روغن ترانس‌های برق ایران چقدر خطرناک‌اند؟
اسدالله قره خانی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس درباره آلایندگی ترانس‌ها اظهار داشت: آنچه باعث مخاطره می‌شود، روغن‌هایی است که در این ترانس‌ها به کار گرفته می‌شود به ویژه ترانس‌هایی که در خطوط انتقال و فشار قوی بودند.
به گزارش «انرژی امروز» از سازمان حفاظت محیط زیست، برنامه «مناظره» رادیو گفت و گو با موضوع طراحی ترانس فشار قوی کنترل کننده آلاینده‌های محیط زیست و با حضور علی اصغر رضی کاظمی عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی و دکترای برق قدرت، دکتر علیرضا فریدونیان عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی و دکترای برق قدرت و دکتر اسدالله قره خانی، عضو هیئت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی روانه آنتن شد.
اسدالله قره خانی نماینده مجلس شورای اسلامی، در ادامه با بیان اینکه «باید از ترانس در مورد انتقال برق استفاده کنیم»، اظهار داشت: این ترانس‌ها هم برای افزایش ولتاژ و هم برای کاهش آن در نیروگاه، خطوط انتقال و شبکه توزیع باید مورد استفاده قرار بگیرند. نماینده مردم علی آباد کتول در مجلس شورای اسلامی، درباره آلایندگی ترانس‌ها اظهار داشت: آنچه باعث مخاطره می‌شود، روغن‌هایی است که در این ترانس‌ها به کار گرفته می‌شود به ویژه ترانس‌هایی که در خطوط انتقال و فشار قوی بودند. روغن در ترانس دو کار انجام می‌دهد؛ نخستین وظیفه آن خنک کردن و دومین ماموریت آن نیز عایق کردن خود ترانس است. عضو هیئت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: در گذشته پایه روغنی که برای ترانس استفاده می‌شد، پارافین بود اما در حال حاضر روغن‌هایی که به وسیله فناوری جدید استفاده می شوند نفتانیک هستند. در روغن های گذشته ماده ای وجود داشته که از نظر زیست محیطی بسیار خطرناک بود زیرا اگر نشست می کرد می توانست مخاطرات جدی را برای سلامت انسان ها ایجاد کند. این نماینده مردم در مجلس دهم، درباره ترانس هایی که در ایران وجود دارند نیز عنوان کرد: شرکت توانیر نیز از حدود ۲۰ سال قبل از ترانسفورماتورهایی استفاده می کند که در آن روغن هایی با منشا نفتانیک قرار دارند.
دکتر علیرضا فریدونیان در آغاز با اشاره به ترانسفورماتورهایی که در سیستم قدرت استفاده می شوند، گفت: عملکرد این ترانسفورماتورها به این صورت است که ولتاژ شبکه برق را در نیروگاه ها افزایش می دهند تا برق به نقاط دورتر منتقل شوند و در شهرها نیز ولتاژ را کاهش دهند تا قابل مصرف برای مردم باشد. این دکترای برق قدرت ادامه داد: این ترانسفورماتورها آلودگی هایی از ابعاد مختلف دارند؛ یکی از آلودگی های آنها صوتی است. آلودگی های صوتی به دلیل سست شدن اتصالات ورقه ها و سیم پیچی هایشان است که منجر به لرزش مکانیکی می شود و لرزش مکانیکی باعث ایجاد صدا می شود. ساده ترین روش مقابله با این نوع آلودگی ها روش passiv است یعنی دیواره هایی گذاشته شود تا صدا را جذب کنند. عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی درباره منبع دیگر این نوع آلودگی ها اظهار داشت: آلودگی الکترومغناطیسی نوع دیگری از آلودگی هایی است که توسط ترانسفورماتورها ساخته می شود. البته هنوز ثابت نشده است که در فاصله های نسبتا نزدیک اثر مخربی داشته باشند هر چند که در فاصله های خیلی نزدیک به پست های فشار قوی روی سلامت اثرگذار است. البته بر اساس قوانین وزارت نیرو فاصله معینی مشخص شده است که باید رعایت شود. علی اصغر رضی کاظمی در ادامه ترانس فیلترهای استاتیک را از فیلترهای خیلی قدیمی عنوان کرد و گفت: این فیلترها در صنایعی که آلودگی های دودی ایجاد می کنند مانند کارخانه های سیمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند. دکترای برق قدرت با بیان اینکه فیلترهای ترانس کاربرد وسیعی دارد، اظهار داشت: این ترانس ها مبتنی بر نیمه هادی ها هستند که فرکانس سوئیچینگ ۲۰ کیلوهرتز نیز ایجاد می کند که کارکرد خاصی را دارند. قبلا ترانس های معمولی از ولتاژ خاصی استفاده می کردند که نیاز به فیلتر نیز داشتند اما در ترانس های جدید فیلترها ترکیب شده اند. عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی بیان کرد: از نظر زیست محیطی همینکه از خود ترانس موتوری که شامل روغن های خاص هستند، استفاده نمی کنیم یک مزیت محسوب می شود. البته این ترانس ها نیز ولتاژ بالایی را تولید می کنند اما به دلیل اینکه در محیط کاری قرار دارند و مانند مدل های شهری نیستند، ضرر زیادی ندارند. با این وجود نمی توان از این نوع ترانس ها به عنوان یک ترانس معمولی در شهر استفاده کرد.
