سدی که با موج شایعات شکست!

ادامه بارش‌ها و رخ‌داد سیلاب در استان فارس و دیگر مناطق ایران،  باعث شد تا خبرهای ضد و نقیضی در فضای مجازی و بین پایگاه‌های خبری منتشر شود که هر کدام به گونه‌ای به احتمال شکسته شدن سد سلمان فارسی اشاره داشتند.

به گزارش خبرنگار آب و توسعه پایدار «انرژی امروز»، روز دوشنبه 25 بهمن ماه، خبری در «انرژی امروز» به نقل از رویترز منتشر شد مبنی بر آنکه در پی ایجاد حفره بزرگی در بدنه سد اوروویل در ایالت کالیفرنیای آمریکا، مقامات این ایالت دستور تخلیه شهر پایین دست این سد را داده‌اند.

همزمانی این خبر با بارش‌های کم سابقه در ایران بخصوص در جنوب کشور، باعث شد این خبر در بسیاری از خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری و نیز در شبکه‌های اجتماعی پخش شود و موجی از نگرانی را در بین مردم و بخصوص ساکنان مناطق نزدیک به یکی از سدهای کشور به نام سد سلمان فارسی ایجاد نماید.

به خصوص روز جمعه، سیلِ اخبار ضد و نقیض در مورد سیل در جهرم و شکسته شدن یک سد در تمام خبرگزاری‌ها پخش شد. سدی که گاه به اسم سلمان فارسی از آن نام برده شده و گاه به اسم سد محمد آباد.  

سد سلمان فارسی نشکست

با انتشار این خبر، میثم جعفرزاده، مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو به ایرنا گفت: در روزهای گذشته بارش‌های خوبی در استان فارس داشتیم و با توجه به حجم مخزن 760 میلیون مترمکعبی سد سلمان فارسی، تاکنون نزدیک به یک‌سوم حجم این سد پر شده و هنوز دو سوم حجم مخزن آن خالی است.

به گفته جعفرزاده، در خصوص تخلیه روستاهای نزدیک این سد هم گفت: این تخلیه بدون هماهنگی با وزارت نیرو صورت گرفته و فقط موجبات زحمت روستا نشینان شده است.

این مقام مسوول اطمینان داد که هیچ خطری روستانشینان بالادست و پایین دست سد را تهدید نمی‌کند.

اما ادامه بارش‌ها و رخ‌داد سیلاب باعث شد تا خبرهای ضد و نقیضی در فضای مجازی و بین پایگاه‌های خبری منتشر شود که هر کدام به گونه‌ای به احتمال شکسته شدن سد سلمان فارسی اشاره داشتند.

پس از آن، فیاض پور، مدیرکل مدیریت بحران استان فارس، با تکذیب خبر شکسته شدن سد جهرم به سایت «عصر ایران» گفت: به دنبال انتشار اخباری در مورد وارد شدن آسیب به سد جهرم،‌ دقایقی پیش موضوع را از مدیرعامل شرکت آب این شهرستان پیگیری کردم که موضوع رد شد.

فیاض پور علت تخلیه روستاهای این منطقه را تصرف سودجویانه این اراضی دانست و اعلام کرد: این‌طور نیست که به‌خاطر شکسته شدن سد محل تخلیه شده باشد.

سد سلمان فارسی نبود، سد محمدآباد بود

اما شایعات در خصوص سد سلمانی فارسی ادامه یافت تا اینکه ایسنا نوشت: علیرضا صحرائیان، فرماندار ویژه جهرم، اعلام کرد سد محمدآباد شهرستان شکسته شده و خطر آبگرفتگی مناطق پایین دست وجود دارد.

از سویی، حسن فیاض‌پور، مدیرکل بحران استانداری فارس، به ایرنا گفت: سد خاکی محمد آباد در شهرستان جهرم بر اثر حجم زیاد آب ناشی از بارندگی‌های پیاپی شکسته شده است و در حال حاضر در تلاش برای کاهش خسارات این اتفاق هستیم.

فیاض‌بخش تاکید کرد: «این سد خاکی است و حجم آب زیادی را در مقایسه با سدهای بزرگ ذخیره نمی‌کند. با این حال تمهیدات لازم برای کاهش خسارات در جهرم صورت گرفته است».

خبرگزاری فارس هم از قول محمدرضا رضایی، نماینده مردم جهرم در مجلس، نوشت: بارندگی شدید در شهرستان جهرم با عث تخلیه کامل پنج روستا شد و 20 روستا هم در محاصره آب هستند و امکان ارتباط با آن‌ها وجود ندارد.

اما ایرنا در همان روز جمعه، در گفت و گو با محمدرضا ارجمند، مدیر روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای فارس از تخلیه 350 هزار متر مکعب آب از سه حوضچه شکسته بند تغذیه مصنوعی محمدآباد جهرم خبر داد و نوشت: این بند 10 سال پیش ساخته شده و ظرفیت تحمل بارندگی حدود 400 میلی‌متری را نداشته است.

به گفته ارجمند، میزان آب ورودی رودخانه در مسیر این بند تغذیه مصنوعی بیش از تحمل آن بوده و باعث تخریب سه حوضچه از مجموع 9 حوضچه بند شده است.

این مقام مسوول در شرکت آب منطقه‌ای استان فارس، از تخلیه 350 هزار مترمکعبی حوضچه‌ای شکسته خبر داد که در مسیر رودخانه جاری می‌شود.

البته او این آب جاری را برای مردم محمدآباد تهدید ندانست.

سد نبود، بند بود!

 به گزارش «انرژی امروز» با بررسی‌های اخبار پنج‌شنبه و جمعه در خبرگزاری‌های متعدد کشور به نظر می‌رسد، دلیل این همه تفاوت فاحش در نوع اخبار ارایه شده، اشتباه در درج دو کلمه «سد» و «بند» است.

به طوری که اعلام خبر «سد جهرم شکسته شد» در بسیاری از خبرگزاری‌ها، شایعات بسیاری به وجود آمده است. درحالیکه آن‌طور که ظواهر امر نشان می‌دهد، هیچ سدی در استان فارس شکسته نشده است.

از این رو، روز جمعه، مدیر کل بحران استانداری فارس، آشکارا به خبرگزاری ایرنا اعلام می‌کند که «هم اینک هفت سد در حال بهره‌برداری در استان در وضعیت طبیعی کارکرد خود هستند و ادعای مطرح شده درباره شکستن یک سد در این استان، ‌نادرست است».

پس از آن نیز، کانال تلگرامی خبرآنلاین، به نقل از شرکت آب منطقه‌‌ای استان فارس اعلام کرد: آنچه که در جهرم شکسته است، یک سد نبوده است. بلکه یک بند تغذیه مصنوعی است که 10 سال پیش ساخته شد و ظرفیت تحمل بارندگی 400 میلیمتری را نداشت.

این کانال ادامه می‌دهد: فاصله این بند مصنوعی تا دانشگاه آزاد جهرم بیش از پنج کیلومتر است و با توجه به عرض 100 متری رودخانه، تهدیدی برای این دانشگاه و همچنین ساکنان منطقه محمدآباد نیست.

از طرفی، مدیرکل بحران استانداری فارس گفت: سدهای اصلی استان هنوز کمتر از 50 درصد آبگیری شده‌‌اند.

نادر معین جهرمی، مدیر آبرسانی سد سلمان فارسی، هم از شکسته شدن خط انتقال آبرسانی از سد سلمان فارسی به شهرستان خنج بر اثر شدت سیلاب خبر داد.

امروز هم خبرگزاری صدا و سیما نوشته بود: شهردار جهرم از شکسته شدن سد محمدآباد خبر داد.

خبرگزاری صدا و سیمای استان فارس نوشته است که: «به دلیل باران شدید سد جهرم شکسته شد و در حال حاضر 400 نیروی سپاه و ارتش به همراه 100 قایق نجات و 200 غواص به طور فوری به شهرستان‌های دشتی فرستاده شده‌اند»…

خبرگزاری صداوسیما خبر داده بود: «از این ساعت به بعد تماس‌های ایرانسل و همراه اول رایگان شده و مردم این منطقه برای سهولت [؟] می‌توانند از آن استفاده کنند». و در ادامه از ارسال کمک‌های غذایی به مردم منطقه خبر داده بود.

به نوشته «پورتابل وهاران»، این خبر ساعاتی بعد از این کانال حذف شد.

به گزارش انرژی امروز، سد سلمان فارسی (قیر) در استان فارس و جنوب شیراز بر روی رودخانه قره‌آغاج در محل تنگه کارزین احداث شده است. حجم مفید سد 1236 میلیون متر مکعب و از نوع بتنی قوسی وزنی است.

سد سلمان فارسی در فهرست سدهای استان فارس نام برده شده است. این سد در فهرست سدهای ایران در پایگاه اطلاع رسانی شرکت مدیریت منابع آب ایران نیز ثبت شده است. اما جستجوی خبرنگار «انرژی امروز» در مورد سدی به نام «سد محمدآباد» در میان سدهای ایران به نتیجه نرسید.

بنابراین، اشتباه در اعلام نام یک «بند» به عنوان «سد» باعث بروز چنین شایعاتی شده است.