فیلترینگ فیلتر دوده!
شینا انصاری | مدیر کل دفتر پایش سازمان محیط زیست
ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون، مهم‌ترین آلاینده هوا در شهر تهران محسوب می‌شود. این ذرات شامل عناصر و ترکیبات مختلفی است که در این میان «کربن سیاه» یکی از اجزای بسیار خطرناک آن است.
بر اساس بررسی‌های به‌عمل آمده مشخص شده است که «خودروهای دیزلی» سهم قابل توجهی در تولید ذرات معلق در شهر تهران دارند؛ از این رو هرگونه اقدامی در جهت کاهش آلایندگی این خودروها در نهایت منجر به کاهش در میزان آلودگی و ذرات منتشره در هوای این کلانشهر خواهد شد.
در سال ۹۳، ضرورت نصب «فیلتر دوده» روی خودروهای دیزلی به عنوان راهکاری موثر برای کاهش ذرات معلق خروجی از این گروه خودروها به تصویب دولت رسید و از آن پس شماره‌گذاری خودروهای دیزلی بدون فیلتر دوده ممنوع اعلام شد. هرچند تمامی معضلات ناشی از خودروهای دیزلی با این مصوبه حل نشد، زیرا جدا از خودروهای نو، مشکل اصلی در شهر بزرگی چون تهران، خودروهای دیزلی در حال تردد به خصوص خودروهای متعلق به ناوگان حمل و نقل عمومی شهر بود؛ از این رو مطابق آیین‌نامه‌های ٢ و ٨ قانون هوای پاک، استفاده از فیلتر دوده علاوه بر خودروهای نو برای خودروهای دیزلی در حال تردد به‌ویژه ناوگان حمل و نقل عمومی نیز الزامی شد. بر این اساس، علاوه بر بهبود کیفیت سوخت نفت گاز از منظر محتوی گوگرد، نصب فیلتر دوده نیز به عنوان یکی از راهکارهای کاهش ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون برای شهر تهران و هفت کلانشهر کشور به تصویب هیات وزیران رسید و شهرداری مکلف به اجرای آن شد.
اخیرا شورای اسلامی شهر تهران با اعلام عدم کارایی فیلتر دوده، با تخصیص اعتبار جهت خرید فیلتر دوده برای اتوبوس‌های تحت مدیریت شهرداری تهران مخالفت کرده است. در مورد اثربخشی فیلتر دوده در خودروهای دیزلی، لازم است بدانیم که نصب فیلتر جاذب دوده به منظور حذف ذرات معلق خروجی از اگزوز خودروهای دیزلی از سال ۱۹۹۴ میلادی در کشورهای توسعه‌یافته آغاز شده است و امروزه در مورد اینکه فیلتر دوده در خودروهای دیزل کارآمد هست یا خیر، تشکیکی وجود ندارد، چرا که فیلتر دوده قادر است ذرات آلاینده را جذب کند، موجب کاهش جرم و میزان ذرات خروجی خودروهای دیزلی شود، هیدروکربن‌های نسوخته را تقلیل دهد و حتی در کنترل انتشار آلاینده مونواکسیدکربن نیز اثرگذار باشد؛ از این رو، فیلتر دوده نه به عنوان یک قطعه لوکس و فانتزی، بلکه به عنوان یک فناوری شناخته شده کاهنده آلودگی هوا در دنیا برای نصب روی خودروها به خصوص خودروهای کارکرده، مطرح هست.
البته این موضوع که نوسازی ناوگان اتوبوسرانی تهران از جانب شورای شهر تهران در اولویت نخست قرار دارد بسیار هم عالی است و ای کاش واقعا این امکان مهیا بود که تمامی خودروهای فرسوده ناوگان حمل و نقل عمومی شهر جمع‌آوری و«اتوبوس‌های نو» مجهز به فیلتر دوده جایگزین شوند، اما شرایط مالی موجود و تداوم تحریم‌ها بیانگر این حقیقت هست که بازسازی ناوگان حمل و نقل به سختی محقق خواهد شد و اتوبوس‌های فعلی حداقل باید تا چند سال آینده نیز در شهر تهران تردد کنند؛ لذا عدم تبعیت از مصوبات دولت و همچنین عدم پیش‌بینی تمهیدات لازم جهت کاهش آلودگی برای این دسته از خودروها، متاسفانه موجب می‌شود آلاینده‌های خروجی خودروهای دیزل در کلانشهر تهران کماکان بدون هیچ گونه پالایشی وارد حلق و ریه مردم شوند. بنابراین با نگاهی واقع‌بینانه، تصمیم برای «حذف بودجه فیلتر دوده» شهرداری، عملا امکان کاهش موثر آلودگی در ناوگان حمل و نقل عمومی شهر تهران را با مشکل مواجه می‌کند و ماحصلش بالطبع پراکنش ذرات آلاینده، تداوم روزهای ناسالم در فصول سرد سال و عوارض بهداشتی ناشی از آن خواهد بود. منبع: روزنامه اعتماد
