روس‌ها به دنبال «سوآپ تهاتری» هستند
«شرکت لوک‌اویل به دنبال سوآپ نفت ایران است» این خبری بود که چند روز پیش از زبان بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران در رسانه‌های مختلف دست‌به‌دست شد. سوآپ نفت تقریبا هفت‌سالی است طلسم شده‌است. مسعود میرکاظمی که در دوره محمود احمدی‌نژاد، وزارت نفت را به عهده داشت ناگهان تصمیم گرفت سوآپ نفت را متوقف کند. هرچند این اقدام او مخالفان جدی داشت اما به آسانی عملی شد و درآمدی که ممکن بود از این طریق در این سال‌ها عاید کشور بشود از دست رفت. در این هفت سال هر از چند گاهی بحث احیای سوآپ به میان آمده و حالا گفته می‌شود شرکت روسیِ لوک‌اویل به دنبال سوآپ نفت است.
اما رضا پدیدار، رییس سابق انجمن سازندگان تجهیزات صنعت‌نفت ایران و از فعالان بخش خصوصی در حوزه نفت، در گفت‌وگو با «انرژی امروز» معتقد است آنچه روس‌ها به دنبال آن هستند نوعی «سوآپ تهاتری» است و سوآپ به معنای واقعی آن نیست. او اظهار می‌کند که در این سال‌ها تحریم‌ها مانع اجرایی شدنِ سوآپ در ایران شده اما اکنون این کشور می‌تواند درآمدی بین 25 تا 100میلیون دلار از این راه داشته‌باشد.
نفت بدهید گاز بگیرید!
رضا پدیدار در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه نفت «انرژی امروز» در مورد خبر سوآپ نفت روس‌ها با ایران می‌گوید: «روس‌ها هم به دنبال این هستند که در بازار ایران حضور داشته‌باشند و هم قصد دارند کار خود را توسعه بدهند. آن‌ها در حقیقت می‌گویند شما مثلا 100هزار بشکه نفت صادراتیِ خود را به ما بدهید برای کشورهایی که در منطقه آسیای میانه هستند و ما در مقابل برای استان‌های شمالی به شما گاز می‌دهیم. این در حقیقت یک نوع سوآپ تهاتری است.»
طبق گفته رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران، این کشور در حال حاضر ظرفیت سوآپ دارد اما بهتر است از این ظرفیت با کشورهای همسایه استفاده ببرد. او می‌گوید: «بهتر است سوآپ نفت یا گاز را با کشورهای همسایه انجام بدهیم، یعنی مثلا ترکمنستان، قزاقستان، تاجیکستان، آذربایجان.»
سوآپ گرفتارِ تحریم شد
اما مساله سوآپ هفت‌سالی می‌شود که در ایران طلسم شده و با وجود اینکه خیلی‌ها از مزایای آن می‌گویند باز هم عملی نمی‌شود. پدیدار دراین‌باره می‌گوید: «ما گرفتار بحث تحریم شدیم. تحریم همه این‌ها را قفل کرد. الان امکان انجام سوآپ وجود دارد، ایران هم اعلام آمادگی کرده‌است. به نظر من ان‌شاالله عملی می‌شود.»
این فعال عرصه نفت می‌گوید: «تصور می‌کنم ما در حال حاضر آنچه که بتوانیم عملی کنیم مثلا سوآپ بین ترکمنستان و آذربایجان، یا ترکمنستان و ترکیه و یا آذربایجان و ترکیه است.» او ادامه می‌دهد: «یعنی این بهترین شیوه است که گاز را برای استان‌های شمالی از کشورهای همسایه مانند ترکمنستان بگیریم و همان‌جا مصرف کنیم و به این ترتیب دیگر گاز را از جنوبی‌ترین نقطه کشور به شمالی‌ترین نقطه انتقال ندهیم. در مقابل، معادل همین گازی که از ترکمنستان گرفته‌ایم در آن خط شاه‌لوله اصلی به ترکیه یا آذربایجان بدهیم. مثلا این سوآپ گازی می‌شود.»
درآمدزایی 100میلیون‌دلاری با سوآپ نفت
پدیدار می‌گوید: «در مورد نفت هم می‌توانیم این کار را انجام بدهیم. ما در حال حاضر نفت خام را به تبریز پمپ می‌کنیم تا به پالایشگاه تبریز برود. بهتر این است که نفت پالایشگاه تبریز را از آذربایجان بگیریم و معادل همان نفت خام را در خلیج‌فارس از طرف آذربایجان به مشتری‌ها بدهیم.»
رقم‌هایی که در مورد درآمد سوآپ نفت ذکر می‌شود متفاوت است. رئیس استصنا در این باره می‌گوید: «این کار درآمدزایی بسیار زیادی خواهد داشت. بر اساس حساب‌هایی که من انجام دادم ما می‌توانیم حداقل روزانه 25 تا 100میلیون دلار درآمد از سوآپ نفت و گاز داشته‌باشیم. به هر حال ما ظرفیت این را داریم. این یک حساب اقتصادی است.» حال باید دید سوآپ تهاتری روس‌ها به کجا می‌رسد و چقدر درآمدزایی خواهد داشت.
