تاثیر جنگ اوکراین بر شکلگیری نظم نوین انرژی دنیا
بهنظر میرسد با حمله روسیه به اوکراین، جهان به یک نقطه عطف نزدیک میشود. رهبران دنیای تجارت حرف از شتاب در جهانیزدایی میزنند و زنگ خطر وقوع دوره جدیدی از رکود تورمی به صدا درآمده است. روشنفکران از کنترل نظامی بر دنیا ابراز انزجار و از تجدید روابط فراآتلانتیک استقبال کردهاند.
به گزارش «انرژی امروز» جانسون بوردآف؛ مدیر مدرسه اقلیم کلمبیا و موسس مرکز سیاستهای جهانی انرژی در مدرسه امور عمومی و بینالمللی دانشگاه کلمبیا و معاون ویژه اوباما در امور انرژی و اقلیم در سورای امنیت ملی و مگان اوسالیوان؛ استاد امور بینالملل دانشگاه هاروارد و نویسنده کتاب «ثروت بادآورده: وفور انرژی بر سیاستهای جهانی و تقویت قدرت آمریکا تاثیر خواهد داشت» و مشاور ویژه جورج دبلیو بوش در امور عراق و افغانستان در مقاله مشترکی در که در فارن افیرز منتشر کردهاند نتیجه جنگ در اوکراین را شکل گیری «نظم نوین انرژی» در دنیا میدانند.
این دو متخصص حوزه انرژی بر این باورند که در دو دهه گذشته، نیاز ضروری به کاهش انتشار کربن به تدریج نظم جهانی انرژی را تغییر داده است. اکنون، در نتیجه جنگ در اوکراین، مسئله امنیت انرژی دوباره پا به میدان گذاشته و به عنوان یکی از دغدغههای اصلی سیاستگذاران در کنار مسئله تغییرات آب و هوایی قرار گرفته است. این اولویتهای دوگانه در کنار هم بهدنبال تغییر شکل برنامهریزی ملی انرژی، جریانهای تجارت انرژی و اقتصاد جهانی گستردهتر است. نگاه کشورها به طور فزایندهای به منابع داخلی خواهد بود و حتی اگر این دولتها به دنبال انتقال به کربن صفر هم باشند تولید داخلی انرژی و همکاریهای منطقهای در اولویت قرار میگیرند. اگر کشورها به دنبال تشکیل بلوکهای انرژی استراتژیک نباشند در این صورت روندی که در چند دهه گذشته برای ایجاد یک ارتباط بین منابع و مصارف انرژی شکیل شده بود به خطر میافتد و جای خود را به عصر از هم گسیختگی انرژی میدهد.
به اعتقاد آنها دولتهای غربی پس از چهار دهه که در طی آن عموما به دنبال محدود کردن فعالیتهای خود در بازارهای انرژی بودند، اکنون احساس میکنند باید نقش گستردهتری را در همه مسائل از ایجاد (و از ردهخارج سازی) زیرساختهای سوخت فسیلی گرفته تا تأثیرگذاری بر خرید و فروش انرژی توسط شرکتهای خصوصی برای کنترل انتشار گازهای گلخانهای از طریق قیمت گذاری کربن، یارانهها، دستورات و استانداردها داشته باشند.
در بخش دیگری از مقاله بورداف و اوسالیوان آمده: این تغییر نگاه دولتها مقایسه میشود با رفتارشان در دهه 1970، در آن زمان مداخله بیش از حد دولت در بازارهای انرژی باعث تشدید بحرانهای انرژی به صورت مکرر شد. با این حال، اگر به درستی مدیریت شود، دوران آغازین مداخله دولت چیز بدی نخواهد بود. دخالت به طور مناسب محدود شده و طراحی شده برای بررسی نقصهای خاص بازار، میتواند از بدترین اثرات تغییرات آب و هوایی جلوگیری کند، بسیاری از خطرات امنیت انرژی را کاهش دهد و به مدیریت بزرگترین چالشهای ژئوپلیتیکی گذار انرژی پیشرو کمک کند. بحران کنونی انرژی توجه جهان را دوباره به خطرات ژئوپلیتیک انرژی جلب کرده و باعث شده که بین جاهطلبیهای اقلیمی فردا و نیازهای انرژی امروز حسابکتاب جدیدی انجام شود و پیشنمایشی از دوران پرآشوب پیشرو ارائه شود. نحوه واکنش دولتها به این چالشها که با تهاجم روسیه به اوکراین برجسته شده، نظم جدید انرژی را برای دهههای آینده شکل خواهد داد.