چه باید کرد؟
علی وکیلی،عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی در شماره امروز روزنامه شرق یادداشتی درباره ضرورت برنامه ریزی برای استفاده صحیح از انرژی نوشته است که در ادامه می‌آید:
یکی از نکاتی که من اغلب در نوشته‌هایم آورده‌ام و تأکید دارم، تصمیمات یکپارچه و به‌هم‌پیوسته است که اصطلاحا در انگلیسی به آن (Integrated Decision) می‌گویند. یک تئوری وجود دارد به‌نام تئوری آشفتگی یا بی‌نظمی (Chaos theory)؛ این تئوری می‌گوید هربار بال‌زدن پروانه (تغییری کوچک) می‌تواند باعث تغییرات شدید در آینده شود. اثر پروانه‌ای به این معناست که تغییر جزئی در شرایط اولیه می‌تواند به نتایج وسیع و پیش‌بینی‌نشده در برون‌داد سامانه‌ها منجر شود که با شبیه‌سازی این تئوری در تصمیمات اجتماعی و اقتصادی، درمی‌یابیم هر تصمیم جزئی؛ مثلا کاهش کیفیت مصرف‌کنندگان انرژی دقیقا روی آب‌وهوا، منابع آب، بهداشت عمومی و بودجه شرکت‌های بیمه، بودجه خانوار، سلامتی نسل آینده (چراکه مشکلات تنفسی روی رشد مغزی و جسمی افراد جامعه اثر‌گذار است) و هزاران آثار مخرب دیگر؛ مانند کاهش بودجه عمومی کشور، بی‌کاری، معضلات اجتماعی و بالطبع معضلات سیاسی مؤثر خواهد بود. این مثال جزئی نشان می‌دهد هر حرکت سنجیده و نسنجیده هر یک از آحاد جامعه دقیقا روی تمام ابعاد زندگی آن جامعه و حتی جامعه بشری تأثیرگذار است. مثال دیگر، عدم فرهنگ‌سازی در زمینه شبکه‌های اجتماعی است که نتیجه آن ناخودآگاه در تمامی جنبه‌های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و بهداشتی جامعه مؤثر است. قشر جوانی که مدام در شبکه‌های اجتماعی به‌دنبال آمال و آرزوها و بازی و تفریح است، کتاب نمی‌خواند و نتیجه این می‌شود که جامعه‌ای با متوسط چنددقیقه کتاب‌خوانی قطعا نمی‌تواند در مواقع ضروری با تکیه بر داشته‌های خود تصمیم درست بگیرد و بالطبع شاهد این هستیم که به‌راحتی می‌توان با جریان‌سازی شبکه‌ای افراد را به سمت‌و‌سوهایی برد که ناخودآگاه در دام‌های جریانات مختلف افتاده و شاهد مشکلاتی باشیم که هر روز نظاره‌گر آن هستیم. تصمیم‌گیری در توسعه همه‌جانبه کشور بدون برنامه‌ریزی یکپارچه جامع آمایش سرزمین، منجر به مشکلات پیچیده‌ای می‌شود که امروز همه ابعاد آن را شاهد هستیم. عدم توجه به مزیت‌های نقاط مختلف کشور در تصمیم‌گیری باعث رشد معضلات زیست‌محیطی، اجتماعی، اقتصادی و نتیجتا سیاسی می‌شود.
شاید امروز نوبت آن باشد که برای یک‌بار تصمیم‌گیران اصلی کشور با سعه‌صدر و گذشتن از منافع صنفی، سیاسی، اجتماعی و قومی نسبت به برنامه‌ریزی همه‌جانبه توسعه کشور مبتنی‌بر مطالعات جامع آمایش سرزمین و شناخت و سهم‌بندی همه نقاط کشور و بخش‌های تخصصی اقدام و با پافشاری و نظارت جدی بر اجرای همه برنامه‌ها بی‌کم‌وکاست و بدون درنظرگرفتن همه فشارها فقط‌وفقط با توجه به منافع ملی اقدام کنند. بی‌شک با فرهنگ‌سازی و دیدن صداقت رفتاری و گفتاری مسئولان، همه‌گونه شاهد همراهی و همدلی مردم بزرگوار خواهیم بود؛ همان‌گونه که در زمان‌های حساس حیات کشور نظیر انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و مناسبت‌های مختلف شاهد فداکاری آنان بوده‌ایم. این بحث را ادامه خواهیم داد.
