تحلیل رفتار چین و روسیه در تعامل نفتی با ایران در شرایط تحریم

حدود هشت ماه است که آمریکا از برجام خارج و تحریم‌های نفتی علیه ایران را اعمال کرده است؛ تحریم‌هایی که در خلل آن غول‌های بزرگ نفتی را درباره ادامه تعامل با ایران تهدید کرد و از آن‌ها خواست بازار نفت ایران را ترک کنند. اتفاقی که باعث خروج شرکت فرانسوی توتال از قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی شد و پس از آن شاهد آن بودیم که شرکت‌های روسی که در صدر لیست خواستگاران میادین نفتی ایران بودند، یکی پس از دیگری بساط خود را از ایران جمع کردند.

این موضوع شامل حال چین، بزرگ‌ترین مشتری نفتی ایران نیز شد و زمزمه‌های رفتن شرکت ملی نفت چین (CNPCI) که برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی قرار بود با توتال همکاری کند نیز به گوش می‌رسید. البته این موضوع از سوی این کشور به صورت رسمی اعلام نشده و هنوز هیچ مقام رسمی نیز در ایران آن را تایید نکرده است.

در این راستا، سیدغلام‌حسین حسنتاش – تحلیل‌گر ارشد حوزه انرژی – به تحلیل رفتار چین و روسیه در تعامل نفتی با ایران در شرایط تحریم پرداخت و گفت: سوابق به خوبی نشان می‌دهد که شرکت‌های نفتی روسی هرگز در کار کردن و سرمایه‌گذاری کردن در نفت و گاز ایران جدی نبوده‌اند. این موضوع دلایل مختلفی دارد، ولی شاید یکی از دلایل این باشد که روس‌ها در نفت و خصوصا در گاز، ایران را رقیب خودشان می‌دانند و به نظر من حتی شاید گاهی حضورشان برای این بوده است که به نوعی ما را معطل کنند.

وی ادامه داد: اما درباره چینی‌ها مساله فرق می‌کند و به نظر من رفتار آن‌ها نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد. از یک سو چینی‌ها، مشکلات و تعاملات اقتصادی گسترده‌ای با ایالات‌متحده دارند که در چارچوب آن امکان این‌که در مقابل امتیازی که در مورد دیگری می‌گیرند، در مورد ایران به خواست ایالات متحده تمکین کنند، وجود دارد. هم‌چنین خصوصا شرکت‌های بزرگ چینی منافع زیادی در ایالات‌متحده دارند که حاضر نیستند از آن بگذرند. علاوه بر این، استراتژی بلندمدت سیاست خارجی چین این است که وارد چالش جدی با آمریکا نشود و احتمالا وقتی آمریکایی‌ها مساله‌ای را آنقدر بزرگ می‌کنند که خلاف‌نظر آن‌ها عمل کردن، نوعی چالش تلقی شود، چینی‌ها عقب می‌نشینند.

این تحلیل‌گر ارشد حوزه انرژی با تاکید بر این‌که رفتار و تعاملات اقتصادی ایران نیز با چین راهبردی و اصولی نبوده است، گفت: به هر حال در دوره قبلی تحریم، ایران مسائل زیادی را از طریق چینی‌ها حل کرد اما به محض این که بوی امضای برجام آمد، به امید این‌که به‌زودی شرکت‌های غربی باز خواهند گشت، بعضا کار با چینی‌ها را متوقف و حتی در بعضی جاها آن‌ها را خارج کردند.