تلاش عربستان برای اعلام پروژه با توتال
آنچه به‌وضوح در اتفاقات روزهای اخیر قابل مشاهده است، رقابت کشورهای منطقه برای جذب بیشتر توتال به‌سوی خود و کوچک جلوه‌دادن همکاری این شرکت با ایران است.
هنوز یک هفته از اعلام امضای قرارداد توسعه فاز یازده پارس جنوبی میان ایران و شرکت فرانسوی توتال نگذشته است که از یک سو توتال در حال بهره‌گرفتن از این موقعیت است و از سوی دیگر رقبای ایران تلاش‌های عجیب و غریبی را آغاز کرده‌اند. برخی رسانه‌ها و تحلیلگرانی که سر رشته‌شان در جیب‌های سعودی‌هاست، از نخستین لحظات امضای قرارداد تهران تلاش کردند این قرارداد را یک ریسک دیوانه‌وار، یک سرمایه‌گذاری کور یا حتی یک وطن‌فروشی معرفی کنند و کم اهمیت جلوه دهند اما سوی دیگر چوبی که با آن بازی می‌کنند، معنایی کاملا مخالف دارد. رقبای منطقه‌ای ایران تلاش می‌کنند با اعلام مذاکرات، پروژه‌ها و حتی رایزنی‌های نه‌چندان جدی خود که روزگاری با توتال انجام شده، نشان دهند که در قرارداد نوشتن با این شرکت بزرگ فرانسوی از ایران عقب‌تر نیستند.
آرامکو، شرکت ملی نفت عربستان، عصر پنجشنبه 15 تیر96 اعلام کرد که پروژه توسعه پتروشیمی مشترک خود با توتال و ساخت یک واحد کراکر با ظرفیت تولید 1 5 میلیون تن اتیلن و 500 هزار تن پروپیلن را به‌طور جدی در دست بررسی دارد. محل این مجتمع در منطقه پتروشیمی جبیل (Jubail) تعیین شده است. در این منطقه پتروشیمی ستورپ واقع شده که بخشی از آن متعلق به توتال فرانسه است و در کنار آن یک پتروشیمی دیگر به نام صادارا واقع شده است که شرکت داو پتروشیمی به همراه آرامکو ساخته است. صادارا نخستین واحد پتروشیمی با خوراک مختلط در عربستان است و طرح ساخت یک واحد کراکر در نزدیکی این منطقه از سال 2010 روی میز مدیران آرامکو بوده است.
این پروژه در نخستین مرحله جانمایی و کار ساخت ساختمان‌های اداری آن آغاز شد تا امکان‌سنجی کل کارخانه انجام شود اما تاکنون نتیجه مشخصی از آن به‌دست نیامده است. کار امکان‌سنجی به‌قدری مجهول و بدون خروجی‌ست که تاکنون رقم‌های متفاوتی از هزینه ساخت این کارخانه ارائه شده که مبالغی از 3 تا 5 میلیارد دلار را شامل می‌شود.
بنابر گزارش رویترز، آرامکو قصد دارد تا ده‌سال آینده تولید گاز عربستان را دوبرابر کند و برای این منظور روی منابع گاز شیل این کشور که توانایی افزودن 2 تا 3 میلیارد فوت مکعب به تولید را دارند، حساب ویژه باز کرده است. عربستان منابع گازی گسترده‌ای دارد اما این منابع همراه با نفت هستند و واحدهای کراکر در این کشور یک نیاز جدی محسوب می‌شوند. از جمله دیگر پروژه‌های آرامکو، تأسیس یک کارخانه فوق‌پیشرفته با همکاری سابیک است که بتواند محصولات شیمیایی را در فرآیند‌های کوتاه از نفت تولید کند و صنعت نفت و پتروشیمی کشور را ارتقا دهد.
منابع آگاه در آرامکو به رویترز گفته‌اند که عربستان به توسعه ستورپ برای تولید محصولات آروماتیک و آزمایش بخش‌های مهندسی خوراک تا نیمه دوم سال 2019 دارد اما مقامات رسمی دراین‌باره اظهارنظر نکرده‌اند؛ این درحالی‌ست که یکی از سخنگویان توتال اعلام کرده که این شرکت علاقه‌مند به توسعه بخش پایین‌دستی پالایشگاه ستورپ و تولید پاراکسیلن، بنزن و پروپیلن است. این اختلاف‌نظر جدی در ادامه پروژه موجب شده تا اعلامیه همکاری تازه با توتال، در هاله‌ای از ابهام فرو رود. پتروشیمی ستورپ یک واحد 400 هزار بشکهآی عظیم است که 62 5 درصد از آن متعلق به آرامکو و 37 5 درصد در مالکیت توتال است.
رقابت میان کشورهای منطقه برای اعلام قراردادهای همکاری با توتال بلافاصله پس از امضای قرارداد تهران در شرایطی رخ می‌دهد که توتال از 1936 میلادی در صنعت نفت و گاز قطر حضور دارد و سابقه حضورش در عربستان نیز به 40 سال قبل بازمی‌گردد. این شرکت فرانسوی از سال 1939 در امارات متحده عربی سرمایه‌گذاری کرده و اکنون مالکیت شراکتی بسیاری از پتروشیمی‌ها و پالایشگاه در پایین‌دست صنایع این کشور را در اختیار دارد. توتال همچنین سهامدار اصلی خط لوله دولفین است که گاز تولید شده در قطر را از زیر خلیج فارس به امارات و سپس به عمان منتقل می‌کند.
آنچه به‌وضوح در اتفاقات روزهای اخیر قابل مشاهده است، رقابت کشورهای منطقه برای جذب بیشتر توتال به‌سوی خود و کوچک جلوه‌دادن همکاری این شرکت با ایران است. در این شرایط، قرارداد توسعه فاز11 پارس جنوبی که میان ایران و یک جوینت‌ونچر (تیم اجرایی متشکل از چند شرکت) به رهبری توتال و برای مدت 20 سال منعقد شد، نه‌تنها برای کشورمان یک موفقیت بزرگ محسوب می‌شود بلکه برای توتال نیز یک موقعیت کم‌نظیر فراهم آورده تا بتواند در سایه این قرارداد بزرگ، رقبای ایران به قراردادهای بزرگ‌تر ترغیب کند.
