرد که 140 هزار بشکه از آن صادر می شد.

حالا چالش پیش رو تولید نیست، بلکه حمل و نقل است.

قبل از جنگ، یک خط لوله 1400 کیلومتری نفت، طلای سیاه را از این منطقه به ترمینال های نفتی دریای مدیترانه در غرب سوریه منتقل می کردند. این خط لوله هم اکنون غیر قابل استفاده است چون نیروهای اسد این منطقه را تحت کنترل خود دارند.

تلاش های واشینگتن در از میان برداشتن اسد به جایی نرسیده است. تلاش در جهت متحد کردن نیروهای شورشی و آموزش و تجهیز آن با سلاح نیز به نتیجه مطلوب نرسیده است.

SFD در سوریه شرقی با پشتیبانی YPG استثنا هستند.

مایک پمپئو گفته است که کردهای سوریه «شریک بزرگی» دارند و «واشینگتن می خواهد اطمینان حاصل کند که کردها بر مسند قدرت خواهند نشست».

اما بودن یک منطقه کردنشین مستقل در آن سوی مرزهای ترکیه می تواند بدترین سناریو برای آنکارا باشد. ترکیه بارها تاکید کرده است که موضوع کردها «خط قرمز» این کشور است.

اویل پرایس می نویسد: اما گویی واشینگتن قصد ندارد از موضع خود در حمایت از کردها دست بکشد. واشینگتن  در تلاش برای جلب رضایت ترکیه با تحویل رهبران پ.ک.ک است. البته آنکارا این تلاش ها را در جهت جدا کردن نیروهای مدافع خلق کرد YPG از پ.ک.ک می‌داند.

با این حال علی رغم وضعیت ستیزه جویانه ایالات متحده و ترکیه، واشینگتن می تواند دو طرف را بر اساس علاقمندی های مشترک و وابستگی های اقتصادی مشترک گرد هم آورد.

سوریه شرقی 95 درصد منابع نفتی سوریه را در خود دارد.  کردها قبلا با وساطت مسکو توانسته بودند قراردادی کوچک با دولت سوریه ببندند تا بتوانند یک سوم از 50 هزار بشکه نفت تولیدی روزانه میدان نفتی رمیلان را شریک شوند.

البته که انرژی می تواند موضع آنکارا را در مقابل کردها با شریک شدن در این نفت متعادل‌تر کند.

انرژی به عنوان مایه اتصال عمل می کند

ترکیه و سوریه شرقی در تولید و مصرف انرژی مکمل هم هستند. مناطق تحت کنترل کردها می تواند مقادیر زیادی نفت تولید کند در حالی که ترکیه 75 درصد از انرژی خود را وارد می کند.

مخالفت آنکارا با واشینگتن در این درگیری به دلیل به رسمیت شناختن کردها توسط واشینگتن نیست بلکه حضور برجسته نیروهای مدافع خلق کرد YPG است.

ترکیه پیش از این هم با کردهای اقلیم کردستان عراق روابطی داشته است. هرچند آنکارا با رفراندوم استقلال اقلیم کردستان عراق در سال 2017 به شدت مخالفت کرد، اما خط لوله کرکوک-جیهان دوباره کار خود را از سر گرفت.

اویل پرایس در نهایت معتقد است اگر واشینگتن قادر است نقش YPG را کاهش دهد و به ترکیه در خصوص مزایای کار با کردها سوریه اطمینان دهد، هر دو طرف خواهند توانست از این مزیت بهره ببرند.