ایلان ماسک خواستار افزایش تولید نفت شد

رشد عجیب قیمت نفت طی ماه‌های گذشته با تحریم‌های اعمال شده علیه روسیه توسط کشورهای اتحادیه اروپا و آمریکا طی روزهای گذشته به اوج خود رسید. اما در دو روز گذشته با اعلام افزایش تولید نفت توسط قطر و آمریکا، همچنین اعلام اخبار غیررسمی مبنی بر افزایش تولید عربستان و امارات، کاهش قابل توجهی پیدا کرد. پس از اعلام اینکه آمریکا به منظور افزایش فشار بر روسیه، قصد لغو موقت تحریم‌های نفتی علیه ونزوئلا را دارد، این افت قیمت بیشتر هم شد.

قیمت نفت برنت اول نوامبر سال گذشته میلادی (دهم آبان 1400) هر بشکه 68 دلار بود. اول دسامبر 2021 (دهم آذر 1399) با 9 دلار افزایش به هر بشکه 77 دلار رسید. اول ژانویه 2022 (یازدهم دی ماه 1400) قیمت هر بشکه نفت برنت با 12 دلار افزایش، به 89 دلار رسید. اول فوریه 2022 (12 بهمن 1400) پس از 8 دلار افزایش، به 97 دلار رسید. روند افزایش قیمت نفت برنت تا دو روز گذشته نیز ادامه داشت و قیمت هر بشکه تا 130 دلار هم رسید.

چنین افزایش قیمتی فقط در سال 2008 اتفاق افتاده بود که طی آن قیمت هر بشکه نفت برنت به 187 دلار و هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدییت به 162 دلار رسیده بود. البته اندکی پس از آن، در سال 2009، شاهد بحران مالی جهانی و سقوط آزاد اقتصاد آمریکا در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما بودیم که بزرگ‌ترین شرکت آمریکایی (جنرال موتورز) را تا مرز انحلال پیش برد.

آغاز سقوط قیمت نفت

توقف افزایش قیمت نفت برنت از دیروز با خبر افزایش تولید قطر شروع شد و به هر بشکه 116 دلار سقوط کرد و در زمان نگارش این خبر، هر بشکه نفت برنت 109 دلار معامله می‌شود. با اعلام غیررسمی خبر رد تماس جو بایدن، ‌رئیس جمهوری آمریکا، توسط محمد بن‌سلمان (ولیعهد پادشاه عربستان سعودی) و محمد بن راشد آل مکتوم (حاکم دبی و نایب رئیس امارات متحده عربی) تحلیلگران بازار نفت احتمال می‌دهند قیمت نفت از این هم پایین‌تر بیاید.

تحلیلگران جی.پی مورگان هم در مورد تاثیر توافق هسته‌ای ایران با کشورهای اروپایی و آمریکا بر قیمت نفت و ورود نفت ایران به بازار برای جایگزینی روسیه، تخمین کاهش 5 دلاری برای هر بشکه نفت را در نظر گرفته‌اند. البته نفت ایران، حداقل براساس گفته‌های رسمی مقامات ایرانی، هم‌اکنون در بازار حضور دارد و عمده‌ صادرات ایران هم به چین است که وقعی به تحریم‌های جهانی علیه ایران نمی‌گذارد.

سیاست روس‌ها چیست؟

درگیری‌های خونین روسیه و اوکراین که اکنون به جنگ شهرها رسیده هنوز منتهی به تصرف شهر مهمی توسط روس‌ها نشده است. طبق اعلام رسمی پنتاگون روس‌ها به غیر از وارد کردن نیروهای هوایی، زرهی و پیاده به جنگ، تا به‌حال 775 موشک نیز به سمت شهرهای اوکراین شلیک کرده‌اند اما هنوز موفق به تصرف خارکیف و کیف نشده‌اند. تحلیلگران ارشد نظامی معتقدند روس‌ها پس از شکست در تصرف زودهنگام شهرهای مهم اوکراین رو به استراتژی «توفان موشکی» و «شهرهای سوخته» آورده‌اند و دست به بمباران و موشکباران شهرهای اوکراین زده‌اند تا هرچه زودتر طرف اوکراینی این جنگ را از موضع برتر به میز مذاکره بکشانند.

آیا «زمستان نفتی» در انتظار اروپاست؟

از الکساندر نوواک، وزیر انرژی روسیه، نقل شده که اگر غربی‌ها کماکان نفت روسیه را نخرند باتوجه به طول کشیدن فصل سرما در اروپا، روسیه اروپایی‌ها را با «زمستان نفتی» مواجه خواهد کرد. در این صورت به احتمال قوی حتی با افزایش تولید نفت توسط غول‌های نفتی همچون عربستان، آمریکا و حتی ونزوئلا شاهد بالاتر رفتن قیمت خواهیم بود. در این میان قطع گاز ارسالی روسیه به اروپا، کشورهای اروپایی را با معضل جدیدی هم روبه‌رو خواهد کرد. کشورهای اروپایی گاز را صرفا به عنوان منبع گرما استفاده نمی‌کنند و عمدتا از گاز به عنوان خوراک پتروشیمی‌ها و سوخت صنایع استفاده می‌کنند.

همه متضرر خواهند شد

البته طرف‌های متضرر این تحریم‌ها صرفاً کشورهای مصرف‌کننده نفت و گاز روسیه نخواهند بود. با تعطیلی 850 شعبه مک‌دونالد در سراسر روسیه، کاهش شدید ارزش روبل و تعطیلی کارخانجات صنعتی، روس‌ها نیز بسیار متضرر خواهند شد. از این رو مذاکره با اوکراین توسط روسیه، به احتمال زیاد با وساطت آمریکا و اتحادیه اروپا، هر روز بیشتر از روز قبل ممکن می‌شود.

مورد جالب نیروگاه‌های هسته‌ای

با شدت گرفتن جنگ نفتی بین روسیه و بقیه کشورهای جهان، برخی از کشورهای اروپایی که بعد از فاجعه اتمی نیروگاه فوکوشیمای ژاپن به فکر تعطیل کردن نیروگاه‌های هسته‌ای خود افتاده بودند، اکنون به فکر راه‌اندازی دوباره این نیروگاه‌ها افتاده‌اند. در خارج از اروپا، ژاپن بیشترین عجله را برای این کار دارد.

نمایی از نیروگاه‌های هسته‌ای در حال کار، در حال آماده‌سازی برای بازگشت به کار و نیروگاه‌های تعطیل در کشور ژاپن در این بین جالب است که قیمت بنزین در رومانی،‌ کشوری که هم چاه نفت دارد، هم نفت استخراج می‌کند و هم پالایشگاه‌های نفت و بنزین دارد، به صورت لحظه‌ای بالا می‌رود.

چرا ایلان ماسک تقاضای افزایش تولید نفت و گاز کرد؟

شنیدن چنین درخواستی از سوی غول تولیدکننده اتومبیل‌های برقی باعث تعجب بسیاری شد. اما کافی است نگاهی به این مسئله بیندازیم که با افزایش قیمت نفت طی 4 ماه گذشته، قیمت بسیاری از مواد خام نیز افزایش یافته است. به این ترتیب قیمت تمام شده بسیاری از لوازم برقی و مصرفی صنعتی و خانگی نیز افزایش خواهد یافت. به عنوان مثال قیمت نیکل طی 48 ساعت منتهی به 8 مارس (17 اسفند 1400) به دو برابر ِ 3 ماه قبل از آن رسیده و با ادامه این افزایش، تولید اتومبیل‌های تسلا با قیمت فعلی به هیچ عنوان مقرون به صرفه نخواهد بود. همین افزایش را درمورد باتری‌ و دیگر قطعات این اتومبیل‌ها تصور کنید تا به آینده وحشتناک ادامه تحریم‌های نفت روسیه، افزایش قیمت نفت و در نهایت مواد خام صنعتی پی ببرید.

هلند و درگیری با قیمت نجومی گاز

طول کشیدن درگیری‌های روسیه و اوکراین باعث شد چهار روز پیش قیمت گاز هاب TTF هلند در بازار آتی با بیش از ۱۰۰ یورو افزایش (حدود 70درصد رشد قیمت طی یک روز) به رقم ۳۱۰ یورو برای هر مگاوات ساعت برسد. این افزایش را اگر با قیمت نفت محاسبه کنیم تقریبا معادل ۵۵۰ دلار برای هر بشکه نفت خواهد شد.

چه خواهد شد؟

هنوز معلوم نیست. روس‌ها تقریبا شرق و شمال اوکراین را تسخیر کرده‌اند. ناوهای جنگی‌شان در دریای سیاه آماده حمله به جنوب اوکراین هستند و تنها شرق این کشور هنوز به دست روس‌ها نیفتاده. اخباری مبنی بر در اختیار دادن میگ‌ 29های لهستان به اوکراین شنیده شده که بعید به نظر می‌رسد چنین حرکتی که «حرکت جنگی لهستان علیه روسیه» محسوب می‌شود، صورت بگیرد.

به نظر می‌رسد در نهایت اروپایی‌ها و آمریکا در هر صورت ناچار از مذاکره با روسیه هستند. فقط می‌ماند توان مقاومت اوکراینی‌ها در برابر ارتش روسیه که در حال حاضر تقریبا با تمام قوا برای تسخیر این کشور وارد عمل شده است. وقایع آینده بستگی به این دارد که روس‌ها بتوانند با تسخیر حداقل دو شهر خارکیف و کیف از موضع برتر با اوکراینی‌ها سر میز مذاکره بنشینند یا نه چون نه اروپایی‌ها و نه آمریکا قصد دخالت تمام عیار در جنگی که یک طرف آن روسیه است و طرف دیگر عضو ناتو نیست، ‌ندارند. آنها نهایتاً کمک‌هایی در حد همان کمک‌های فعلی به اوکراین کنند و امیدوار به مقاومت اوکراینی‌ها باشند. فعلا همه چیز بستگی به استراتژی جنگی روس‌ها و توان مقاومت اوکراینی‌ها دارد.