افت ذخایر سوخت نیروگاهی به کمتر از ۶۰ درصد در ابتدای دولت

به گزارش «انرژی امروز» از وزارت نیرو، بر همین اساس به مناسبت هفته دولت در این گزارش نگاهی به چالش‌ها و مشکلاتی که وزارت نیرو در ابتدای دولت چهاردهم با آن مواجه بوده است انداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

به طورکلی ناترازی بیش از 20هزار مگاواتی، تنوع پایین سبد تولید و محدودیت تامین سوخت از جمله مشکلات این صنعت در بخش تولید ـ عدم سرمایه‌گذاری کافی، محدودیت شبکه و فرسودگی تجهیزات در بخش انتقال و توزیع ـ شدت بالای مصرف انرژی، تغییر اقلیم و افزایش دما در بخش مصرف ـ قیمت‌های دستوری و اقتصاد یارانه‌ای، بدهی انباشته وزارت نیرو به پیمانکاران و عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری از جمله این چالش‌ها در حوزه اقتصادی ـ عدم وجود ذخیره کافی سوخت مایع، کاهش تحویل گاز طبیعی مورد نیاز، کاهش راندمان نیروگاه‌ها در اثر مصرف مازوت در حوزه سوخت ـ عدم سرمایه‌گذاری جدید در بخش تولید و فرسودگی نیروگاه‌های موجود، کاهش ذخایر نیروگاه های برق‌آبی به دلیل خشکسالی و عدم رشد کافی نیروگاه‌های تجدیدپذیر نیز از جمله چالش‌ها در بخش رشد تولید هستند که به کاهش آن انجامیدـ افزایش بی‌رویه مصرف به دلیل تغییرات دمایی، استخراج غیرمجاز رمزارز انشعاب‌های غیرمجاز و عدم سرمایه‌گذاری در بهینه‌سازی مصرف نیز در بخش افزایش رشد مصرف برق ، همه و همه از جمله این چالش‌ها در حوزه برق بوده است.

به نظر کارشناسان این حوزه، تحمیل معضلات متعدد به صنعت برق ناشی از قیمت‌های دستوری و اقتصاد یارانه‌ای برق، عدم وجود انگیزه بخش تقاضا به اقدامات صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مصرف برق، عدم تمایل بخش خصوصی به مشارکت در احداث و بهره‌برداری زیرساخت‌های برق رشد بی‌رویه مصرف و رشد ضعیف تولید، بروز و گسترش ناترازی، فرسوده شدن و کاهش راندمان شبکه ناشی از کاهش بودجه‌های نوسازی و بهینه‌سازی و بدهی‌های انباشته سنگین وزارت نیرو به پیمانکاران و بهره‌برداران، موجب ایجاد چرخه معیوب اقتصادی در صنعت برق کشور شده است.

لازم به توضیح است که درحال حاضر حدود یک‌سوم فروش برق با قیمت‌های بسیار ناچیز (حدود 200 تومان در کیلووات‌ساعت در بخش کشاورزی و مصارف مسکونی زیرالگوی مصرف) صورت می‌پذیرد، این درحالی است که هزینه تبدیل انرژی و انتقال آن بیش از 1000 تومان است.

دشواری و عدم سهولت در اخذ تسهیلات بانکی برای تامین مالی احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر توسط سرمایه‌گذاران، سرمایه‌گذاری با نرخ ارز آزاد و خرید برق تولیدی نیروگاه‌ها با نرخ ریالی، عدم جدیت بانک‌ها در پرداخت تسهیلات به دلیل ریسک بالای تامین مالی پروژه‌ها، فرسوده شدن و کاهش راندمان شبکه ناشی از کاهش بودجه‌های نوسازی و بهینه‌سازی، بدهی‌های انباشته سنگین وزارت نیرو به پیمانکاران و بهره‌برداران، بالا رفتن هزینه‌های سرمایه‌گذاری به دلیل عدم تخصیص ارز دولتی به واردات تجهیزات اصلی از جمله چالش‌های اقتصادی بر سر راه توسعه منابع تجديدپذير در ابتدای راه دولت چهاردهم و وزارت نیرو بوده است.

همچنین در این راستا زیان‌ده بودن شرکت بدلیل قراردادهای خرید تامینی برق در سنوات گذشته، انباشته شدن بدهی‌های بانکی و عدم امکان دریافت تسهیلات، فرسودگی واحدهای نیروگاهی و نیاز به تامین بودجه برای نوسازی، عدم امکان تامین مالی پروژه های نیروگاهی بدلیل وضعیت درآمد و هزینه شرکت، دشواری در برنامه‌ریزی مالی به دلیل عدم وصول مستقیم منابع مالی، عدم تناسب افزایش هزینه‌های تولید با میزان درآمد حاصله و نرخ برق و عدم امکان تامین مالی از طریق فاینانس خارجی علیرغم پیش‌بینی در بودجه نیز از جمله مشکلاتی بودند که توسعه نیروگاه‌های حرارتی را با چالش مواجه کردند.

مشکلات در تامین کمی و کیفی سوخت نیروگاهی، کاهش تحویل گاز طبیعی به نیروگاه‌ها و جایگزینی با سوخت‌های مایع و به ویژه نفت کوره و افزایش مصرف سوخت مایع به ویژه مازوت در نیروگاه‌ها فارغ از تبعات زیست محیطی و بهداشتی آنها مانند آلودگی هوا، تاثیر بر سلامتی انسان‌ها و سایر موجودات و … و تبعات فنی آن، نیز موجب ایجاد محدودیت در سوخت نیروگاهی شدند.

با نگاهی به موجودی مفید مخازن ذخیره نفت گاز در ابتدای این دولت نیز مشاهده می‌شود که موجودی مفید این مخازن در بهترین حالت سال 1403، معادل 46.3 درصد یعنی 1648 میلیون لیتر بوده است. این درحالی است که این میزان در سال 1402 بیش از ۳ هزار میلیون لیتر بود.

همچنین موجودی مفید مخازن ذخیره نفت کوره نیز درسال 1403 حدود 1451 میلیون لیتر بوده است. درحالی که این میزان در سال 1402 حدود 2 هزار میلیون لیتر بود. به معنای دیگر میتوان گفت که موجودی مفید سوخت نیروگاهی در سال 1403 معادل 57.5 درصد ظرفیت مخازن بوده است.

مقایسه ذخیره مفید کل نیروگاه‌های بزرگ برق آبی در سال های آبی 1403-1402 تا 1404-1403 نیز نشان می‌دهد که ذخیره مفید در نیروگاه‌های برق‌آبی کل کشور از 9003 میلیون مترمکعب درسال ابی 1402 ـ 1403 به 4135 میلیون متر مکعب در سال 1403ـ1404 رسیده است به معنای دیگر شاهد کاهش 54 درصدی مواجه در این ذخایر بوده‌ایم.

همچنین اگر بخواهیم میزان تولید واحدهای برق‌آبی در پیک مصرف روز را در سال های 1403 و 1404 مقایسه کنیم نیز مشاهده خواهیم کرد که متوسط تولید واحدهای برق آبی در سال 1404 حدود 2731 مگاوات، و این میزان در سال 1403 حدود 5914 است.

با مقایسه میزان انرژی تولیدی واحدهای برق آبی در سال 1404 نسبت به سال قبل آن نیز مشاهده خواهیم کرد که متوسط این میزان در سال 1403 حدود 84994 مگاوات ساعت بوده که نسبت به مدت مشابه آن در سال بعد یعنی 1404 که حدود 46197 بوده است با کاهش 45 درصدی در تولید انرژی روزانه مواجه بوده است.