اهد اف توسعه هزاره برمبنای چرخه آب
حد ود 15 سال د یگر و تا قبل از 2030، زمین با کسری 40 درصدی آب مواجه خواهد شد ، مگر اینکه ما بتوانیم نحوه مد یریت منابع باارزش آب را به‌طور فوق‌العاده‌ای تغییر د هیم. این یک نتیجه‌گیری غیرقابل اجتناب است که گزارش توسعه جهانی آب سازمان ملل د ر 2015 (آب برای جهانی پاید ار) به آن رسید و به همین مناسبت روز 22 مارس را روز جهانی آب نام گذاشته‌اند . این گزارش که توسط برنامه جهانی ارزیابی آب از طرف بخش آب سازمان ملل UN-Water منتشر شد ه است، به شد ت بر این موضوع تاکید د ارد که تغییر در روش مصرف و مد یریت این منابع حیاتی بسیار ضروری است، به طوری که سازمان ملل اهد اف توسعه پاید ار خود را بر اساس آن د وباره تنظیم می‌کند . گزارش «توسعۀ جهانی آب» سازمان ملل، نتیجۀ همکاری بین 31 آژانس سازمان ملل و 37 شریک بین‌المللی است که بخش آب سازمان ملل (UN-Water) را می‌سازد . این گزارش را برنامه ارزیابی جهانی آب (WWAP) به میزبانی یونسکو تهیه کرده است که حاوی شرح کامل جزئیات و د ربرگیرند ه تمامی موارد مرتبط با منابع آب تا 2012 است که هر 3 سال یکبار منتشر می شد و از 2014 تبد یل به گزارش سالانه شد ه است. آچیم استینر، دبیرکل و مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل با اشاره به اینکه پیامد ها و آثار منفی فزایند های که بر منابع آب ما وارد می‌شود تقریبا برای همه محسوس است، می گوید : «این موضوع، تمام شئون زندگی بشر را فراگرفته و د غد غه های بسیاری را به د نبال د اشته است؛ از ناامنی غذایی، بیماری، اکوسیستم‌های رو به زوال، تلفات در گوناگونی حیات، کاهش بهره‌وری اقتصاد ی و به مخاطره افتاد ن حیات دریایی تا کاهش توریسم و بسیاری از مسائل د یگر.»او اد امه می د هد : «د امنۀ این مسائل تا آنجا گسترد ه شد ه که درمان این بیماری به‌صورت بخش‌بخش و جزء به جزء نخواهد بود و بد ون ترد ید ، رویکرد ی یکپارچه کلید حل مشکل است، چون راه‌حل‌هایی که چالش‌های زیست‌محیطی را هد ف قرار د اد ه‌اند ، اگر مفید باشند ، حتما باید مسائل مربوط به اقتصاد و اجتماع را نیز د رنظر بگیرند . تمامی کشورها، مناطق و سازمان‌ها باید تلاش‌های خود را به‌هم پیوند د هند تا رویکرد هایی یکپارچه برای مد یریت زنجیره‌ای منابع آب د ر جهت حل چالش‌های پیش‌رو به‌کار گیرند .»ایرینا بوکووا، مد یر عمومی یونسکو نیز با اشاره به اینکه منابع آب، عناصر عملیاتی کلید ی د ر پیکار با فقر هستند ، معتقد است: «اخیراً مشاهد ه شد ه که خود آب نیز قربانی توسعه شد ه است؛ زیرا آب به‌طور مستقیم آیند ه ما را تحت سلطه خود د ارد . بنابراین ما مجبوریم روش‌های سنجش، مد یریت و مصرف این منبع را تغییر د هیم، هرچند که نیازمان رو به افزایش است و منابع آب زیرزمینی‌مان رو به نابود ی.»او تأکید د ارد این موضوع، د رخواستی است که آخرین ویرایش گزارش توسعه جهانی آب سازمان ملل د ارد : «جامعه جهانی ملزم به ترسیم یک برنامه جد ید توسعه است تا جانشین اهد اف توسعه هزاره شود .»د ر همین راستا، میشل جارود ، رئیس بخش آب سازمان ملل و د بیرکل سازمان جهانی هواسنجی نیز با اظهار نگرانی د ر این‌خصوص می‌گوید : «یک وفاق بین‌المللی وجود د ارد که آب و بهد اشت لازمه رسید ن به اهداف توسعه پاید ار هستند . اینها خود به‌صورتی غیرقابل تفکیک با تغییرات اقلیم، کشاورزی، امنیت غذایی، سلامتی، انرژی، جنسیت و آموزش پیوند یافته‌اند و اکنون ما باید بهد نبال قابلیت اند ازه‌گیری، سنجش و پیاد ه‌سازی آن باشیم.»
تقاضای آب برای کالاهای صنعتی رو به افزایش است که به‌نوبه خود فشار بیشتری بر منابع آب وارد می‌کند . پیش‌بینی می‌شود بین سال های2000 و 2050 تقاضای آب صنایع تا 400 د رصد افزایش یابد .
نیاز رو به افزایش‌هند وستان د ر 1960، یک میلیون چاه آب د اشت که د ر 2000 این عد د را به 19 میلیون چاه مکانیزه و غیرمکانیزه رساند . این آشوب تکنولوژیکی نقش بسیار مهمی د ر مبارزات کشور علیه فقر د اشت اما پیامد توسعه آبیاری به نوبه خود ایجاد تنش‌های آبی عمد ه د ر بسیاری از نقاط کشور چون ماهاراشترا و راجستان بود . این مثال‌ها به تنهایی پیچید گی ارتباط بین د سترسی به آب و توسعه را تشریح می‌کنند . از آنجا که آب امری ضروری برای رشد اقتصاد ی و مبارزه با فقر است، خود به‌طور مستقیم تحت تاثیر توسعه اقتصاد ی است. به منظور یافتن راه‌حلی برای این معما، باید بهد نبال کشف تعاد لی بین منابع و تقاضای آب باشیم، اما ما از این تعاد ل بسیار د وریم. باوجود پیشرفت های شایان توجهی که اخیرا حاصل شد ه است، هنوز 748 میلیون نفر به منابع آب آشامید نی بهبود یافته د سترسی ند ارند و آنها که بد واً تحت تاثیر قرار می گیرند فقرا، سطوح پایین اجتماع و زنان هستند .د رعین حال زمین پیش از این، چنین عطشان نبود . برای رفع نیازهای این جمعیت د ر حال رشد ، کشاورزی و بخش انرژی تولید خود را بیشتر و بیشتر کرد ه‌اند . از امروز تا 2050، کشاورزی که بیش از همه آب مصرف می‌کند ، باید 60 د رصد غذای بیشتری تولید کند ، این رقم د ر کشورهای توسعه‌یافته به 100 د رصد می‌رسد . تقاضای آب برای کالاهای صنعتی هم رو به افزایش است که به‌نوبه خود فشار بیشتری بر منابع آب وارد می‌کند . پیش‌بینی می‌شود بین 2000 و 2050 تقاضای آب صنایع تا 400 د رصد افزایش یابد . اما هرچند تقاضا برای آب به شد ت افزایش یافته است و پیش‌بینی می‌شود که تا 2050 این میزان تا 55 درصد بالا رود و پیش از این هم 20 د رصد منابع زیرزمینی از رمق افتاد ه‌اند ، هنوز هم این منابع به‌طور پاید ار مد یریت نمی‌شوند . آبیاری مفرط محصولات کشاورزی، انتشار کنترل‌نشد ه آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی به منابع آب و فقد ان تصفیه فاضلاب که د ر 90 د رصد کشورهای د رحال توسعه به همین منوال است، همه گواه چنین وضعی هستند .
فشاری که توسعه بر آب وارد می‌سازد هزینه‌های زیست‌محیطی چنین عملیات‌هایی بسیار بالاست، یعنی همراه با آلود گی آب و ضایعاتی بسیار خواهد بود . د ر د شت چین شمالی، آبیاری بی‌حد ّ و حصر باعث سقوط سطح ایستایی آب تا 40 متر شد ه است. هزینه زیست‌محیطی گاه به صورت خسارت‌های غیرقابل برگشت به اکوسیستم د ر سراسر د نیا به‌ویژه د ر تالاب‌ها و نواحی ساحلی بروز می‌کند . همین امر باعث کاهش توانایی آنها د ر ایفای نقش خود به‌صورت یک اکوسیستم حیاتی خواهد شد . تغییرات اقلیم این فشار را بیشتر خواهد کرد . تغییرات روبه افزایش د ر بارش و افزایش د ما باعث تبخیر و تعرق بیشتر توسط گیاهان خواهد شد . د ر این اثنا، بالا آمد ن سطح آب د ریاها تهد ید ی برای آب‌های زیرزمینی نواحی ساحلی است. همچون کلکته د ر هند ، شانگهای د ر چین و د اکا د ر بنگلاد ش، د یگر شهرها نیز پی می‌برند که آب‌های زیرزمینی‌شان آلود ه به آب نمک شد ه است. این منظره د ر جزایر اقیانوس آرام د ر تووالو و ساموآ که سکنه آنها برای رفع نیازهای خود عموماً وابسته به آب وارد اتی هستند نیز د ید ه می‌شود ، آب زیرزمینی آنها نیز به شد ت شور شد ه است. طبق گفته نویسند گان این گزارش، این فشار رو به رشد بر منابع آبی احتمالاً منجر به رقابت بین بخش‌ها، نواحی و ملت‌ها خواهد شد . بنابراین زمان تغییر روش ما د ر ارزیابی، مد یریت و مصرف این منبع فرا رسید ه است، این گزارش بر نقاط ضعف ما د ر مد یریت آب تاکید د ارد . آب د ر مقایسه با قیمت واقعی آن بسیار ارزان است و برعکسِ انرژی و صنعت، د ر تصمیم‌گیری‌ها د خالت د اد ه نمی‌شود . به‌طور کلی، تصمیم‌گیری برای تعیین مقد ار مصرف آب برعهد ه تعد اد محد ود ی از بازیگران این عرصه، عام و خاص، هست و بر اساس د ستوراتی منطقی برپایه اهد افی کوتاه‌مد ت و نه با د رنظر گرفتن ملاحظات زیست‌محیطی صورت می‌گیرد .
قلمرو اخلاقی توسعه پاید ارگزارش بر نقش مقامات د ر نفوذ بر گزینه‌هایی اسراتژیک تاکید می‌کند که آیند های د یرپای را برای منابع آب‌مان رقم می‌زند . به‌ویژه این گزارش بر محد ود یت توسعه نیروگاه‌های برق حرارتی تاکید د ارد که امروزه 80 د رصد الکتریسیته ما را تولید کرد ه و مقاد یر معتنابهی آب مصرف می‌کنند . این امر با اعطای کمک‌های مالی برای پروژه‌های تولید انرژی‌های تجد ید پذیر مثل باد و خورشید ی امکان پذیر است، پروژه‌هایی که هنوز هم تا حد ود ی گران قیمت هستند . از طرفی می‌توان از کشاورزانی تقد یر کرد که از روش‌های آبیاری پربازد ه استفاد ه می‌کنند . به عنوان مثال د ر کشوری خشک و کم آب مثل قبرس، کمک‌های مالی این چنینی نگرش کشاورزان را د ر مورد تکنیک‌های آبیاری عوض و به روش‌هایی با مصرف آب کمتر سوق د اد ه است.گذار به‌سوی مد ل‌های پاید ار تولید هزینه‌بر است، اما گزارش به این نکته اشاره د ارد که این سرمایه‌گذاری‌ها بخشی از قلمرو اخلاقی هستند . د ر حقیقت، مطالعات نشان د اد ه هر د لاری که برای حفاظت از یک حوضه آبریز سرمایه‌گذاری می‌شود تا 200 د لار د ر تصفیه آب صرفه‌جویی می‌کند . بنابراین زمانی که سالانه 235 هزار د لار برای بهینه‌سازی تصفیه زاید ات لازم است تا مرد اب ناکیووبو د ر اوگاند ا از نظر اکولوژیکی به حیات خود اد امه د هد و بتواند وظیفه پاک‌سازی آب برای کامپالا را انجام د هد ، سالانه 2 میلیون د لار ایالات متحد ه ارزش خواهد د اشت. د ر نیویورک، مد یریت حوزه آبریز بالاد ست رود خانه سالانه باعث 300 میلیون د لار صرفه‌جویی شد ه است. تلاش‌هایی که بعضی از کشورها د اشته‌اند نشان می‌د هد مد یریت بهتر و استفاد ه بهینه از آب حتی د ر کشورهای د ر حال توسعه هم امکان‌پذیر است. د ر این مورد می‌توان به مسئولان آب «فوم پِن» د ر کامبوج اشاره کرد . این سازمان زمانی متهم به رشوه‌خواری شد و د ر شرف ورشکستگی بود که تبد یل به یکی از تامین‌کنند گان عمد ه آب د ر جهان شد . این سازمان، اتلاف آب را از 60 د رصد 1998 به 6 د رصد 2008 رساند که برابر با کل منابع آب سنگاپور است.
تغییر نگرش به چرخۀ آببا قبول اهد اف توسعه پاید ار سازمان ملل، گزارش بر این نکته اشاره د ارد که لازم است یک هد ف کامل به آب اختصاص یابد . استد لال آن این است که تمرکز باید از آب آشامید نی و بهد اشتی د ر اهد اف توسعه هزاره به مد یریت جهانی چرخه آب تعمیم د اد ه شود . این اهد اف پیشنهاد ی د ر پی نظارت، کیفیت آب، مد یریت پساب و پیشگیری از بلایای طبیعی است. اهد اف توسعه پاید ار د ر پاییز 2015 د ر مجمع عمومی سازمان ملل نهایی خواهد شد .
