اردکانیان شانس اول وزارت دیپلمات آب چه مواضعی دارد؟
آنطور که از شواهد و قراین برمی‌آید رضا اردکانیان به‌عنوان گزینه نهایی وزارت نیرو از سوی رییس‌جمهور معرفی خواهد شد.
به گزارش خبرنگار نیروی «انرژی امروز»، هفته گذشته بود که «انرژی امروز» به نقل از منابع پارلمانی خود خبر داد رضا اردکانیان گزینه نهایی حسن روحانی برای وزارت نیرو است و حال، خبر دیدار وی با رییس‌جمهور و حتی حضور اردکانیان در وزارت نیرو و مذاکره با معاونان حمید چیت چیان منتشر شده است.
پس از عدم موفقیت حبیب الله بیطرف در مجلس برای کسب حداکثر آرا موافق، گزینه‌های مختلفی از سرپرست این وزارت‌خانه، منوچهری، حائری، اردکانیان، تابش وعلی‌آبادی تا رجل سیاسی و حتی برادرزاده عباس عراقچی، معاون وزیر امو ر خارجه برای معرفی به عنوان وزیر نیرو در فضای رسانه، مجازی و حتی شرکت‌های وزارت نیرو مطرح شدند؛ اما در نهایت قرعه به نام رضا اردکانیان افتاد و وی با تمام حواشی مطرح شده درمورد تابعیت او، روز گذشته برای دیدار با مدیران به ساختمان شیشه‌ای وزارت نیرو در نیایش رفت.
رضا اردکانیان که به‌عنوان مدیر برنامه دهه بین‌المللی آب سازمان ملل متحد مشغول فعالیت بود، به ایران بازگشته و پس از دیدار با حسن روحانی و مذاکره برای پذیرش تصدی وزارت پرحاشیه و پرچالش نیرو، به ساختمان شیشه‌ای رفته و با معاونین این وزارت‌خانه و مدیران شرکت‌های مادرتخصصی دیدار کرد که البته طرزطلب در این جلسه حضور نداشت. اردکانیان نیز مانند حبیب‌الله بیطرف با معاونین وزارت نیرو دیدار و از آنها برنامه خواسته است.
با توجه به جلسه اردکانیان با رییس جمهور، ظاهرا وی گزینه اصلی برای مدیرکلی وزارت نیرو است و بر اساس وعده روحانی، وزیر نیرو دولت دوازدهم در ابتدای مهرماه به مجلس پیشنهاد می‌شود.
از ابتدای طرح نام اردکانیان در گزینه‌های پیشنهادی وزارت نیرو، موضوع دوتابعیتی بودن وی در فضای مجازی مطرح شد، حاشیه‌ای که از سوی اردکانیان تکذیب شد. اردکانیان به صراحت اعلام کرد که «نه در طول هفت سال ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری مدیریت منابع آب در کشور مهاجرپذیر کانادا و نه در طول 10 سال همکاری با UN_Water و دانشگاه سازمان ملل متحد در کشور آلمان و نه قبل و بعد از آن، هیچ گاه تابعیت کشور دیگری را نپذیرفته و تا پایان عمر مفتخر به حفظ صرفا تابعیت ایران خواهم ماند».
با منتفی شدن شایعه دو تابعیتی بودن اردکانیان، ظاهرا دیگر سدی برای ورود وی به وزارت نیرو دیده نمی‌شود.
از اعتقاد چیت‌چیان تا باور اردکانیان درمورد «آب، جنگ یا نزاع؟»
اردکانیان در تیرماه سال 1386، از معاون دبیرکل سازمان ملل متحد برای اداره «برنامه دهه بین المللی آب» حکم گرفت و با انگیزه «سفیر آب» بودن، در این راستا گام برداشت. او در همان زمان معتقد بود که در هزاره سوم «تنازع بر سر آب» است و باید راهی برای این مشکل یافت. به گفته او «اگر ما موضوع عطش را یک موضوع مشترک بدانیم تشنه‌ها دور هم جمع می‌شویم تا برایش راه حل پیدا کنیم.» با این حال وی از اصطلاح «جنگ بر سر آب» می‌پرهیزد و تاکید دارد که «کسانی که بر طبل جنگ می‌کوبند بیش از همه به دنبال این هستند که تنازع بر سر کم آبی را یک مقدار عادی کنند».
اردکانیان در سال 1386، تاکید می‌کند که «قطعا تنازع بر سر آب داریم ولی راه حل هم وجود دارد. یعنی اگر ما موضوع عطش را یک موضوع مشترک بدانیم تشنه ها دور هم جمع می شویم تا برایش راه حل پیدا کنیم. تشنه ها قرار نیست بر سر تشنگی شان با هم درگیر شوند. این تجربه را در کشور خودمان داشته‌ایم. ما به تعبیر دنیا کشور در حال توسعه هستیم. یعنی قاعدتاً باید زمینه‌های احساسی برای برخورد در بحث آب بیشتر باشد. ولی من در همه تریبون ها اعلام کرده ام در حالی که در اکثر کشورهای توسعه یافته از باز کردن پرونده آب های مرزی شان پرهیز می شود تا فضای همکاری شان تحت تاثیر قرار نگیرد ما در منطقه خودمان یک گفتمان مناسب ایجاد کرده ایم.»
وی با اشاره به ساخت سد دوستی و حل و فصل مسائل هیرمند و شکل گیری شورای حکام مرکز منطقه ای آب در تهران ، ادامه می‌دهد « 12 وزیر آب کشور تشنه پذیرفتند که هر چند وقت یک بار زیر یک سقف دور هم جمع شوند. پس طبیعی است اعتقاد ندارم که موضوع کم آبی موضوعی است که منجر به جنگ می شود. اعتقاد دارم موضوع کم آبی می تواند عاملی برای نزدیکی بیشتر شود. بنا هم داریم روی این موضوع کار کنیم.
گزینه اصلی وزارت نیرو تاکید کرد: من اعتقاد دارم که موضوع حکمرانی در آب دیر یا زود تبدیل به یکی از اصلی ترین نقشه های راه می شود و کشورهایی که در این زمینه زودتر راهبردهای بلندمدت توسعه منابع آبشان را تدوین کنند از هوشمندی بالاتری برخوردارند و قادر خواهند بود منافع ملی شان را به نحو مناسب تامین کنند، به ویژه در ارتباط با تعامل با همسایگانشان.»
اردکانیان به عنوان مدیر برنامه دهه بین المللی آب، با تاکید بر لزوم فراهم کردن ابزارهای لازم و ارائه کمک‌های مناسب به کشورهای در حال توسعه در راستای توانمند کردن این کشورها برای تدوین راهبردهای منابع آب، تصریح کرد که «حاکمیت ملی کشورها تحت هیچ شرایطی قابل نقض نیست.»
اردکانیان هنگام ورود به سازمان ملل نیز بر چندین مساله از جمله لزوم سازماندهی در ابتدای کار مدیریت، توجه به شایسته‌سالاری در انتخاب کارکنان و شناسایی ظرفیت‌های موجود کشور تاکید دارد و معتقد است که «بدون شناخت دقیق از آنچه وجود دارد برنامه ریزی برای اجرای کارها، خیلی پرریسک است. شناسایی ظرفیت در کشور توام خواهد بود با ایجاد انگیزه در مدیریت آب.»
به گفته اردکانیان، «آب مشغله همگانی است. حل و فصل چالش های آب به یک درگیری ذهنی همگانی نیاز دارد. باید به سراغ روش های غیرمتمرکز در اجرا و البته متمرکز در برنامه ریزی رفت.»
علت ایجاد تنش آبی در شهرها به زبان اردکانیان
وی همچنین بر این باور است که «حاکمیت ملی کشورها به منابع آبشان یک موضوع قطعی و غیرقابل تردید است؛ علت اینکه در سال های اخیر مساله آب بیشتر مورد توجه قرار گرفته این است که جمعیت دنیا رو به افزایش بوده و میزان منابع آب شیرین دنیا هم رقم معینی است. در حدود یک درصد کل منابع آب دنیا، آب شیرین است. البته رقم کمی نیست به شرطی که از آن به طور مناسب استفاده شود. جمعیت شناسان پیش‌بینی می کنند که جمعیت کره زمین در سال 2050 میلادی به حدود 5 11 میلیارد نفر خواهد رسید. منابع آب موجود پاسخگوی نیاز این جمعیت هست اما به دلیل اینکه توزیع زمانی و مکانی آب شیرین با توزیع مکانی و زمانی نیازهای بشر تطبیق ندارد، چالش های آب شروع شده است؛ چالش هایی که ما به آن می گوییم «کم آبی». این هم یک امر نسبی است. ما در مکان‌هایی که آب دارند لزوما زندگی نمی کنیم. صنعت مان آنجا مستقر نمی‌شود. راندمان استفاده مان از آب مناسب نیست.
مدیریت هایمان هنوز نتوانسته بحث های زندگی در حوضه های آبریز مشترک را حل و فصل کند. نحوه حکمرانی‌مان نتوانسته مشکلات حوضه‌های آبریز مشترک را حل کند. امروز بیش از 40 درصد جمعیت دنیا و بیش از 45 درصد جمعیت قاره آسیا در حوضه‌های آبریز مشترک زندگی می‌کنند. یعنی در حوضه‌هایی که منابع آبش بین دو یا حتی 9 کشور مشترک است. می خواهم بگویم رشد جمعیت و کم تجربگی‌های بشر موجب ایجاد چالش در آب شده است. نه اینکه این چالش ها، طبیعی باشد.
تمدن‌های بزرگی در منطقه خاورمیانه حضور دارند. این تمدن‌ها هم بر سر آب شکل گرفته است بنابرایم با سابقه‌ترین کشورهای جهان در امر آب در منطقه خاورمیانه هستند.»
در شرایط کنونی که همین منطقه مجرب در زمینه آب، دچار جنگ‌های داخلی شده که برخی از این جنگ‌ها ریشه در مایه حیات دارند، باید دید که اردکانیان چه برنامه‌ای برای سرزمین تشنه ایران دارد؛ در سرزمینی که از حدود 3000 سال پیش همواره ایرانیان از یزدان دوری دشمن، دروغ و خشکسالی را درخواست کرده‌اند.
سوابق گزینه اول مدیریت وزارت نیرو
اردکانیان دارای مدرک دکتری مدیریت منابع آب از دانشگاه مک مستر (کانادا) است و در دولت اصلاحات نیز چهار سال قائم مقام وزیر نیرو و چهار سال معاون امور آب بوده و قبل از اتمام دولت اصلاحات مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری را تاسیس کرد.
او عهده‌دار سمت‌های معاونت وزیر کشور، نایب‌رییسی انجمن آب‌شناسی ایران و مدرس در دانشگاه شریف بوده و طرح‌ها و پروژه‌های مختلفی را به انجام رسانده است. اردکانیان در گذشته به‌عنوان رییس شورای حکام مرکز بین‌المللی قنات و سازه‌های تاریخی آبی یزد فعالیت می‌کرد. وی عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف و دارای دکترای منابع آب از دانشگاه mcmaster کانادا است.
اردکانیان در دولت میرحسین موسوی معاون عمرانی وزارت کشور بوده و در دولت هاشمی رفسنجانی در سمت معاونت برنامه‌ریزی وزارت نیروفعالیت می‌کرد. در دولت خاتمی نیز چهار سال قائم مقام وزیر نیرو شد و چهار سال دیگر معاونت امور آب را اداره کرد. هنوز دولت اصلاحات تمام نشده بود که وی با همت شخصی‌اش مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری را تاسیس کرد.
