عربستان میخواهد میزبان ارزانترین مراکز داده جهان باشد
عربستان زمین فراوان دارد با برق بیحساب و کتاب؛ اینها یک مزیت رقابتیست. مزیت رقابتی برای چه؟ برای احداث مراکز داده ارزان.
به گزارش «انرژی امروز» از اکونومیست، مزرعه خورشیدی الشعیبه، در ساحل دریای سرخ در عربستان سعودی دو ساعت با جده فاصله دارد و 50 کیلومتر مربع از بیابان را پوشانده.
مرحله اول این پروژه که در سال 2024 آغاز شد، 600 مگاوات برق را با قیمت تنها 3.9 هلاله عربستان سعودی (هلاله واحد پول عربستان که کمی بیش از یک سنت) در هر کیلووات ساعت تولید میکند، یعنی تقریبا یک بیستم هزینه تولید در نیروگاه هستهای برنامهریزی شده هینکلی پوینتسی بریتانیا. برنامه عربستان برای این برق ارزان، تامین انرژی مراکز داده عظیم برای هوش مصنوعی است.
هزینه استنتاج، فرآیند پرسوجو و دریافت پاسخ از یک سیستم هوش مصنوعی، از دو چیز تشکیل شده است: هزینه ثابت سختافزار رایانه و هزینه جاری برق برای راهاندازی آن.
کاهش هزینههای سختافزاری امکانپذیر نیست بنابراین هوش مصنوعی ارزانتر با برق ارزانتر محقق میشود. عربستان در این زمینه برتر است.
یک شرکت جدید به نام هومین، زیر نظر آرامکوی دیجیتال تشکیل شده. ماموریت هومین در استراتژی گستردهتر «چشمانداز ۲۰۳۰» عربستان کاهش وابستگی کشور به سوختهای فسیلیست. و طارق امین، رئیس آرامکوی دیجیتال متولد اردن است و در پروژههای زیرساختی شرکت مخابراتی هندی Reliance Jio، و شرکت ژاپنی Rakuten کار کرده.
مراکز داده به برق، زمین و تراشه برای نیاز دارند. مورد اول در عربستان فراوان است. مورد دوم نیز در کشور بزرگ و کم جمعیت قابل دستیابی است. در دو هفته اول هومین بیش از ۲۰۰ مکان با دسترسی به ۱۵.۶ گیگاوات منبع انرژی از جمله نیروگاه خورشیدی پیدا کرد.
بعد قراردادی بین آرامکو دیجیتال و شرکت تراشه هوش مصنوعی Groq (که با Groq مدل xAI متفاوت است) امضا شد و ۱.۵ میلیارد دلار از نیمههادیهای این شرکت راهی عربستان شد.
این تراشهها بهطور خاص برای حجم کاری استنتاج طراحی شدهاند، که باعث شده برای بسیاری از آزمایشگاههای بزرگ هوش مصنوعی که به انعطافپذیری بین آموزش و اجرای مدلها اهمیت میدهند، جذاب نباشند. اما این تراشهها با ارزانتر کردن صادرات توکنها برای کاهش هزینه استفاده از مدلها بسیار مناسب هستند.
توکن فقط بخشی از یک کلمه است. اکثر محصولات تجاری هوش مصنوعی برای هر توکن استفاده شده در یک پرسوجو هزینهای دریافت میکنند (برای مثال ۱.۲۵ دلار برای هر میلیون توکن تولید شده توسط OpenAI’s GPT-5) و برای هر توکن تولید شده در خروجی هزینه جداگانهای دریافت میشود (۱۰ دلار برای هر میلیون).
پیشنهاد هومین به شرکتهای هوش مصنوعی ساده است: آن مدلهای هوش مصنوعی را با برق عربستان اجرا کنید و توکنهای خروجی را با قیمتی بسیار کمتر از آنچه از مشتریان دریافت میشود، تولید کنید.
امین میگوید: هومین با برق ارزان و تراشههای کارآمد توانست توکنهای خروجی را با قیمتی حدود نصف قیمت بازار بفروشد. در ماه نوامبر، هومین پیشرفتهترین تراشهها را خریداری کرد.
سفر محمد بن سلمان، که رئیس شرکت Humain نیز هست و تصویرش در بالای وبسایت آن قرار دارد، به آمریکا و دیدار با ترامپ منجر به صدور مجوز واردات ۳۵۰۰۰ تراشه پیشرفته از انویدیا با هزینهای حدود ۱ میلیارد دلار شد.
این مبلغ برای پر کردن بیش از یک مرکز داده برای انواع شرکتهای بزرگ هوش مصنوعی که Humain میخواهد به آنها خدمات ارائه دهد، کافی نیست، اما نشاندهنده یک تغییر اساسی است در تلاشهای قبلی آمریکا برای صادرات ارزشمندترین سختافزار محاسباتی هوش مصنوعی فقط برای متحدان نزدیکش.
سازنده مراکز داده AirTrunk هم قراردادی ۳ میلیارد دلاری با Humain دارد برای ساخت یک پردیس مرکز داده در این کشور.
عربستان نه تنها مراکز داده میسازد، بلکه از آنها استفاده نیز میکند. ALLAM، یک مدل هوش مصنوعی به زبان عربیست که با همکاری اداره داده و هوش مصنوعی عربستان (SDAIA)، ساخته شده.
هوماین با شرکتهایی مانند ادوبی هم قرارداد امضا کرده تا این مدل را در برنامههای خود بگنجانند.
انتظار میرود عربستان در پنج تا هفت سال آینده به جمع پنج قطب برتر هوش مصنوعی جهان بپیوندد.
حالا عربستان نه تنها از صادرات توکنها یا مدلهای آموزشی، بلکه از ساخت «اولین سیستم عامل هوش مصنوعی جهان برای سازمانها» صحبت میکند، رقیب مستقیم مایکروسافت ویندوز که در آن بخشهای منابع انسانی، مالی و حقوقی با عوامل هوش مصنوعی جایگزین میشوند و رابط کاربری به جای کلیک روی آیکونها، حول محور فراخوانی چتباتها ساخته شده است.
