رکورزنی هند در واردات نفت از ایران
آسیا مشتری بیش از 70 درصد نفت خام ایران است و در این میان چین بیشترین سهم را دارد. هند نیز دومین خریدار نفت خام ایران و سومین مصرف کننده بزرگ نفت جهان است که در تأمین نفت خام مصرفی آن ایران مقام چهارم را دارد.
روزنامه «ایران» آخرین وضعیت صادرات نفت خام به کشورهای آسیایی را بررسی کرد و نوشت:
آسیا مشتری بیش از 70 درصد نفت خام ایران است و در این میان چین بیشترین سهم را دارد. تقاضای 4 کشور آسیایی برای نفت خام ایران بعد از اجرای برجام رشد سریعی را طی کرده و اکنون از 2 میلیون و 440 هزار بشکه نفت خام صادراتی ایران روزانه نزدیک به یک میلیون و 700 هزار بشکه از آن به سمت آسیا فرستاده می‌شود. هندی‌ها در میان کشورهای آسیایی دومین خریدار نفت خام ایران هستند. حتی آمارهای ردگیری تانکرها و گزارش مؤسسه تامسون رویترز نشان می‌دهد که واردات سالانه نفت هند از ایران در سال ۲۰۱۶ افزایشی بی‌سابقه را تجربه کرده است. چراکه اخیراً برخی پالایشگاه‌های هندی پس از لغو تحریم‌ها خرید خود از ایران را از سر گرفته‌اند.
رویترز در این باره گزارشی را منتشر کرده است که نشان می‌دهد، در سال 2016 میلادی، سومین مصرف کننده بزرگ نفت جهان روزانه حدود 473 هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرده، در حالی که این رقم در سال 2015، 208 هزار و 300 بشکه در روز بوده است
این افزایش قابل توجه خرید از ایران موجب شده تا این کشور در سال 2016 به چهارمین تأمین کننده بزرگ نفت هند تبدیل شود، در حالی که رتبه ایران در سال 2015، پنجم بود. ایران قبل از تحریم‌ها دومین تأمین کننده بزرگ نفت هند محسوب می‌شد.
به این ترتیب هند دومین خریدار نفت خام ایران و سومین مصرف کننده بزرگ نفت جهان است که در تأمین نفت خام مصرفی آن ایران مقام چهارم را دارد.
واردات بی‌سابقه از سال 2002 تا کنون
در ماه دسامبر 2016، واردات نفت هند از ایران نسبت به مدت مشابه سال گذشته سه برابر شد و به حدود 546 هزار و 600 بشکه در روز رسید. پالایشگاه‌های هندی در سال 2015 به‌دلیل تحریم‌های غرب و مشکلات بیمه‌ای، خرید نفت از ایران را کاهش داده بودند. اما شرکت‌های پالایشگاهی رلاینس اینداستریز، هندوستانن پترولیوم، بهارات پترولیوم و میتال انرژی در سال گذشته دوباره خرید نفت از ایران را از سر گرفتند. در بازه زمانی آوریل تا دسامبر، صادرات نفت ایران به هند به‌طور متوسط به رقم بی‌سابقه 530 هزار و 300 بشکه در روز رسید که بالاتر از حدود 400 هزار بشکه‌ای بود که ایران قبل از تشدید تحریم‌ها به هند صادر می‌کرد.
آمارهای دولتی نشان می‌دهد که صادرات نفت ایران به هند در سال 2016 بالاترین رقم از سال مالی 02ــ2001 تاکنون بوده است. هند در مجموع در سال گذشته 3 4 میلیون بشکه نفت از ایران خریداری کرد که 4 7 درصد بالاتر از سال گذشته بود.
چینی‌ها هم رکورد شکستند
اگرچه چین پیش از تحریم و همین طور در دوران تحریم بزرگترین مشتری نفت خام ایران بود اما در دوران پساتحریم نیز همچنان این جایگاه را حفظ کرد و هر ماه یک رکورد جدید در این زمینه به ثبت رساند. مطابق با آخرین آمار واردات نفت چین از ایران به بیش از روزانه 777 هزار بشکه در روز رسیده است. این حجم از واردات حدود 10 درصد بیشتر از سال 2015 است. روسیه، عربستان، عراق و ایران به ترتیب چهار صادرکننده بزرگ نفت به چین هستند. اما واردات نفت خام چین از ایران به همین مقدار خلاصه نمی‌شود و ظاهراً قرار است این کشور در سال 2017 نیز رکورد شکنی کند. به طوری که منابع آگاه می‌گویند در سال جدید میلادی واردات نفت خام چین از میدان‌های نفتی یادآوران و آزادگان ایران افزایش یافته و رکورد تازه‌ای را ثبت خواهد کرد.
در این باره علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت می‌گوید: حدود 650 هزار بشکه از نفت صادراتی به مقصد اروپا و بقیه به کشورهای آسیایی فرستاده می‌شود که در میان آنها چین بیشترین سهم را دارد.
کره جنوبی سومین مشتری آسیایی
اطلاعات صنعتی نشان داد که در ٩ ماه نخست سال 2016 میلادی، واردات نفت خام کره جنوبی از ایران نسبت به سال پیش از آن دو برابر شده بود و هنوز آمار کلی سال 2016 این کشور منتشر نشده اما قطعاً این رقم بازهم افزایش داشته است. کره جنوبی سومین مشتری نفت خام ایران است که در نتیجه لغو تحریم، واردات نفت خام آن از ایران افزایش یافت و به بیش از 250 هزار بشکه در روز رسید.
ژاپن شریک نفتی ایران در پساتحریم
ژاپن چهارمین واردکننده نفت خام ایران است که حدود 60 درصد از تقاضای نفت خام خود را از ایران تأمین می‌کند. این کشور در دوران تحریم بیش از سایر مشتریان آسیایی نفت خام ایران احتیاط کرد و واردات خود از ایران را بسیار کاهش داده بود. اما بعد از اجرای برجام واردات نفت خام از ایران را حدود 200 درصد افزایش داد. طبق آخرین آمارهای وزارت تجارت ژاپن واردات نفت خام این کشور از ایران به بیش از 220 هزار بشکه در روز رسیده بود. این رقم مربوط به نیمه دوم سال 2016 است.گزارش‌ها حاکی از آن است که ایران با ۱۷شرکت ژاپنی برای فروش نفت، توسعه میادین، ساخت پتروشیمی و پالایشگاه مذاکره، تفاهمنامه و قرارداد امضا کرده تا عملاً ژاپن با سبقت از چین و روسیه، به بزرگترین شریک نفتی تبدیل شود.
به عبارت دیگر در طول حدود یکسال گذشته تاکنون، در سطح همکاری و مبادلات ایران در دو حوزه صادرات و تجارت نفت خام و سرمایه‌گذاری با شرکت‌های مختلف، ژاپنی‌ها با افزایشی قابل توجهی توانسته‌اند در جایگاه مناسبی قرار گیرند.
در حوزه تجارت نفت، هم اکنون شرکت ملی نفت ایران موفق به امضای قراردادهای فروش نفت با اکثر پالایشگاه‌های بزرگ نفتی ژاپن شده؛ به طوری‌که تاکنون قراردادهای یکساله و بلندمدتی با اکثر غول‌های پالایش نفت ژاپن همچون شرکت «جی ایکس اویل اند انرژی»، «ایده میتسو»، «شواشل»، «توتن جنرال سکیو» و «کازمو» امضا کرده است.
در حال حاضر، بزرگترین مذاکره نفتی ایران و ژاپن در بخش بالادستی به توسعه میدان نفتی آزادگان بازمی‌گردد و حتی تفاهمنامه همکاری با اینپکس ژاپن برای توسعه یکی از بزرگترین میادین نفتی کشور امضا شده است.
غلامرضا منوچهری، معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران نیز اخیراً از سبقت اینپکس ژاپن از سایر شرکت‌های خارجی از جمله توتال برای توسعه آزادگان به عنوان یکی از بزرگترین میادین نفتی ایران خبر داد.
در زمینه پالایشگاه‌سازی نیز تاکنون پنج شرکت بزرگ ژاپنی با ایران مذاکره و حتی تفاهمنامه‌هایی بین دو طرف امضا کرده‌اند. این کشور در صنایع پتروشیمی هم گوی سبقت را از رقبای سنتی خود در ایران ربوده و در طول حدود ۶ ماه گذشته تاکنون، دو قرارداد تأمین منابع مالی در قالب «یوزانس» با شرکت‌های ژاپنی امضا شده است.
