قضاوت درباره نحوه احیای دریاچه ارومیه زود است
استاد دانشگاه تهران درخصوص اقدامات انجام شده در احیای دریاچه ارومیه گفت:هنوز کاری نکردهاند که بگوییم اشتباهی داشته یا نداشتهاند. تنها مطالعات پایه در کمیتههای علمی مسیر خوبی را پیش رفته و اسناد هم آماده شده است ولی مهم اجرای آن است، نه اینکه اسناد در قفسهها خاک بخورد.
به گزارش «انرژی امروز» سروش مدبری، استاد دانشگاه تهران، با اشاره به درخواست مسوولان طرح احیای دریاچه ارومیه برای تخصیص بودجه گفت: در دولت اراده لازم برای اجرای طرحهای محیط زیستی وجود ندارد که اگر این اراده وجود داشت، بودجه کافی هم اختصاص پیدا میکرد. او با تصدیق اینکه احیای دریاچه ارومیه به طرح علمی نیاز دارد، خاطرنشان کرد: با این حال، هر کسی میداند که دریاچه با آب پر میشود نه با علم. بنابراین، آب یا باید به صورت طبیعی تامین شود یعنی تغییر اقلیم دوباره اتفاق بیفتد و باران بیشتری داشته باشیم یا هر وقت توانستیم چاههای غیر مجاز کشاورزی را ببندیم، از سدها آب روان کنیم، سطح زیر کشت زمینهای کشاورزی را که در این چند سال ایجاد کردیم، کاهش دهیم آب به دریاچه ارومیه برمیگردد. او با تاکید بر اینکه ما تنها مشکل بودجهای نداریم، یادآور شد: ما نمیخواهیم آب بخریم که نیاز به منابع مالی داشته باشد. شاید منظور راهاندازی انتقال آب رودخانه ارس یا دریای خزر به دریاچه ارومیه باشد که آن هم طرح ضد زیست محیطی است و 20 سال دیگر، منطقه دیگری را نابود خواهد کرد. مدیرکل پیشین دفتر آب و خاک سازمان محیط زیست با اظهار اینکه منابع مالی مشکل خاصی را حل خواهد کرد، گفت: شاید میخواهند به کشاورزان پولی بدهند که امسال کار نکنند و در قبال آن آب را به دریاچه برگردانیم اما این کار هزینه بالایی خواهد شد که اصلا ممکن نیست. وی افزود: مهم سیاستگذاری و مدیریت طرحها است ولی طرحهای کلان که برای انتقال آب مدنظر دارند که با صرف چند صد هزار میلیارد تومان هم نشدنی است، هم چشم انداز دور دسترسی دارند، هم ضد محیط زیستی است. او با تایید اینکه یکی از عوامل خشک شدن دریاچه ارومیه برداشت حقابههای رودخانههای منتهی به آن است، گفت: در هیچ کدام از طرحهای کشاورزی و صنعتی حقابههای زیست محیطی دیده نشده است وقتی هم حقابههای جدید داده میشود، دیگر پس گرفتنی نیست. عامل دیگر برداشتهای غیر مجاز است که چندین هزار چاه غیر مجاز در حوزه آبریز دریاچه وجود دارد البته کمبود بارندگی در سالهای اخیر را هم می توان به عنوان عامل سوم در نظر گرفت. مدبری کشاورزی را عامل اصلی نابودکننده دریاچه دانست و تصریح کرد: شیوه کشاورزی ما هنوز پیشرفته و مکانیزه نشده است و هنوز کاملا سنتی است به همین دلیل حجم عمده آب کشور را مصرف میکند این در حالی است که بیشتر محصولات کشاورزی با مقدار آب بسیار کمتر هم قابل تولید هستند.
تولید هندوانه به قیمت نابودی ذخایر آبی
وی گفت: حتی اگر مفهوم آب مجازی را در نظر بگیریم، به این نتیجه میرسیم که تولید برخی محصولات کشاورزی که قیمت بسیار پایینی در تجارت جهانی دارند اصلا توجیه اقتصادی ندارند که تولید آن به قیمت نابودکردن ذخایر آبی کشور تمام شود به عنوان مثال در کشور هندوانه میکاریم و به قیمت حدود کیلویی نیم دلار به کشورهای عربی صادر میکنیم. وی در تعریف آب مجازی هم افزود: آب مجازی، آبی است که در تولید یک کالا یا محصول به کار می رود مثلا برای یک کیلو گوشت بیش از سه هزار متر مکعب مصرف می شود یا برای تولید یک تن گندم حدود 3.5 تن آب مصرف میشود. او سپس به ضرورت توجه به وضعیت تمام تالابهای کشور اشاره کرد و گفت: تقریبا دریاچه هامون بختگان و پریشان را از دست دادهایم و همه تالابها به جز تالابهایی که به دریاها متصل هستند و کمی وضعیت بهتری دارند، در معرض نابودی هستند و متاسفانه هیچ توجهی به آنها نمیشود. مدبری در خصوص طرح تشکیل وزارت محیط زیست و منابع طبیعی گفت: با وزارتخانه شدن محیط زیست کاملا موافق هستم. اما اینکه چه سازمانی در کنار آن قرار بگیرد یا چه ساختاری داشته باشد، موضوع جداگانهای است به هر حال، اگر محیط زیست وزارتخانه باشد، در برابر مسئولیتهایی که دارد باید پاسخگوی مجلس و مردم باشد و مجلس هم میتواند از آن مطالبه و بازخواست داشته باشد اما اکنون سازمان محیط زیست به هیچ شکلی پاسخگو نیست. استاد دانشگاه تهران ادامه داد: به عنوان مثال، کانادا وزارت منابع طبیعی دارد که محیط زیست، آب و معدن در کنار یکدیگر قرار دارند. یعنی سازمان بهرهبردار و سازمان حفاظتی در کنار هم هستند ما هم اگر محیط زیست و منابع طبیعی را با هم یکی کنیم، اگر محیط زیست حاکم شود رویکرد حفاظتی دارد و اگر منابع طبیعی حاکم شود، بیشتر رویکرد بهره برداری دارد. بنابراین، این وزارتخانه باید با سیاستهای متعادلی مدیریت شود در هر حال عنوان وزارتخانه زیاد مهم نیست مهم قدرت و اختیار است که در اجرای برنامهها داشته شود.
