بهره‌وری انرژی، جهانی می‌شود
به گزارش خبرنگار حوزه توسعه پایدار انرژی امروز، براین مادروی، رییس بهره‌وری انرژی IEA، در یاداشتی در وب سایت سازمان بین المللی انرژی می‌نویسد:
تمام کشورها، در تلاش برای بهره‌وری انرژی، چیزهایی به‌دست می‌آورند که می‌توانند به دیگران یاد دهند و بسیاری چیزها هم می‌توانند از دیگران یاد بگیرند.
نویسنده در تشریح دیدگاه خود از هندوستان آغاز می‌کند و می‌گوید: من به تازگی از هندوستان برگشته‌ام. هندوستان جایی است که چیزهای مثبت زیادی در مورد بهره‌وری انرژی وجود دارد که می‌توان درمورد آن صحبت کرد. اگر بر اساس تولید ناخالص داخلی صحبت کنیم، هندوستان در این سال‌ها به‌طور پیوسته و یکنواخت تبدیل به کشوری با شدت انرژی کم شده است، اما البته اگر به‌صورت مطلق صحبت کنیم، تقاضا در این کشور رو به افزایش است و این افزایش ادامه هم خواهد داشت. اگر بر اساس سرانه درنظر بگیریم، مصرف انرژی هنوز هم نسبتا پایین است و دسترسی به انرژی هنوز هم مشکل، (بیش از نیمی از جمعیت این کشور برای پخت و پز از بیومس سنتی استفاده می‌کنند) و از این رو دلایل محکمی در خصوص بهبود وضعیت اجتماعی وجود دارد که پیش‌بینی رشد تقاضا را امکان‌پذیر می‌سازد.
بهره‌وری انرژی اولین منبع سوخت
براین مادروی، بهره‌وری انرژی را نوعی سوخت می داند برای تحصیل انرژی. از این رو می‌گوید: اما رشد انرژی نیاز به سرمایه‌گذاری زیاد دارد و موضوعات محیط زیستی به‌القوه بزرگ هستند. این موضوعات به‌طور وسیع با رویکردی بهره‌ور محور کاهش می‌یابد. در تمام نقاط دنیا، بهره‌وری انرژی اولین منبع سوخت است و می‌تواند به عنوان یک منبع سوزانده شود تا خدمات انرژی ارزان و پاک برای جامعه فراهم شود. خواه تمرکز بر رشد، امنیت و دسترسی به انرژی باشد خواه بهبود کیفیت هوا و تغییرات اقلیم، بهره‌وری انرژی این خواست را ارزان‌تر و سهل‌تر امکان‌پذیر می‌سازد. در هندوستان، اقدامات در جهت بهره‌وری انرژی، همچون برنامه‌های قوی در صنایع و به عنوان مثال روشنایی لامپ‌های LED، بسیار مهم درنظر گرفته شده‌اند.
هندوستان یکی از اقتصادهای نوظهور بزرگ دنیاست که بر بهره‌وری انرژی به عنوان بخشی از رویکردهای سیاسی خود تاکید فراوان دارد. برزیل کار بر روی استراتژی جدید 10 ساله بهره‌وری انرژی را براساس موافقتنامه پاریس آغاز کرده است. مکزیک برنامه‌ها و سیاست‌های جدیدی را توسعه داده است و اندونزی و آفریقای جنوبی هم از این قافله عقب نمانده‌اند. نه این‌که بهره‌وری انرژی همیشه یک موضوع جهانی نبوده، بلکه من فکر می‌کنم ما در حال حاضر شاهد این هستیم که دست کم گام‌های اولیه در جهت علاقمندی و اقدام در این زمینه در تمام نقاط دنیا مشاهده می‌شود.
پیشتازی چین در بهره‌وری انرژی
نویسنده با توجه به تجربیات خود چین را پیشتاز در بهره‌وری اعلام می‌کند و می‌نویسد: اما اگر تغییرات را بررسی کنیم، بیشترین تغییر را در چین شاهد هستیم. در سال 2015، از کل اقداماتی که در جهت بهبود بهره‌وری انرژی در کل دنیا انجام گرفته است (1.8 درصد)، یک چهارم آن مربوط به کشور چین است. در اویل سال 2000، به دلیل رشد اقتصادی سریع چین، علی‌رغم سیاست‌های متعدد موجود در زمینه بهره‌وری، شدت انرژی کشور وضعیت بدی داشت. البته یازدهمین برنامه پنج ساله سال 2005، برای اولین بار یک چهارچوب ملی کامل برای بهره‌وری انرژی تعیین کرد و به آن فرم و قالبی سیاسی بخشید. این چهارچوب تغییر بزرگی در روند شدت انرژی برجای گذاشت و تا سال 2014 صرفه‌جویی درمصرف انرژی چین به اندازه کل انرژی مصرفی آلمان بود. هنوز هم شدت انرژی چین از بسیاری از کشورها بالاتر است اما در دهه گذشته پیشرفت‌های زیادی در بهره‌وری انرژی داشت.
البته فاکتورهای بسیاری و نه فقط بهره‌وری انرژی موثر در شدت انرژی هستند. شدت انرژی زمانی کاهش می‌یابد که به‌طور مثال اقتصاد به صورت زیربنایی در جهت گسترش صنایع و خدمات حرکت کند. جالب است که تغییرات ساختاری در صنایع چین در سال‌های اخیر به‌صورتی بوده است که از نظر تاثیر شدت انرژی، هر دو در جهت متعادل کردن هم به پیش رفته‌اند، بعضی بخش‌های سنگین رشد داشته‌اند، و بعضی کوچکتر شده‌اند. البته، ما انتظار داریم تغییرات ساختاری آتی بزرگ‌ترین محرک در جهت موفقیت در شدت انرژی باشد. در مقابل، تغییرات ساختاری در هندوستان باعث بیشتر شدن دسترسی به انرژی و مزایای اقتصادی آن خواهد شد، اما فشاری مضاعف بر شدت انرژی خواهد داشت. این خود فرصت‌های بهره‌وری انرژی را بزرگتر و بیشتر خواهد کرد».
سویِ تقاضای انرژی جهانی‌تر از سویِ عرضه انرژی
و در پایان، براین مادروی با توجه به تجربیات خود در آژانس بین‌المللی انرژی و تشریح این تجربیات، اعتقاد دارد: آن‌چه که IEA در بهره‌وری انرژی انجام می‌دهد به درستی که جهانی است. با بازدیدهایی که از کشورهای مختلف، از اروپا و آمریکای شمالی تا اقتصادهای نوظهور بزرگ در دو سوی کره خاکی داشتم و مباحثی که در خصوص بهره‌وری انرژی مطرح شد، به این نتیجه رسیدم که چه تشابه‌های زیادی در این مباحث وجود دارد. سویِ تقاضای انرژی جهانی‌تر از سویِ عرضه انرژی است و نوع سیاست‌ها و اقداماتی که دولت‌ها برای بهره‌وری انرژی برگزیده‌اند بسیار شباهت‌ها باهم دارد. البته موضوعاتی چون زیرساخت‌ها، درآمدها، و البته فرهنگ مصرف باهم تفاوت‌هایی دارد. اما هنوز هم این سیاست‌ها به‌دنبال محرک‌هایی است که قادر باشد بر تغییر در رفتار مصرف و سرمایه‌گذاری در آن تاثیر گذار باشد.
این بدان معنی است که در تمام این کشورها تلاش در جهت بهره‌وری انرژی، چیزی برای آموختن به دیگران در خود دارد و چیزی برای آموختن از دیگران در انتظارش هست. به همین دلیل است که اهمیت مذاکرات جهانی در حوزه بهره‌وری انرژی چنین زیاد است.
منبع:
European Council for an Energy Efficient Economy
http: www.iea.org
