تهران: شهر من، باتلاق مشکلات مدیریتی
کاوه مدنی | کارشناس محیط زیست
تهران فقط مشکل آب ندارد. مشکل آلودگی هوا، ترافیک، گرانی، بیکاری، بزهکاری و فساد هم دارد.
تهران دچار سندرمی است که در علوم مدیریت و تفکر سیستمی با عنوان موفقیت برای موفق یا success to the successful شناخته می شود. این سندرم محصول فرآیندی است که با تصمیمی نامناسب در مورد تخصیص منابع به اجزا یک مجموعه (مثلا شهرها) کلید می خورد.
تخصیص نامتوازن منابع محدود باعث رشد نابرابر اجزا می شود. سپس جزئی که رشد بیشتری داشته و به اصطلاح موفق بوده (تهران) دارای قدرت نسبی بیشتری می شود و می تواند منابع بیشتری را به خود اختصاص دهد و در فضای رقابتی نابرابر به رشد و موفقیت بیشتر ادامه دهد.
در مقابل، سایر اجزای مجموعه (شهرهای دیگر) به خاطر عدم دسترسی به منابع مناسب از رشد باز می مانند و رفته رفته نسبت به عضو موفق ضعیف تر و نا موفق تر می شوند. این چرخه نامعیوب می تواند تا زمان از بین رفتن کل مجموعه به خاطر اتمام منابع ادامه پیدا کند و تا رسیدن به آن نقطه مدیر را به تخصیص منابع بیشتر به موفق مجموعه مجاب نماید.
پایتخت و چندین کلان شهر دیگر ایران از این سندرم رنج می برند؛ رشد قارچی این شهرها باعث ایجاد فرصتها و امکانات بیشتر در آنها و مهاجرت به این مناطق شده است و نیازهای اولیه این شهرها را بیشتر و بیشتر کرده است. در سوی دیگر ماجرا، محدودیت حد رشد در این شهرها به خاطر نبود بیشتر منابع (آب و زمین و باد و فضای سبز و…) باعث ایجاد مشکلات عدیده‌ای در این مناطق شده است.
راه حل پایدار این مشکل اساسی، تخصیص منابع اقتصادی به شهرهای دیگر ایران و ایجاد فرصت و ظرفیت رشد در آنهاست اما در شرایط اضطرار و به خاطر هزینه سیاسی بالای تغییر روند موجود، مدیران چاره ای جز تخصیص منابع بیشتر به کلان شهرها جهت حل مشکلات آنها و تامین نیازهای روزافزون آنها نمی یابند و این داستان همچنان ادامه خواهد داشت.
