عرضه فرآورده‌های نفتی در بورس یعنی نقش آفرینی ایران در تجارت بین‌المللی

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به وزیر نفت با ارائه پیشنهاداتی برای استفاده از ظرفیت بورس انرژی ابراز امیدواری کرد که عرضه فرآورده‌های نفتی از طریق بورس انرژی ایران تداوم یابد و در بلندمدت به نقش آفرینی بیشتر و موثرتر ایران در تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی انرژی بینجامد.

در نامه محمدرضا پورابراهیمی خطاب به زنگنه آمده است:

«جناب اقای مهندس زنگنه

وزیر محترم نفت

با سلام

احتراما همانگونه که مستحضر می‌باشید طی سال‌های خدمتگزاری در مجلس شورای اسلامی همواره بر توسعه زیرساخت‌های وزارت نفت و شرکت‌های تابعه به منظور مشارکت دادن بخش خصوصی جهت کاهش تصدی‌گری دولت، تحقق بخشیدن به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و شفافیت صنایع نفت و گاز و پتروشیمی تاکید داشته‌ام و خوشبختانه ظرفیت‌های قانونی خوبی هم در مجلس شورای اسلامی برای نیل به این مقصود فراهم شده است که می‌توان به بند (ح) ماده (۴) قانون برنامه ششم توسعه، تبصره (۲) ماده (۱۳) قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور و بند (۱) بخش الف ماده (۱) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و همچنین مصوبات شورایعالی هماهنگی اقتصادی کشور که به نمایندگی از مجلس در آن حضور دارم اشاره کرد که قوانین مذکور بر توسعه سازوکارهای مبتنی بر بازار سرمایه جهت توسعه صنعت نفت و گاز کشور تاکید دارد. نگاهی به عملکرد آن وزارتخانه محترم و شرکت‌های تابعه به ویژه در یک سال اخیر حاکی از آن است که تلاش‌های مجموعه همکاران شما برای بی‌اثر ساختن تحریم‌های ظالمانه شدت یافته است به طوری که شاهد افزایش حجم معاملات فرآورده‌های هیدروکربوری از طریق مکانیزم بورس انرژی ایران و صادرات آن هستیم که جای تقدیر و تشکر دارد.

اینجانب پس از عرضه موفق نفت خام در آبان ماه ۱۳۹۷ طی نامه‌ای به حضرتعالی پیشنهاداتی را برای توسعه و رونق بازار انرژی کشور ارائه کردم که بخش‌هایی از آن مورد توجه قرار گرفت اما در خصوص بخش عمده‌ای از آن تاکنون حرکتی انجام نشده است که ضمن تاکید بر پیگیری موضوعات نامه مذکور و ارائه‌ی گزارشی در خصوص آن و تشکر از تلاش‌های مجدانه جنابعالی و همه دست‌اندرکاران صنعت نفت به ویژه مدیران و پرسنل شرکت ملی پالایش و پخش و بورس انرژی ایران و با عنایت به اهمیت موضوع و در شرایط خطیر کنونی، پیشنهاداتی به شرح زیر ارائه می‌کنم. خواهشمند است دستور فرمایید موارد ذکر شده در دستور کار آن وزارتخانه قرار گرفته و گزارش اقدامات آن به مجلس شورای اسلامی ارائه گردد.

۱_ اجرای کامل بند (ح) ماده چهار قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر توسعه بازار سرمایه با تاکید بر طراحی و مهندسی ابزارهای مالی و کالایی، توسعه بازار انرژی و عرضه نفت خام و فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی.

۲_ برنامه ریزی برای جذب پس اندازهای عمومی و نقدینگی سرگردان از طریق تشکیل و پذیرش صندوق‌های بزرگ پروژه مبتنی بر پروژه‌های ملی حوزه نفت، گاز و پتروشیمی.

۳_ پیگیری و تسریع در راه‌اندازی بازار آتی برای فرآورده‌های هیدروکربوری و ایجاد مکانیزم‌های تشویقی برای رونق این بازار.

۴_ عرضه حداقلف ۳۰ درصد از نفت خام و میعانات گازی تحویلی به هر یک از پالایشگاه‌های کشور به صورت منظم و مستمر با تناوب عرضه حداقل یک بار در هفته با قیمت پایه هر بشکه نود و پنج درصد (%۹۵) تحویل روی کشتی (فوب) خلیج فارس و به صورت تسویه نقدی و طبق مکانیزم بورس وعرضه نفت خام و میعانات گازی برای پالایشگاه‌های جدیدالاحداث، طرح‌های توسعه‌ای ظرفیت جدید پالایشگاه‌های موجود و همچنین پالایشگاه‌های کوچک (Mini Refinery) به میزان حداقل ۴۰ درصد خوراک مصرفی ماهانه آنها و افزایش سالانه تعهدات عرضه حداقل به میزان ده درصد.

۵_ اعمال تخفیف دو درصدی در فروش نفت خام و میعانات گازی به پالایشگاه‌هایی که از طریق سازوکار مورد اشاره در بند بالا نسبت به تامین خوراک مصرفی خود مبادرت می‌نمایند، به استناد مفاد تبصره دو ماده ۱۳ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور.

۶_ مجاز بودن پالایشگاه‌هایی که نسبت به تامین حداقل خوراک مصرفی ماهانه خود از طریق سازوکار ذکر شده اقدام می‌نمایند، به صادرات فرآورده‌های تولیدی به صورت مستقیم از طریق مکانیزم بورس.

۷_ تجدید ساختار صنعت گاز کشور و شکل گیری بازار متشکل و شفاف در این زمینه به منظور کشف قیمت عادلانه گاز طبیعی و عرضه و فروش گاز تولیدی تمامی پالایشگاه‌های گاز طبیعی از طریق سازوکارهای رقابتی در بورس انرژی ایران به شرکت‌های گاز استانی به منظور تحویل به مصرف کنندگان گاز طبیعی به ویژه مصرف کنندگان بزرگ.

۸_ تدوین برنامه‌ معین زمان بندی شده عرضه نفت خام و میعانات گازی با قید اهداف کمی در خصوص اجرای بند (ح) ماده (۴) قانون برنامه ششم توسعه کشور و پایش مستمر آن به منظور اطمینان خریداران از استمرار عرضه بلندمدت؛

۹_ برنامه ریزی برای عرضه ۱۰۰ درصد نفت خام و میعانات گازی به پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های داخل کشور از طریق بورس انرژی ایران براساس ماده (۱۳) قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور و مصوبات هیات وزیران طی یک دوره زمانی حداکثر سه ساله و تدوین برنامه عملیاتی و زمان بندی شده برای اجرای این ماده و پایش مستمر آن؛

۱۰_ عرضه صادرات دریایی فرآورده‌هایی همچون نفت کوره، نفت گاز و نفتا به طور مستمر و منظم؛ لازم به ذکر است در طی سال جاری صرفا ۲۰۰ هزار تن نفت کوره و ۹۸ هزار تن نفت گاز توسط شرکت ملی نفت و از این طریق صادر شده است در حالی‌که ظرفیت تولیدی کشور و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ایجاب می‌کند تا از این ظرفیت به نحو مناسب‌تری استفاده شود.

۱۱_ انجام تهاتر نفت خام و فرآورده‌های نفتی با مطالبات طلبکاران از دولت طبق بند (و) تبصره یک ماده واحده بودجه سال ۱۳۹۹.

در پایان ضمن تقدیر مجدد از زحمات و تلاش‌های صورت گرفته، امیدوارم تداوم عرضه فرآورده‌های نفتی از طریق بورس انرژی ایران و تلاش برای رونق و توسعه روزافزون این بازار که منطبق با سیاست‌های کلان اقتصادی حاکم بر کشور و قوانین برنامه مصوب می‌باشد بتواند در بلندمدت علاوه بر تقویت توانمندی‌های بخش خصوصی به ارتقای شفافیت و رقابت در بازار انرژی ایران و همچنین نقش آفرینی بیشتر و موثرتر ایران در تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی انرژی بینجامد.

محمدرضا پورابراهیمی

رییس کمیسیون اقتصاد»