صف شرکت‌های نفتی جهان برای حضور در ایران
وزارت نفت با گشایش‌های برجامی به شرط تامین منافع ملی و انتقال فناوری‌های جدید آماده همکاری با شرکت‌های بین‌المللی شده است.
شرکت‌های بین‌المللی در زمان تحریم برای فرار از جریمه‌های آمریکا و متحدانش از سرمایه‌گذاری و هرگونه همکاری علنی با ایران خودداری می‌کردند و حتی گاهی پاسخ نامه‌های طرف ایرانی را نیز نمی‌دادند، اما اکنون برای حضور در صنعت نفت کشورمان صف کشیده‌اند.
صنعت نفت ایران در سال‌های اخیر از کمبود سرمایه رنج برده به طوری که آمارها از وجود ده‌ها میدان نفت و گاز دست نخورده و هزاران طرح نیمه‌تمام در صنعت نفت حکایت دارد که در بخش‌های بالادستی، پالایشگاهی، پتروشیمی، پالایش و پخش و انتقال پراکنده شده اند.
پروژه‌های صنعت نفت از پرهزینه‌ترین و ریسک پذیرترین طرح‌های صنعتی هستند، بنابراین دولت‌ها به طور مستقیم در این بخش سرمایه‌گذاری نمی‌کنند و وظیفه سرمایه‌گذاری در این بخش را به شرکت‌های بزرگ بخش خصوصی و شرکت‌های بین‌المللی واگذار می‌کنند.
براساس گزارش دریافتی از وزارت نفت، در این میان، کمبود سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی صنعت نفت مشهود است؛ به طوری که همسایگان ما با سوءاستفاده از دوران تحریم، درحال چپاول میدانهای مشترک در خشکی و دریا هستند.
اگرچه برای صیانت از منافع ملی اقدام‌های گسترده‌‌ای برای توسعه میدانهای مشترک پارس جنوبی و غرب کارون انجام شده است، اما همچنان، معضل کمبود نقدینگی و فناوری برای توسعه میدان‌ها و اجرای طرح‌های ازدیاد برداشت وجود دارد.
آمارها از نیاز 150 تا 200 میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت حکایت دارد که بخش عمده‌‌ای از آن به بخش بالادستی (اکتشاف و تولید) تعلق دارد.
در ماه‌های اخیر و پس از اجرای برجام، مذاکرات گسترده‌‌ای برای همکاری در بخش بالادستی صنعت نفت انجام شده که برخی از آنها به امضای تفاهمنامه و موافقت نامه اصولی منجر شده است.
جزییات امضای موافقتنامه و تفاهمنامه‌های برای توسعه میدانهای نفتی
با اجرای برجام و رفع تحریم‌ها، صنعت نفت، مذاکرات فشرده و موثری برای جذب شرکت‌های خارجی در چارچوب مدل جدید قراردادهای نفتی موسوم به قراردادهای بیع متقابل جدید انجام داد که تاکنون به امضای 13 تفاهمنامه با شرکت‌های معتبر از اروپا و آسیا منجر شده است.
پیش‌بینی می‌شود به زودی ١٠ تا ١٢ تفاهمنامه همکاری دیگر با تعدادی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در بخش بالادستی صنعت نفت امضا شود.
شرکت ملی نفت ایران تاکنون با شرکت نفت لوک اویل (روسیه) در25 ژانویه 2015 برای مطالعه توسعه میدانهای نفتی منصوری و آب‌تیمور، شرکت توتال (فرانسه) نیز در 24 مارس 2015 برای طرح توسعه‌ی میدان آزادگان جنوبی تفاهمنامه امضا کرده است.
همچنین تفاهمنامه‌هایی با وینترشل (آلمان) در 12 آوریل 2015 برای مطالعه چهار میدان نفتی در غرب ایران و با او ام وی (OMV -اتریش) در پنجم ماه مه 2015 برای ارزیابی میادین در غرب ایران، شامل بندکرخه و چشمه خوش امضا شده است.
شرکت ژاروبز نفت (روسیه) نیز در 12 جولای 2015 برای مطالعه میدان پایدار غرب و شرکت پرتامینا (اندونزی) در 8 آگوست 2015 برای مطالعه توسعه میدانهای نفتی آب‌تیمور و منصوری تفاهمنامه‌هایی امضا کردند.
تفاهمنامه‌‌ای با شرکت تات نفت (روسیه) در 10 اکتبر 2015 برای بهبود ضریب بازیافت میدان دهلران و شرکت دی ان او (نروژ) در 16 نوامبر 2015 برای توسعه میدان چنگوله امضا شد.
شرکت توتال (فرانسه) و سی ان پی سی چین (CNPC) در هشتم نوانبر 2015موافقتنامه اصولی (HOA ) برای توسعه فاز 11پارس جنوبی امضا کردند.
شرکت شلمبرژر (آمریکا) در 27 نوامبر 2015 برای توسعه میدانهای رگ‌سفید، پارسی و شادگان، شرکت انگلیسی هلندی رویال داچ شل در 7 دسامبر 2015برای مطالعه توسعه میدانهای نفتی آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش تفاهمنامه امضا کردند.
شرکت گازپروم (روسیه) نیز در 13 دسامبر 2015 برای مطالعه توسعه میدانهای نفتی چنگوله و چشمه‌خوش، شرکت پتروناس (مالزی) در 21 دسامبر 2015 برای مطالعه توسعه میدانهای نفتی آزادگان جنوبی و چشمه‌خوش تفاهمنامه‌هایی را با ایران منعقد کردند.
فهرست شرکت‌های بین‌المللی متقاضی همکاری با صنعت نفت ایران به فهرست فوق محدود نمی‌شود و شرکت‌های متعددی برای حضور در صنعت نفت ایران صف کشیده اند.
وزارت نفت نیز اعلام کرده است برای همکاری با شرکت‌های بین‌المللی محدودیتی در نظر نگرفته و بر اساس منافع ملی و با هدف صیانت از میدانهای نفتی، با شرکت‌هایی که بهترین پیشنهادات را برای سرمایه‌گذاری، انتقال فناوری و اجرای طرح‌های ازدیاد برداشت ارایه کنند، بر اساس ضوابط و مقررات کشور، همکاری خواهد کرد.
قرار است تا یک ماه آینده، از طریق برگزاری مناقصه‌های بین‌المللی، این تفاهمنامه‌های مطالعاتی به قرارداد نهایی تبدیل شود.
به گفته غلامرضا منوچهری، معاون شرکت ملی نفت ایران، نخستین مناقصه بین‌المللی نفتی ایران تا چهار هفته آینده برای توسعه میدان آزادگان برگزار خواهد شد. در گام بعدی نیز مناقصه سایر میدانهای نفت و گاز به‌تدریج برگزار می‌شود.
