بازگشت امید با کاهش مجدد نرخ خوراک گاز
در ابلاغیه جدید وزیر نفت، فرمول پایه محاسبه قیمت گاز طبیعی تحویلی به واحدهای مایع‌سازی گاز(کارخانه‌های تولید LNG با ظرفیت بیش از ۵ ١ میلیون تن در سال) برای متوسط ماهیانه قیمت LNG به میزان برابر یا بیشتر از ١٢ دلار در هر میلیون Btu تغییر کرده است.
روزنامه اعتماد در شماره امروز خود گزارشی از وضعیت پتروشیمی در کشور منتشر کرده است که در ادامه می‌آید:
صنایع پایین‌دستی اغلب روزهای سال گلایه‌های مختلفی از دولت دارند؛ اینکه فروش محصولات‌شان در بورس کالا خوب نیست و همیشه مشتری برای آنها یافت نمی‌شود. یا نوسانات قیمتی برخی مواد مهم و پرمصرف پتروشیمی در بورس کالا زیاد است یا زمانی بحث فروش محصولات پتروشیمی با ارز آزاد مطرح شد که مخالفت فعالان این صنعت را به خود دید.
البته دولت تدبیر و امید نیز با وجود این گلایه‌ها از همان روزهای ابتدایی شروع کار خود، برای این صنعت کم نگذاشت؛ از نامه‌ای که محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت وقت به رییس‌جمهور نوشت و خواستار تثبیت قیمت فروش داخلی تمامی مواد پتروشیمی شد؛ تا انتقادهایی که در پی این نامه مطرح شد، موضوع قیمت خوراک پتروشیمی‌ها را مدت‌ها در صدر اخبار قرار داد تا سرانجام آنچه پتروشیمی‌ها خواسته بودند و دولت این خواسته را برحق دانست، زمان زیادی را به خود اختصاص داد. پس از این نامه بود که سرانجام دولت تصمیم گرفت نرخ برخی گریدها مانند بنزن را تا ۴۵ درصد افزایش بدهد که موجبات افزایش قیمت تمام شده محصولات صنایع پایین‌دستی پتروشیمی فراهم شود.
دیگر اقدامی که در راستای حمایت از این صنایع در آخرین روزهای دولت یازدهم انجام شد، کاهش نرخ گاز طبیعی واحدهای کوچک مقیاس مایع‌سازی گاز طبیعی و واحدهای فشرده‌سازی گاز بود. حالا اما با گذشت یک سال و یک ماه از آن تصمیم، این‌بار بیژن زنگنه، وزیر نفت دوباره دست به قلم شده و کاهش مجدد نرخ گاز طبیعی واحدهای کوچک مقیاس مایع‌سازی گاز طبیعی را خواستار شده است.
در ابلاغیه جدید وزیر نفت، فرمول پایه محاسبه قیمت گاز طبیعی تحویلی به واحدهای مایع‌سازی گاز برای متوسط ماهیانه قیمت LNG به میزان برابر یا بیشتر از ١٢ دلار در هر میلیون Btu تغییر کرده است. البته این فرمول تنها به کارخانه‌های تولید LNG با ظرفیت بیش از ۵ ١ میلیون تن در سال اختصاص می‌یابد. همچنین دو تبصره جدید نسبت به ابلاغیه سال گذشته، در ابلاغیه سال جاری اضافه شده است. در این تبصره‌ها آمده است: قیمت خوراک گاز طبیعی تحویلی به شرکت‌های پتروشیمی به عنوان کف قیمت در نظر گرفته شود. همچنین قیمت گاز تحویلی برای سوخت این واحدها، معادل قیمت سوخت واحدهای پتروشیمی داخل کشور خواهد بود.
از آنجایی که استفاده از نفت خام آن هم به صورت مستقیم که از چاه استخراج می‌شود، امکان‌پذیر نیست، بنابراین برای استفاده مفید از نفت خام باید آن را به اجزای کاربردی‌تر جداسازی کرده و پالایش کنند. در نتیجه نفت خام قابل استفاده نیست، مگر اینکه از پالایشگاه عبور کرده و به فرآورده‌های پالایشی تبدیل شود. به همین خاطر اگر کشورهای مصرف‌کننده نفت نتوانند نفت خام دریافتی را به‌طور مناسب پالایش کنند، در اصل نمی‌توانند به بهره‌وری اقتصادی دست پیدا کنند. طبق این مورد، صنعت پالایش نفت از اهمیت بالایی برخوردار است که با هزینه‌های بالا، عملا حاشیه سود آنها به کنار می‌رود. اتفاقی که طی یک سال گذشته خود را نمایان‌تر کرده است. به دنبال آن اکثر پتروشیمی‌های حاضر در بورس، گزارش عملکرد ٩۶ خود را با قیمت‌های بالاتر گاز تعیین کرده‌اند که حالا با کاهش این میزان می‌توانیم امیدوار باشیم هم عملکرد آنها در بودجه ٩۶ بهتر باشد و همچنین در بودجه سال ٩٧، اوضاع آنها بهبود اساسی پیدا کند تا تحولی عظیم در وضعیت بورس ایجاد شود.
تصمیمی برای رونق بیشتر پتروشیمی‌ها
فعالان پتروشیمی که از مدت‌ها پیش به دنبال کاهش نرخ خوراک مایع بودند، اما انگار این نرخ زیر سایه نرخ خوراک گاز تعیین می‌شود. بنابراین بعد از جنجال‌های فراوانی که بر سر خوراک گاز وجود داشت، درنهایت دولت سال قبل تصمیم گرفت نرخ خوراک گاز را کاهش دهد که این اقدام جدی وزارت نفت باز هم می‌تواند به نفع پتروشیمی‌ها به خصوص صنایع پایین‌دستی تمام شود. در این بین حاشیه سود مجتمع‌های پتروشیمی که مدتی است کاهش یافته و البته پتروشیمی‌ها هم از سال قبل منتظر این اتفاق بودند تا سود خود را افزایش دهند، با کاهش هرچه بیشتر نرخ خوراک گاز می‌توانند سود خود را افزایش دهند.
البته اقدام دیگری که پتروشیمی‌ها سال‌ها است منتظر آن هستند، تک‌نرخی شدن نرخ ارز است که یقینا با نزدیک‌تر شدن به این موضوع، پتروشیمی‌ها نیز از آن منتفع خواهند شد. طبق آمار، ٨٠ درصد هزینه‌های مجتمع‌های پتروشیمی صرف تامین خوراک آنها می‌شود اما به‌طور طبیعی و از لحاظ فنی، بهره‌وری مجتمع‌های پتروشیمی‌ای که با خوراک مایع کار خود را انجام می‌دهند پایین‌تر از مجتمع‌هایی است که از خوراک گازی استفاده می‌کنند.
چندی پیش هم مرکز پژوهش‌های مجلس نیز گزارشی در این خصوص منتشر کرد که بر این اساس مشخص شد مجتمع‌هایی که از خوراک مایع استفاده می‌کنند، این موضوع به زیان آنها تمام می‌شود.
بنابراین فعالان این صنعت به دنبال استفاده هرچه بیشتر از خوراک گازی هستند که با این تسهیلاتی که از سال قبل و امسال در برنامه وزارت نفت قرار گرفته است، می‌توان بهره‌برداری کرد.
نکته دیگر درخصوص این واحدها، کاهش قیمت جهانی نفت خام و میعانات گازی در سال گذشته است که به دنبال آن قیمت محصولات پتروشیمی نیز کاهش یافته است. از آنجایی که در چند وقت اخیر قیمت نفت روی مدار صعود قرار گرفته و البته صحبت‌های اخیر ترامپ رییس‌جمهوری امریکا نیز بی‌تاثیر نبوده است، با کاهش نرخ خوراک گازی می‌توان به بهبود وضعیت کلی و درآمدی این مجتمع‌ها امید داشت.
ازسویی پتروشیمی‌های بورس اوراق بهادار تهران که از بزرگ‌ترین و بااهمیت‌ترین شرکت‌ها هستند، مدتی طولانی است به سودهای بالا دست نیافته‌اند و منتظر اتفاق مهمی در این صنعت هستند، حالا بعد از آنکه کاهش نرخ خوراک گاز آن هم در دو سال متوالی در دستورکار وزارت نفت قرار گرفته در مجموع می‌تواند آنها را از نگرانی‌های حول این صنعت دور کند تا به فکر افزایش بهره‌وری بیفتند.
