بررسی وضعیت افزایش ضریب بازیافت و ازدیاد برداشت در میادین نفتی ایران

بسیاری از میادین بزرگ کشور به نیمه دوم عمر تولیدی خود رسیده‌اند و تولید طبیعی از آنها در معرض کاهش چشم‌گیری قرار گرفته است. میانگین ضریب بازیافت از میادین نفتی کشور حدود 24 5 درصد بوده که در مقایسه با میانگین 34 درصدی ضریب بازیافت جهانی فاصله زیادی را نشان می‌دهد. اگرچه ضریب بازیافت از مخازن به ویژگی‌های سنگ و سیال هر مخزن بستگی دارد و به‌طور عام نمی‌توان مقایسه اصولی انجام داد، اما نگاهی به صنعت نفت و گاز جهانی نشان می‌دهد ضریب بازیافت از این میادین، غالبا با روش‌های تخلیه ثانویه و ثالثیه افزایش قابل‌توجهی داشته است. با وجود نزدیک به 120 میدان نفتی در کشور، فقدان اهتمام لازم برای افزایش ذخایر قابل استحصال و اجرای عملیات بهبود ازدیاد برداشت به یکی از چالش‌های اساسی صنعت نفت ایران تبدیل شده است. پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد تزریق گاز غیرامتزاجی مناسب‌ترین راه‌حل برای برداشت ثانویه و نگهداشت فشار اغلب میادین ایران است؛ اگرچه تزریق آب نیز به‌عنوان یکی دیگر از مهم‌ترین روش‌ها لازم است در مخازن خاص موردنیاز اجرا گردد. پژوهش‌ها نشان داده است تزریق 200 میلیون متر مکعب روزانه گاز به مدت 15 سال سبب تولید 15 میلیارد بشکه نفت اضافی از میدان خواهد شد؛ اگر حداقل 75 مترمکعب جایگزین یک بشکه نفت گردد. این در حالی است که در بدترین شرایط حداکثر 200 مترمکعب گاز موجب تولید یک بشکه نفت اضافی خواهد گردید که منجر به افزایش 5 47 میلیارد بشکه‌ای نفت قابل استحصال خواهد گردید. با فرض قیمت نفت هر بشکه 50 دلار، عایدی کشور از اجرای این برنامه ازدیاد برداشت، حداقل 274 میلیارد دلار و در حالت بهینه 750 میلیارد دلار خواهد بود که البته مطالعات دقیق برای هر مخزن مستلزم انجام مطالعات آزمایشگاهی و شبیه‌سازی است. مزایای تزریق گاز علاوه بر ازدیاد برداشت نفت موجب ذخیره‌سازی و برداشت بخش قابل‌توجهی از آن در سال‌های آتی خواهد بود و حتی می‌توان پس از تزریق گاز و تولید، آن را برای سایر مصارف خانگی، تجاری و صنعتی مورد استفاده قرار داد.