«سراویک» محملی برای همدستی آمریکا و غول های نفتی برای تحریم ایران
پیام ناتوانی آمریکا از قطع صادرات نفت خام ایران به بازار جهانی این کالا از ایالت تگزاس این کشور به گوش دنیا رسید. این پیام در گردهمایی پنج روزه CERAWeek در شهر هوستون، از سوی وزیر امور خارجه آمریکا اعلام شد. مایک پمپئو روز سه‌شنبه در محل برگزاری این گردهمایی سالانه حاضر شد تا علاوه بر دیدارهای خصوصی و از پیش تعیین نشده با مدیران اجرایی شرکت‌های بین‌المللی نفتی، بخش مهمی از سخنرانی خود را به درخواست کمک از مدیران ارشد این شرکت‌ها برای حمایت از آمریکا در اجرای تحریم‌های نفتی علیه ایران اختصاص دهد.
همزمان با طرح این درخواست از سوی پمپئو، خبرگزاری تاس روسیه از پیشنهاد عربستان سعودی مبنی بر تداوم طرح کاهش تولید تا پایان سال ۲۰۱۹ خبر داد. این خبر که به نقل از یک منبع آگاه در اوپک اعلام شد، به معنای نزدیک‌‌تر شدن عرضه و تقاضای نفت در بازار جهانی این کالا و دشوارتر شدن شرایط آمریکا برای صفر کردن صادرات نفت خام ایران است. کاهش عرضه بیشتر و طولانی‌تر از سمت اوپک در شرایطی که ایران و ونزوئلا به‌عنوان دو عضو این سازمان، تحت فشار تحریم‌های آمریکا دچار افت عرضه ناخواسته هستند، به معنای رشد بیش از پیش قیمت‌ها در بازار نفت است. بنابراین آمریکا باید معادله تحریم‌های نفتی ایران و ونزوئلا را طوری حل کند که همزمان با پایبندی بالای اوپک به طرح کاهش تولید، موجب دامن زدن به رشد قیمت‌ها که نقطه ضعف رئیس‌جمهوری این کشور است، نشود.
پیش از این خالدالفالح، وزیر نفت عربستان سعودی اعلام کرده بود در نشست پیش روی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در ماه آوریل، تصمیمی برای تغییر استراتژی اوپک اتخاذ نمی‌شود و تصمیم‌گیری نهایی به نشست بعدی موکول خواهد شد. اوپک در حال حاضر سیاست کاهش تولید ۲ ۱ میلیون بشکه‌ای در ۶ ماه نخست سال جاری میلادی را با همراهی کشورهای غیرعضو این سازمان به رهبری روسیه در دست اجرا دارد. اجرای موفق این طرح منجر به تقویت قیمت‌ها از ابتدای امسال و جبران افت حدودا ۴۰ درصدی قیمت نفت در ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۸ شد. به گزارش «دنیایاقتصاد» رشد قیمت‌ها در روز گذشته نیز ادامه داشت. هر بشکه نفت خام برنت در معاملات دیروز با رشد ۳۹ سنتی به ۰۶ ۶۷ دلار بر بشکه رسید. نفت خام آمریکا نیز ۶۲ سنت افزایش قیمت را تجربه کرد و تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶:۳۰ به وقت تهران) روی قیمت ۴۹ ۵۷ دلار بر بشکه ایستاد.
اثر معکوس سیاست‌های نفتی آمریکا
دولت ترامپ و شخص او به دنبال فشار بر اوپک و جلب همکاری سایر تولیدکنندگان نفتی برای عرضه مناسب به منظور جلوگیری از رشد قیمت‌ها و اجرای بی‌کم‌وکاست تحریم‌ها علیه ایران و ونزوئلا هستند، اما تا کنون به این هدف دست نیافته‌اند. برخلاف خواست دولت ترامپ سیاست‌های تحریمی آمریکا تبدیل به عاملی برای رشد قیمت نفت شده است. روز گذشته کاهش چشمگیر صادرات ونزوئلا تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا یکی از عوامل اصلی رشد قیمت نفت بود. مانند این اتفاق سال گذشته و با اعلام بازگشت تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران رخ دادو قیمت‌ها را به بالای ۸۶دلار بر بشکه نیز رساند. در عین حال گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا از کندتر شدن رشد تولید آمریکا در سال جاری نیز عامل دیگری برای تقویت قیمت‌ها بود. طبق گزارش EIA رشد تولید آمریکا در ۲۰۱۹ کندتر از پیش‌بینی‌های قبلی و متوسط تولیذ حدود ۳۰ ۱۲ میلیون بشکه در روز خواهد بود. پیش‌بینی‌های قبلی، متوسط تولید روزانه نفت خام آمریکا تا پایان سال جاری میلادی را ۱۳ میلیون بشکه عنوان می‌کردند.
پمپئو در CERAWeek چه گفت؟
اما همایش CERAWeek که هر سال از سوی موسسه IHS Markit برگزار می‌شود، محل تبادل اطلاعات مدیران ارشد شرکت‌های نفتی دنیا است. یکی از محورهای اصلی همایش امسال که علاوه بر مدیران ارشد نفتی میزبان مدیر آژانس بین‌المللی انرژی، دبیر کل اوپک، وزیر امور خارجه و وزیر انرژی آمریکا نیز بود؛ بحث دخالت‌های ترامپ در بازار نفت از طریق اعمال تحریم‌های نفتی بود. با این حال، پمپئو با دفاع از سیاست‌های نفتی دولت ترامپ از تولیدکنندگان نفت خواست آنها را در اجرای هر چه بهتر این سیاست‌ها یاری کنند.بر اساس گزارش‌های موجود، مدیران شرکت‌های بزرگ نفتی مانند شورون، توتال، رویال داچ شل،کونوکو فیلیپس و … مخاطبان پمپئو بوده‌اند. این درخواست در شرایطی از سوی وزیر امور خارجه آمریکا مطرح می‌شود که آمریکا در تاریخ پنج نوامبر و همزمان با آغاز فاز دوم تحریم‌های ثانویه علیه ایران، موفق به صفر کردن صادرات نفت ایران نشد و در عوض به هشت خریدار بزرگ نفت خام ایران معافیت 6 ماهه از تحریم‌های نفتی را اعطا کرد. معافیت‌های نفتی آمریکا برای هشت کشور چین، هند، کره‌جنوبی، ژاپن، ترکیه، تایوان، یونان و ایتالیا اوایل ماه مه پایان می‌یابد و دولت ترامپ در تلاش است شرایطی را فراهم کند تا مجبور به تمدید دوباره این معافیت‌ها نشود. با این حال آنطور که پیش از این «دنیایاقتصاد» در گزارشی با عنوان «شکست جنگ نفتی علیه ایران» عنوان کرده بود، پیش‌بینی می‌شود آمریکا دستکم معافیت پنج کشور از لیست فعلی را در ماه مه تمدید کند.
در زمان چاپ این گزارش، پیش‌بینی جهش قیمت‌ها در نتیجه حذف نفت ایران، اولویت‌های ژئوپلیتیک آمریکا در رابطه با چین و هند و درخواست‌های نفتی این کشورها و اعلام آمادگی اوپک برای کاهش بیشتر تولیدات در صورت نیاز بازار از جمله دلایلی بودند که برای این پیش‌بینی ذکر شدند. حال با اضافه شدن تحریم نفتی ونزوئلا از سوی آمریکا که به تشدید کاهش عرضه به بازار جهانی منجر شده و همچنین طرح پیشنهاد تمدید توافق کاهش تولید تا پایان سال ۲۰۱۹ از سوی عربستان، احتمال تمدید معافیت‌های مشتریان نفت خام ایران بار دیگر قوت گرفته است. طبق آنچه روز دوشنبه از سوی فاتح بیرول، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی در CERAWeek اعلام شد «تحریم ایران و ونزوئلا توسط آمریکا عرضه نفت را در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ حدود ۷۶ ۱ میلیون بشکه در روز کاهش خواهد داد.» این میزان کاهش عرضه در شرایطی که عربستان بر کاهش تولید روزانه اصرار دارد و پیش‌بینی‌ها از رشد تولید نفت آمریکا نیز تعدیل شده است، می‌توانند اهرم‌هایی برای فشار به دولت ترامپ برای تمدید معافیت‌های مشتریان نفت ایران باشند.
آنطور که پمپئو در سخنرانی خود در CERAWeek اعلام کرد، آمریکا خود را موظف به صفر کردن صادرات روزانه نفت خام ایران می‌داند. او در ادامه تاکید کرد اما این اتفاق زمانی رخ خواهد داد که شرایط بازار اجازه انجام آن را بدهد. وزیر امور خارجه آمریکا در حالی از حاضران در جلسه سخنرانی‌اش خواست با بالا زدن آستین‌ها و تسهیل سرمایه‌گذاری و تشویق شرکا برای خرید نفت آمریکا در آنچه او آن را «مجازات بازیگران بد» خواند با این کشور همراهی کنند که رونق تولید و صادرات نفت و گاز آمریکا را عاملی موثر در اجرای سیاست‌های تحریمی این کشور علیه سایر تولیدکنندگان دانست. با این حال با انتشار تازه‌ترین گزارش از سوی اداره اطلاعات انرژی این کشور که نشانه‌هایی از کند شدن رشد تولید روزانه نفت در آمریکا دارد، اثرات این بخش از سخنرانی پمپئو خیلی زود خنثی شد.
به گزارش رویترز، پمپئو پیش از آغاز سخنرانی‌اش، دیداری حدودا یک ساعته با مدیران ارشد شرکت‌های نفتی داشت تا آنها را به افزایش تولید و صادرات به بازار آسیا تشویق کند. آسیا بزرگ‌ترین بازار فروش نفت ایران است و هدف پمپئو از لابی با شرکت‌های بزرگ نفتی برای افزایش عرضه به این قاره، پیدا کردن جایگزینی مناسب برای پر کردن جای خالی نفت ایران است. با این حال باید دید با تداوم کاهش تولید کشورهای عضو و غیرعضو اوپک، افت چشمگیر تولید و صادرات در ونزوئلا و همچنین مذاکرات فشرده خریداران نفت خام ایران با آمریکا به منظور به دست آوردن تمدید معافیت‌ها، آیا لابی‌های پمپئو اثربخش خواهد بود یا خیر.
