بازگشت 80 درصد پساب‌های بدون تصفیه به طبیعت

در سال 1992 میلادی در شهر ریودوژانیرو – برزیل کنفرانسی برگزار شد که موضوع مورد بحث در آن «محیط زیست و توسعه سازمان ملل» بود که در بیست و یکمین دستور جلسه آن برای اولین بار روز جهانی آب مطرح شد. از کلیه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه 21 سازمان ملل، روز 22 مارس که مصادف با دوم فروردین است و بنام روز جهانی آب نامگذاری شد.

به گزارش «انرژی امروز» رضا راعی، رییس موسسه گنجینه ملی آب ایران در پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو، پاون، نوشت: این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه‌سازی مردم در مورد آب اختصاص داده و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری کنفرانس‌ها، سمینارها و نمایشگاه‌ها در گرامیداشت آن بکوشند از سال 1994 تاکنون جهت اجرایی کردن این مهم هر ساله شعاری در نظر گرفته شد که در ارتباط با مسائل حیاتی حساس آن زمان بوده است. نامگذاری سال‌ها به شرح زیر بوده است: 1994 میلادی- آب و دغدغه‌های همگانی 1995 میلادی – آب و زنان 1996 میلادی- آب و شهرهای تشنه 1997 میلادی- آب جهان، آیا کافیست؟ 1998 میلادی- آب زیرزمینی، گنجینه پنهان 1999 میلادی- همه در پایین دست رودخانه‌ها زندگی می‌کنند 2000 میلادی- آب برای قرن 2001 میلادی – آب برای سلامت 2002 میلادی- آب برای توسعه 2003 میلادی- آب برای آینده 2004 میلادی- آب و بلایا 2005 میلادی- آب برای زندگی 2006 میلادی- آب و فرهنگ 2007 میلادی – سازگاری با کم آبی 2008 میلادی- آب و سلامت 2009 میلادی- آب‌های مشترک فرصت‌های مشترک 2010 میلادی- آب پاک برای جهانی سالم 2011 میلادی- آب برای شهرها پاسخی به چالش شهرنشینی 2012 میلادی- آب و امنیت غذایی 2013 میلادی- آب در هر مکان برای همگان با همکاری‌های بین المللی 2014 میلادی- آب و انرژی 2015 میلادی- آب و توسعه پایدار 2016 میلادی- آب و مشاغل و شعار سال 2017 میلادی به پساب‌ها اختصاص داده شده است. طبق اهداف بین‌المللی توسعه پایدار منابع آب ما باید تا 2030 کیفیت آب را از طریق کاهش آلودگی، به حداقل رساندن پخش مواد شیمیایی و خطرناک، به نصف رساندن سهم پساب‌های تصفیه نشده و در واقع افزایش بازچرخانی و استفاده مجدد آن‌ها به صورت جهانی بهبود ببخشیم. در حال حاضر در جهان بیش از 80 درصد پساب‌های تولیدی توسط جامعه بدون تصفیه و استفاده مجدد به اکوسیستم و طبیعت برمی‌گردند. در حال حاضر اکثر شهرهای کشورهای در حال توسعه از زیرساخت و منابع مناسبی برای مدیریت پساب‌ها با روشی مؤثر و پایدار برخوردار نیستند. فرصت‌های بهره‌برداری از پساب‌ها به عنوان یک منبع، بسیار زیاد است. پساب‌های مدیریت شده سالم، منبعی مقرون به صرفه و پایدار آب و انرژی، مواد مغذی و سایر مواد بازیافتنی است. هزینه‌های مدیریت پساب تا حد زیادی به واسطه منافع آن در زمینه سلامت انسان‌ها، توسعه اقتصادی و پایداری زیست محیطی و نیز ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و ایجاد مشاغل سبز بیشتر، سنگین تر می‌شود.   پساب‌ها و چرخه آب آب باید در هر یک از بخش‌های چرخه آب (از برداشت، پیش تصفیه، توزیع، مصرف، جمع‌آوری و پس تصفیه) به منظور استفاده از پساب تصفیه شده و برگشت نهایی آن به محیط زیست، آماده شدن برای براشت آب و شروع مجدد چرخه آب، به دقت مدیریت شود. اگرچه مدیریت پساب‌ها به طور جدی مورد غفلت قرار گرفته اما پساب‌ها نیز به طور برجسته به عنوان یک منبع مقرون به صرفه و پایدار آب، انرژی، مواد مغذی و سایر مواد بازیافتنی مورد غفلت قرار گرفته‌اند. بنابراین باید به پساب‌ها به عنوان یک منبع، به جای یک بار دور انداخته شده، نگاه شود.   پساب‌ها و شهرها تا سال 2030 انتظار می‌رود تقاضای جهانی برای آب تا 50 درصد رشد داشته باشد که اکثر این تقاضاها هم در شهرها خواهد بود؛ بنابراین به رویکردهای جدید جمع آوری پساب‌ها و مدیریت آن‌ها نیاز خواهیم داشت. در واقع پساب‌های مجدد استفاده شده ممکن است به حل سایر چالش‌ها از جمله تولید غذا و توسعه صنعتی کمک کند. در کشورهای در حال توسعه در مناطق کم درآمد شهرها و روستاها اساساً بخش عظیمی از پساب‌ها مستقیماً به نزدیک‌ترین زهکش آب سطحی یا کانال زهکشی شخصی، گاهی اوقات بدون و یا با تصفیه خیلی کم تخلیه می‌شوند. بعلاوه آب روهای خانگی و فاضلاب انسانی، بیمارستان‌ها و صنایع وابسته شهری مانند معادن کوچک و گاراژهای ماشین، اغلب بخش عظیمی از پساب‌های شیمیایی سمی و دارویی را به داخل سیستم فاضلاب تخلیه می‌کنند. حتی در شهرهایی که پساب‌ها جمع آوری و تصفیه می‌شوند، کارآیی تصفیه ممکن است مطابق سیستم به‌کار رفته، تغییر کند. تصفیه خانه‌های فاضلاب سنتی ممکن است آلاینده‌های خاصی مانند تجزیه کنندگان درون ریزی که می‌توانند اثر منفی بر مردم و اکوسیستم داشته باشند، را حذف نکنند.   پساب‌ها و صنعت فشارهای اجتماعی و زیست محیطی سال‌های اخیر صنعت را به سمت حرکت رو به رشدی برای کاهش پساب‌های خود و نیز تصفیه آن‌ها قبل از تخلیه سوق داده است. در حال حاضر به پساب‌ها به عنوان یک منبع ذخیره ای و استفاده از آن و یا بازچرخانی بعد از تصفیه مناسب نگاه می‌شود که می‌تواند منافع اقتصادی و مالی را به همراه داشته باشد. مشاغل می‌توانند مستقیماً از پساب‌ها استفاده کنند که ارائه آن متناسب با هدف است. به عنوان مثال فرآیند استفاده از آب برای خنک یا گرم کردن، یا جمع آوری آب باران از پشت بام یا توقف‌گاه‌های بتنی برای استفاده در سیفون‌های توالت، آبیاری یا شستشوی خودرو.   پساب‌ها در کشاورزی آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی از طریق مصرف پساب‌های تصفیه نشده یا به خوبی تصفیه نشده در کشاورزی یکی از مسائل عمده در بسیاری از کشورهای در حال توسعه ای است که از این آبیاری استفاده می‌کنند. کشاورزان به طور فزاینده به منابع آب غیرمتعارف عمدتاً پساب‌ها یا به دلیل مواد مغذی بالای آن و یا عدم دسترسی به منابع آب متعارف روی آورده‌اند. اگر از پساب با ایمنی استفاده شود، آن یک منبع ارزشمند هم از لحاظ آب و هم مواد مغذی است که به امنیت غذایی و آبی و بهبود معیشت مردم کمک می‌کند.