برجام در حوزه روابط بین الملل یک موفقیت بزرگ برای ایران است
فرزین حقدل| تحلیلگر ارشد اقتصاد بین الملل
به امضا رسیدن برجام، خودش موفقیت بزرگی در حوزه بین الملل برای ایران بود اما اینکه تغییر ریاست دولت در آمریکا و کنار رفتن این کشور به عنوان یکی از قدرت های بزرگ از این توافق بین المللی اختلالات زیادی در اجرای برجام به وجود آورد، نباید موفقیت های این توافق را انکار کنیم.
روابط ایران و اتحادیه اروپا در طول چند سال اخیر، همواره دستخوش تغییر و تحولات بسیاری بوده است. به رغم وجود پتانسیل ها و زمینه های متعدد همکاری بین اهالی سرزمین پارس و ساکنان قاره سبز، محدودیت و وابستگی های سیاسی اقتصادی اروپا به آمریکا، مانع از روابط پایدار بین تهران –بروکسل شده است.
پس از برجام و سفرهای بی شماره مقام های اروپایی، امید به استحکام روابط اقتصادی ایران و اروپا، پررنگ شد اما پشت کردن ترامپ به قواعد توافق هسته ای وین، همه چیز را برای ایران و اروپا در هاله ای از ابهام برد.
در روزهای اخیر بحث روابط اقتصادی ایران و اروپا، در صد اخبار بین اللمللی بوده است. همین حالا که نگاهی به اینستکس ( ساز و کار مالی ویژه اتحادیه اروپا با ایران) می اندازیم، تمام محدودیت های آن نه حاصل «زرنگ بازی» اروپایی ها که بخاطر بسته بودن دستشان در مقابل آمریکاست. در واقع فکت ها و شواهد نشان می دهد که اروپا بسیار مصمم است که بخاطر برجام هم شده، روابط خود با ایران را حفظ کند اما در هم تنیدگی اقتصاد اروپا با ایالات متحده، مانع از استقلال مطلوب قاره سبز در سیاست خارجی می شود.
از سوی دیگر، باید بگوییم که اروپایی ها به ویژه مردم این قاره همیشه از اینکه اتحادیه اروپا و دولتمردان‌شان دنباله‌روی آمریکا بوده اند، ناراحتند و حتی این ناراحتی نه فقط در سطح مردم بلکه در میان اغلب سیاسیون هم وجود دارد. اغلب اروپایی ها دلیلی نمی بینند که کشورهای‌شان با قدمت و تمدنی که دارند دنباله رو سیاست های کشور تازه تاسیس هر چند پرقدرت آمریکا باشند و احساس زیر سوال رفتن استقلال کشورشان و اتحادیه اروپا آن ها را در این ماجرا آزار می دهد.
این موضوع تا حدودی در درگیری های لفظی میان دولتمردان اروپا و اتحادیه اروپا با رییس جمهور جدید آمریکا پس از برجام مشهود بوده و اتحادیه اروپا حداقل در مذاکرات و گفت‌وگوها مدعی است که دنباله‌رو سیاست های آمریکا نیست و استقلال سیاسی خود را حفظ خواهد کرد اما نکته ای که پیش از این نیز به آن اشاره شد، یعنی تلاش برای حفظ روابطی که منجر به سود بیشتری می شود، دلیلی است که اتحادیه اروپا و حتی کشورهای اروپایی خارج از اتحادیه در عمل دنباله‌رو سیاست های آمریکا باشند.
باید قبول کنیم که برجام در حوزه روابط بین الملل یک موفقیت بزرگ برای ما است. ایران بعد از سال ها توانست در روابط و مذاکرات بین‌الملل حرفی برای گفتن داشته باشد و به تنهایی در مقابل ۶ قدرت بزرگ دنیا پای میز مذاکره بنشیند.
دواقع روند اجرای این مذاکرات و به امضا رسیدن برجام، خودش موفقیت بزرگی در حوزه بین الملل برای ایران بود اما اینکه تغییر ریاست دولت در آمریکا و کنار رفتن این کشور به عنوان یکی از قدرت های بزرگ از این توافق بین المللی اختلالات زیادی در اجرای برجام به وجود آورد، نباید موفقیت های این توافق را هم انکار کنیم.
اروپایی ها به ویژه مردم این قاره همیشه از اینکه اتحادیه اروپا و دولتمردان‌شان دنباله‌روی آمریکا بوده اند، ناراحتند و حتی این ناراحتی نه فقط در سطح مردم بلکه در میان اغلب سیاسیون هم وجود دارد. اغلب اروپایی ها دلیلی نمی بینند که کشورهای‌شان با قدمت و تمدنی که دارند دنباله رو سیاست های کشور تازه تاسیس هر چند پرقدرت آمریکا باشند و احساس زیر سوال رفتن استقلال کشورشان و اتحادیه اروپا آن ها را در این ماجرا آزار می دهد.
این موضوع تا حدودی در درگیری های لفظی میان دولتمردان اروپا و اتحادیه اروپا با رییس جمهور جدید آمریکا پس از برجام مشهود بوده و اتحادیه اروپا حداقل در مذاکرات و گفت‌وگوها مدعی است که دنباله‌رو سیاست های آمریکا نیست و استقلال سیاسی خود را حفظ خواهد کرد اما نکته ای که پیش از این نیز به آن اشاره شد، یعنی تلاش برای حفظ روابطی که منجر به سود بیشتری می شود، دلیلی است که اتحادیه اروپا و حتی کشورهای اروپایی خارج از اتحادیه در عمل دنباله‌رو سیاست های آمریکا به عنوان قدرت بزرگ اقتصادی جهان باشند.
اگر حجم مبادلات کشورهای اروپایی با ایران وحتی کشور هایی که روابط دیرینه و مستحکمی با ما داشته اند را با حجم مبادلات‌شان با آمریکا در کنار هم قرار دهیم، اصلا قابل مقایسه نیستند و حفظ روابط این کشور ها با آمریکا از اهمیت بیشتری نسبت به روابط با ایران برخوردار است.
یکی از دلایل این موضوع هم این است که در کشورهای اروپایی و غربی تمام اقتصاد در دست بخش خصوصی است و بخش خصوصی هم برای روابط سیاسی و بین المللی که سودی برایش نداشته باشد، اقتصاد خود را به خطر نمی‌اندازد. سیاسیون اروپا هم اگرچه در مذاکرات مدعی تلاش برای بهتر کردن روابط با ایران هستند اما نمی توانند نسبت به انتظارات بخش خصوصی خود در اقتصاد بی تفاوت باشند یا آن ها را مجبور به همکاری با کشوری کنند که در صورت همکاری با آن، سود زیادی که از ارتباط با آمریکا نصیب‌شان می شود را از دست بدهند. البته اروپایی ها سازوکارهایی دارند و بانک هایی را هم مشخص کرده اند که از آن کانال ها بتوانند مبادلات اقتصادی با ایران را انجام دهند.
