وضعیت اسفناک پالایشگاه‌های برنامه چهارم
سال‌هاست که اجرای شش پالایشگاه علاوه بر پالایشگاه ستاره خلیج فارس کلید خورده است… پالایشگاه‌هایی که روند احداث آن‌ها به کندی پیش می‌رود و در این بین تنها ستاره خلیج فارس با سوسوی اندکی درخشید و هرچند با تاخیر اما به نتیجه نزدیک شد.
به گزارش خبرنگار پالایش «انرژی امروز»، در ابتدای برنامه چهارم توسعه مطالعاتی به منظور ساخت ۷ پالایشگاه جدید نفتی آغاز شد و مطابق با این مطالعات ساخت پالایشگاه‌های جدید نفت و میعانات گازی ستاره خلیج فارس، هرمز بندرعباس، پارس شیراز، کاسپین گلستان، آناهیتا کرمانشاه، شهریار تبریز و نفت سنگین خوزستان در دستور کار قرار گرفت اما بیش از 10 سال می‌گذرد و این پالایشگاه‌ها هنوز به نتیجه نرسیده‌اند.
پالایشگاه نفت خام فوق سنگین هرمز با ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در روز و با چهار میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مقرر بود در کنار پالایشگاه بندرعباس ساخته شود و سپس طی برنامه ششم توسعه، مردادماه سال گذشته، صحبت از انتقال پالایشگاه هرمز از بندرعباس به جاسک مطرح شد. عملیات اجرایی پالایشگاه هرمز در سال ۱۳۸۵ آغاز شده بود و انتظار می‌رفت در سال ۱۳۹۱ به بهره برداری برسد.
پالایشگاه نفت کاسپین گلستان(گرگان) قرار بود تا پنج سال پیش تکمیل شود. با تکمیل آن امکان پالایش و فرآورش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام تولیدی کشورهای حاشیه دریای خزر فراهم میشود.
این پالایشگاه برای ایجاد حداکثر سودآوری، مجموعه‌ای از پالایشگاه و پتروشیمی خواهد بود به طوری که هم تولید محصولات پتروشیمی و هم فرآورده‌های نفتی در این پالایشگاه در دستور کار قرار دارد. این پالایشگاه که قرار است روزانه ۲۰ میلیون لیتر بنزین و ۱۱ میلیون لیتر گازوییل تولید و بخشی از تولید خود را راهی بازارهای همسایه ایران همچون ترکیه، افغانستان و پاکستان کند.
همچنین پالایشگاه آناهیتا نیز برای جلوگیری از خام فروشی و تبدیل آن به فرآورده‌های با ارزش افزوده بیشتر و برای رفع نیاز منطقه غرب کشور به فرآورده های نفتی درنظر گرفته شده است . به‌علاوه به دلیل قدمت و فرسودگی واحدهای پالایشگاه موجود کرمانشاه ، موقعیت این پالایشگاه دردرون شهر و لزوم جابجایی آن به دلیل الزامات زیست محیطی، احداث پالایشگاه آناهیتا با ظرفیت تولید ۱۵۰ هزار بشکه، مورد توجه مسوولین قرارگرفت ودر دی‌ماه سال 1385 به تصویب هیات محترم وزیران رسید.
این طرح علاوه بر ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم برای هزاران نفر از جوانان این منطقه محروم و تامین نیازهای مواد نفتی منطقه غرب، امکان صادرات به کشورهای همسایه غربی را نیز دربر می‌گیرد.
یکی دیگر از هفت پالایشگاه طراحی شده، پالایشگاه شهریار است که مقرر بود تا سال ۱۳۹۰ در منطقه آذربایجان به بهره برداری برسد. این پروژه با ظرفیت اسمی ۱۵۰ هزار بشکه در روز شامل تولید بنزین به ظرفیت ۱۱٫۴ میلیون لیتر و گازوییل به ظرفیت ۱۲٫۳۳ میلیون لیتر در روز به عنوان یکی از اهداف بود.
اما پالایشگاه خوزستان که دیگر پروژه در دست است، به عنوان پالایشگاه دوم آبادان با هدف پالایش نفت خام فوق سنگین میدان‌های نفتی آزادگان و یادآوران و تولید فرآورده‌های سبک مانند بنزین و نفت‌گاز به ظرفیت ۱۸۰ هزار بشکه درروز در دستور کار قرار گرفت.
عملیات اجرایی پالایشگاه دوم آبادان مقرر بود براساس برنامه ریزی‌های صورت گرفته، تا پایان سال ۱۳۹۰ به پایان برسد.
به گزارش انرژی امروز، رضا پدیدار، عضو انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران دراین‌باره با تاکید بر اینکه «در کشور 9 پالایشگاه وجود دارد و هفت پالایشگاه جدید نیز در دستور کار ساخت قرار گرفته است»، گفت: بر این اساس قرار است این هفت پالایشگاه فرآورده های هیدروکربنی از جمله بنزین، گازوئیل و مشتقات تولید کنند.
وی تصریح کرد: یکی از این هفت پالایشگاه، ستاره خلیج فارس است که فاز اول آن به بهره‌برداری رسیده و خوراک آن، میعانات گاز است؛ ضمن اینکه پالایشگاه دیگری هم به نام پارس پتروفیلد در استان فارس طراحی شده و قرار بود انجام شود که میعانات گازی مصرف می‌کند؛ اما ساخت و تکمیل آن هنوز به جایی نرسیده است.
این عضو انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران اظهار کرد: همچنین پالایشگاه آناهیتا در کرمانشاه نیز کلنگ زنی شده و در دستور کار قرار گرفته است. در کنار این‌ها پالایشگاه شهریار قرار گرفته شده و پالایشگاه خوزستان نیز با استفاده از نفت خام فوق سنگین به کار خود ادامه می‌دهد.
پدیدار ادامه داد: در این میان پالایشگاه کاسپین در شمال کشور در نظر گرفته شده است و درنهایت، پالایشگاه هفتم به نام هرمز نیز نفت خام فوق سنگین مصرف می‌کند که ای‌پی‌ای 18 تا 22 دارد.
وی با تاکید بر اینکه با مروری بر این پالایشگاه‌ها باید گفت از زمانی که طرح‌های این چنینی تصویب شده و به دولت یازدهم رسیده، سال‌های زیادی می‌گذرد، گفت: در طول این سال‌ها فقط طرح پالایشگاه ستاره خلیج فارس که بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی در دنیا محسوب میشود، به بهره‌برداری رسیده؛ ولی درمورد مابقی پیشرفت ملموسی احساس نمی‌شود.
این عضو انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران افزود: در عین حال بر اساس همان اطلاع‌رسانی‌ای که صورت گرفته عملیات آماده‌سازی فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج فارس در زمستان 1395، به اتمام رسیده و پس از آن نیز در سال جدید، به بهره‌برداری رسیده است که 120 هزار بشکه معادل نفت خام که میعانات گازی هم هست، مصرف می‌کند و حدود پنج میلیون تا 12 میلیون لیتر بنزین تولید خواهد کرد.
پدیدار با اشاره به اینکه درصورت راهاندازی فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج فارس، 35.6 میلیون لیتر بنزین مرغوب و با استاندارد یورو4 به بالا، تولید شده و وارد فاز استفاده و بهره‌برداری میشود، گفت: این نمای کلی از وضعیت پالایشگاه‌های کشور است، درواقع این بخش از ظرفیت و توان داخلی تا آن جایی که مقدور بوده استفاده شده و ظرفیت ساخت داخلی تجهزات در صنعت نفت مورد استفاده قرار گرفته است.
وی تصریح کرد: اگر بخواهیم مرور کلی در این رابطه داشته باشیم باید به این نکته اشاره کرد که در بخشی از پالایشگاه‌ها تا حدود بالاتر از 70 درصد تجهیزات در داخل تامین شده است؛ بنابراین در بخشی از پالایشگاه‌ها هم که حدود 30 تا 40 درصد از تجهیزات داخلی استفاده شده بستگی به موقعیتی دارد که مرتبط با قرارگرفتن ایران در فهرست تحریم‌های بین‌المللی است؛ ولی عمدتا میانگین استفاده از تجهیزات داخلی در سه ـ چهار سال اخیر رشد خوبی داشته است.
این عضو انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران تاکید کرد: اگرچه دولت به تعهدات مالی خود درمقابل سازندگان تجهیزات عمل نکرده و کماکان بدهی‌های دولت به سازندگان سرجای خود باقی مانده است؛ ولی به هرحال امیدواریم با برنامه‌ای که دولت در برنامه ششم توسعه برای خود دیده است، بتواند این طرح‌ها را به مرحله انجام برساند.
