حال محیط زیست ایران خوب نیست

یک نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: اگر مسئولان به محیط زیست همانند حمل و نقل ریلی، حمل و نقل جاده ای و بهداشت و درمان توجه می کردند وضعیت بهبود پیدا می کرد و در تعریف توسعه تنها ابعاد اقتصادی مورد توجه قرار نمی گرفت.

علی محمد شاعری به نقش رسانه ها در بخش محیط زیست، منابع طبیعی و توسعه پایدار اشاره کرد و گفت: هشدارها و تلنگرهای محیط زیستی رسانه‌‌ها در طول سال‌های گذشته در کاهش تخریب‌ها و توجه مسئولان به این حوزه تاثیر بالایی داشته است، اما اولویت مسئولان در کشور جز مقام معظم رهبری حفظ محیط زیست نیست، از همین رو حال محیط زیست ایران خوب نیست، در صورتی که اگر مسئولان به محیط زیست همانند حمل و نقل ریلی، حمل و نقل جاده ای و بهداشت و درمان توجه می کردند وضعیت بهبود پیدا می کرد و در تعریف توسعه تنها ابعاد اقتصادی مورد توجه قرار نمی گرفت.

8هزار گونه گیاهی در معرض تهدید

شاعری پیرامون وضعیت تنوع زیستی در کشور گفت: تنوع زیستی در کشور قابل توجه است، در واقع حدود 8 هزار گونه گیاهی در کشور است که به دلیل برخی بی‌توجهی‌ها طی دوره‌های مختلف در معرض تهدید قرار گرفته‌اند، از بین رفتن نسل ببر مازندران و شیر یا گونه هایی در معرض انقراض مانند سمندر لرستان یا قرقاول یا یوزپلنگ آسیایی و گونه های گیاهی مثل نارون، شمشاد از جمله این گونه‌ها هستند.

وی نابودی این گونه ها را به معنی عدم دسترسی به ذخایر طبیعی دانست و تصریح کرد: این گونه های نادر طبیعی ژن های مقاوم به آفات و ناملایمات طبیعی را در خود دارند، در حقیقت صیانت از تنوع زیستی تضمین کننده پایداری توسعه است و هرچه این تنوع کمتر شود کشور آسیب پذیرتر خواهد شد.

شاعری یادآور شد: نابودی گونه‌های طبیعی و برهم زدن تنوع زیستی سبب بروز ریزگردها، بیابان زایی، سیل، رانش و فرسایش می‌شود به نوعی که زندگی انسان‌ها را در معرض تهدید قرار می‌دهند، در واقع این مسائل تغیر اقلیم پدیده‌ها و رخدادهای ناشی از نابودی تنوع زیستی و محیط زیست را برای کشور رقم می‌زند.

نابودی گونه‌های گیاهی و پرداخت جریمه نقدی برای متخلفان صرفه اقتصادی دارد لزوم تشدید مجازات

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه قوانین لازم در این موضوع وجود دارد، افزود: علی رغم وجود قوانین برای متخلفان جریمه های لازم و هزینه های مناسب پیش بینی نشده است، در واقع برای متخلفان به صرفه است که گونه گیاهی را از بین ببرند و جریمه نقدی پرداخت کنند، در صورتی که نباید تخلفات مرتبط با طبیعت با جرایم مادی معاوضه کرد.

وی تاکید کرد: جریمه تخریب تنوع زیستی و تمامی تخریبات در این حوزه باید آنقدر سنگین باشد که متخلف انگیزه تخلف نداشته باشد، بنابراین نیازمند قوانین بازدارنده، آگاهی دهنده و فرهنگ ساز هستیم تا دولت مکلف به اجرا شود.

نابودی 4تا6 میلیون هکتار از جنگل های کشور طی پنج دهه

شاعری در ادامه پیرامون وضعیت جنگل های کشور، گفت: مساحت جنگل های کشور با توجه به تعریف از جنگل، متفاوت است، در حقیقت جنگل های کشور با تعریف پوشش 10 درصد حدود 12 میلیون هکتار بیشتر نیست اما با تعریف پوشش 5 درصد، به حدود 16مییلیون هکتار می رسد، در دهه 40 حدود 18 میلیون هکتار مساحت جنگل های کشور بوده که طی پنج دهه گذشته بین 4 تا 6 میلیون هکتار از بین رفته است، این تخریب به دلیل نبود قانون جامع برای حمایت از جنگل، بهره برداری بی رویه از جنگل در قالب طرح های جنگل داری و ساختار نامشخص برای صیانت از جنگل به وقوع پیوسته است.

نماینده مردم نکا، بهشهر و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: عدم جامعیت قوانین در گذشته سبب شده تا نتیجه طرح های جنگل داری، تخریب جنگل های شمال کشور شود همانگونه که خلا قانونی و مدیریت ناکارآمد محیط زیستی منجر به خشکی تالاب ها و عدم حفاظت از تنوع زیستی شد.

اطفای حریق در جنگل‌ها با استفاده از روشهای بسیار سنتی

شاعری با تاکید بر اینکه سازمان حفاظت محیط زیست برنامه جامع برای مقابله با آتش سوزی جنگل ها ندارد، تصریح کرد: 35 تا 40 هکتار از جنگل های کشور و منابع طبیعی طعمه حریق شدند، متاسفانه یگان قوی با امکانات جهت واکنش سریع در کشور برای اطفای حریق جنگل وجود ندارد و در صورت آتش سوزی جنگل همچنان با امکانات پیش پا افتاده مثل بیل و کلنگ و غیره و به وسیله نیروهای آموزش ندیده یعنی با روش های بسیار سنتی به جنگ اطفای حریق جنگل ها می روند .

وی با بیان اینکه مسئولان در حوزه جنگل ها منفعلانه برخورد کردند، گفت: در چند دهه اخیر در حوزه منابع طبیعی، جنگل  و محیط زیست اقدامات نامناسب شکل گرفته است، بخشی از جنگل ها و منابع طبیعی توسط دستگاه های دولتی و عدم رعایت حریم و تجاوز به منابع طبیعی نابود شده به گونه ای که به دنبال آن مردم نیز به تبع دست به تخریب جنگل‌ها زدند. در حقیقت این نوع اقدامات سبب نابودی 6 میلیون هکتار جنگل، تخریب 90 درصد مراتع، فرسایش 2 میلیارد تن خاک و عدم تعادل بین مصارف و منابع شده است.

تصویب طرح تنفس جنگل به دنبال تخریب های بی‌رویه تامین نیاز چوبی کشور از بخش واردات و طرح های زراعت چوب

این نماینده مردم در مجلس دهم یادآور شد: تخریب بی رویه جنگل‌های کشور سبب شد تا در نهایت نمایندگان مردم در مجلس به موضوع طرح تنفس جنگل در برنامه ششم توسعه بپردازند. طبق مصوب مجلس واگذاری طرح‌های جدید از ابتدای سال جاری (1396) ممنوع می شود، وزارت جهاد کشاورزی نیز از امسال نمی تواند بخش هایی از جنگل را برای واگذاری به بخش خصوصی به مزایده بگذارد تا بهره برداری صنعتی و تجاری از جنگل ها صورت گیرد، با طرح هایی که زمان اجرای آنها به اتمام برسد نیز مجددا قرارداد بسته نمی شود.

وی افزود: بر اساس مصوبه برنامه ششم توسعه طرح هایی هم که زمان اجرای آنها تا سه سال آینده تمام نشود باید تعیین تکلیف شود زیرا از پایان سال سوم برنامه ششم توسعه به هیچ عنوان به طرح های جنگل داری اجازه بهره برداری صنعتی و تجاری از جنگل ها داده نمی شود. از این رو علاوه بر اینکه مجوز واردات چوب با تعرفه صفر داده شد، دولت از طرح های زراعت چوب باید حمایت کند تا بتوان بخشی از نیاز به چوب را از طریق واردات و بخشی را از طریق زراعت چوب تامین کنیم. بنابراین با توجه به مصوبه برنامه ششم توسعه موضوع طرح تنفس جنگل ها از لایحه هوای پاک حذف خواهد شد.

عدم تعادل بین منابع آبی و مصارف به دلیل مدیریت ضعیف منابع آبی مصارف آبی در کشور دو برابر استاندارد جهانی

شاعری در ادامه وضعیت منابع آبی کشور را یادآور شد و گفت: به علت مدیریت ضعیف منابع آبی تعادل بخشی بین مصارف و منابع ایجاد نشده است؛ به نوعی مصارف بیش از ظرفیت قابل استحصال است، 88 میلیارد مترمکعب آب قابل استحصال کشور است ولی حدود100 میلیارد متر مکعب بهره برداری می کنیم، در صورتی که استاندارد جهانی حدود 50 درصد است و ما تقریبا دو برابر حد مجاز آب استفاده می کنیم.

وی ادامه داد: متاسفانه عدم مدیریت منابع آبی سبب استفاده از روش های آبیاری سنتی، نابودی پوشش‌های گیاهی، تخریب سرزمینی و عدم نفوذ آب در داخل زمین و اجازه حفر چاه های غیرمجاز در دشت های ممنوعه شده است، متاسفانه حدود 92 درصد از آب کشور برای بخش کشاورزی استفاده می شود در صورتی که استاندارد جهانی در این بخش 60 درصد است.

شاعری معتقد است: با استفاده از شیوه های نوین آبیاری و سامانه های جدید، کنترل و پایش مستمر منابع آب زیر زمینی، حفاظت از پوشش گیاهی، تحقیق و پژوهش در حوزه استفاده از گیاه های مقاوم در برابر خشکی، کاشت گونه ها با نیاز کم به آب و ترویج الگوی و نظام کشت مبتنی بر شرایط اقلیمی باید در مدیریت منابع آبی مورد توجه قرار گیرد.

رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی با یادآوری مصوبات مجلس در برنامه ششم توسعه و بودجه سال 96 در این حوزه، گفت: طبق مصوبات برنامه ششم توسعه پیش بینی کردیم تا پایان برنامه آبیاری نوین در سه میلیون هکتار از اراضی کشاورزی جایگزین آبیاری سنتی شود، اراضی تحت پوشش به شکل آبیاری نوین نیز صورت گیرد و در سال های بعد به این میزان افزوده شود.

کاهش 11میلیارد مترمکعبی آب با اصلاح شیوه های آبیاری تا پایان برنامه ششم

وی با تاکید بر کاهش میزان بهره برداری از آب با استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری، تصریح کرد: بر اساس مصوبات مجلس تا پایان برنامه ششم توسعه راندمان آبیاری باید به 60 درصد افزایش و سهم آب کشاورز از 90 درصد به 60 درصد کاهش داده شود، همچنین دولت باید با استفاده از شیوه های نوین آبیاری و جلوگیری از حفر چاه  11 میلیارد متر مکعب مصرف آب در این حوزه را کاهش دهد.

شاعری ادامه داد: دولت باید در بخش بیابان زدایی سالانه 300 هزار هکتار با انجام اقداماتی چون مالچ پاشی، جنگل کاری، بوته کاری، بذر کاری رقم بخورد، همچنین دولت مکلف به آبخیزداری سالی 2 میلیون هکتار در حوزه های بالادست شده تا از سیلاب و تبخیر آب جلوگیری و به تقویت آب های زیرزمین کمک شود. در حقیقت با این اقدامات یک تحول بزرگی در مدیریت منابع آب و حفظ محیط زیست اتفاق می افتد از این رو پایه و اساس برنامه ششم توسعه بر حفظ محیط زیست و کشاورزی است.

بحران آب و محیط زیست دو چالش اصلی کشور

وی با تاکید بر اینکه بحران آب و تخریب محیط زیست دو چالش اصلی کشور است، گفت: پدیده ریزگردها، آلودگی هوا، خشکسالی و کم آبی را مردم کاملا احساس می کنند از این رو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی این موضوعات را به شکل برجسته در برنامه ششم دید.

جلوگیری از واردات محصولات تراریخته از اقدامات مهم کمیسیون کشاورزی

شاعری با اشاره به اقدامات اساسی در بخش کشاورزی در سال 95، گفت: جلوگیری از واردات محصولات تراریخته از اقدامات مهمی بود که در سال جاری نظارت جدی بر آن خواهد شد، از همین جهت دولت را مکلف به توسعه تولید محصولات سالم و ارگانیک در برنامه ششم توسعه کردیم، صادرات محصولات کشاورزی، بیمه محصولات کشاورزی، پرداخت به موقع خرید محصولات تضمینی و پرداخت دیرکرد در ازای هر میزان تاخیر، افزایش سرمایه صندوق حمایت از محصولات کشاورزی از 7 درصد به 20 درصد و تاکید بر اختصاص اعتبارات این صندوق در جهت توسعه صادرات نیز از دیگر گام ها مثبت مجلس در برنامه ششم توسعه بود.

افزایش ضریب خودکفایی محصولات کشاورزی تا 95 درصد

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: برای جبران خسارت محصولات کشاورزی هزار و 350 میلیارد تومان از بیمه محصولات کشاورزی پیش بینی شد تا نسبت به افزایش سرمایه بانک کشاورزی اقدام شود، همچنین سرمایه گذاری در بخش کشاورزی از 5 درصد فعلی به 16 درصد در برنامه ششم افزایش داده شد، در حقیقت به گونه ای احکام برنامه ششم توسعه نوشته شود تا زمینه جذب سرمایه گذاری در بخش کشاورزی بهبود یابد و بستر مناسب برای بخش خصوصی و تعاونی و مردم فراهم شود.

شاعری رشد 8 درصد در بخش کشاورزی را از مهمترین دستاوردهای برنامه ششم توسعه دانست و گفت: ضریب خودکفایی محصولات کشاورزی افزایش داده شد تا به حدود 95 درصد برسد. همچنین حمایت از کشت گلخانه‌ای و نظام کشت در برنامه مدیریت شد به نوعی که در نهایت با رشد 8 درصد، تولید محصولات کشاورزی به میزانی باید رشد کند که 95 درصد نیاز داخلی را تامین کند.

خشکی نیمی از تالاب های کشور روش وزارت نیرو برای تامین حق آبه ها منسوخ شده است

وی با بیان اینکه یک میلیون و نیم هکتار از سه میلیون هکتار تالاب کشور خشک شده است، افزود: حفر چاه های غیر مجاز، نبودن برنامه جامع برای مدیریت منابع آب و تامین نشدن حق آبه های تالاب ها سبب شده تا این تالاب ها خشک شود متاسفانه سالها  مسئولان محیط زیست بر تامین حق ابه اصرار داشتند اما توجهی بدان نشده است. در واقع وزارت نیرو مکلف به تامین حق آبه  بخش آب شرب، کشاورزی، صنعتی و محیط زیست است اما حق آبه هر بخش را به میزان مورد نیاز تامین نمی کند به نوعی که اگر دلشان بسوزد حق آبه تالاب ها، رودخانه ها و زیست گاه های حساس را تامین می کند در حالیکه این نوع تقسیم بندی به لحاظ علمی منسوخ شده است زیرا حیات انسان ها، بخش کشاورزی، صنایع و محیط زیست به هم وابسته است و از یکدیگر مجزا نیستند.

شاعری با تاکید بر اینکه حق آبه تالاب ها، رودخانه ها، برکه و آبگیرهای داخلی باید به صورت علمی و بر اساس اعلام نیاز سازمان حفاظت محیط زیست تامین شود، گفت: در صورت کمبود منابع آبی در یک منطقه به جای قطع حق‌آبه حداقل باید حق‌آبه کمتر داده شود، در غیر این صورت تالاب ها که نقش فیلتر هوا دارند به کانون ریزگردها تبدیل شده و همان بلایی که بر سر مردم خوزستان آمد، دامن مردم ارومیه به دلیل خشکی دریاچه ارومیه را خواهد گرفت، بنابراین دولت باید نسبت به مصوبه مجلس در برنامه ششم توسعه پیرامون احیا حداقل 20 درصد از تالاب ها تا پایان برنامه توجه داشته باشد.

خرید و فروش آب شرب در دنیا مرسوم است اما به لحاظ علمی پسندیده نیست

شاعری در خصوص مسائل پیرامون خرید آب، گفت: در کشور ما آبی برای فروش وجود ندارد، در حقیقت تجارت آب شرب در دنیا مرسوم است و تجارت آب شرب در کشور ما نیز وجود دارد هرچند خرید و فروش آب به لحاظ علمی پسندیده نیست زیرا آب برای نگهداری از زمین لازم است.

قاچاق خاک در سایه نبود قانون

شاعری در خصوص حوزه منابع خاکی، گفت: فروش خاک ممنوع است اما متاسفانه قوانین محکمی در این زمینه جهت جلوگیری از فروش خاک وجود ندارد؛ در حقیقت قاچاق خاک، برداشت بی‌رویه خاک و جابه‌جایی خاک در داخل کشور وجود دارد اما قانون محکم و جدی برای جلوگیری از قاچاق این منابع حیاتی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه لایحه حفاظت از خاک در دستور کار کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی است، افزود: این لایحه جهت صیانت از خاک، جلوگیری از آلودگی، فرسایش و تغییر کاربری است و تلاش می کنیم هر چه زودتر تعیین تکلیف کنیم.

لایحه هوای پاک مهم ترین دستاورد کمیسیون کشاورزی در سال 95

شاعری در توضیح اقدامات کمیسیون کشاورزی در سال 95، گفت: لایحه هوای پاک، احیا تالاب ها، حمایت از ذخایر ژنتیکی کشور، حمایت از اشتغال و تولید در مناطق روستایی، ارائه تسهیلات یک و نیم میلیارد دلاری برای توسعه اشتغال و حمایت از اشتغال در روستاها از جمله برنامه های کمیسیون کشاورزی در سال گذشته بوده است اما لایحه هوای پاک از مهمترین کارهای کمیسیون کشاورزی بود که به موقع انجام شد و به هیات رئیسه تقدیم شده که در روزهای آغاز به کار مجلس در سال جاری در دستور کار صحن قرار می گیرد.

محیط زیست ضعیف ترین سازمان کشور ضرورت تشکیل وزارتخانه محیط زیست و منابع طبیعی

شاعری در توضیح طرح ادغام سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی، گفت: عدم وجود یک سازمان با ساختار مقتدر، با اختیارات کافی، منسجم و مجهز در کشور یکی از علت های ضعف در حوزه محیط زیست است. در واقع در هیج جای دنیا حوزه کاری جنگل از محیط زیست جدا نیست زیرا پایه محیط زیست جنگل، مدیریت مرتع و هواشناسی است. متاسفانه هم اکنون سازمان حفاظت محیط زیست در یک مسیر و سایر سازمان ها در مسیر غیر محیط زیست حرکت می‌کنند.

وی با بیان اینکه 15 سازمان مسئولیت رفع آلودگی هوا را بر عهده دارند، گفت: قطعا سازمان هایی که وظایف موازی دارند باید در یک وزارتخانه مقتدر با امکانات و تجهیرات مناسب تشکیل شود، در حال حاضر این سازمان هرچند زیر مجموعه ریاست جمهوری است اما هیچ وزارتخانه و مسئولی آن را جدی نمی‌گیرد، در حقیقت سازمان حفاظت محیط زیست اقتدار و اختیار لازم برای امر و نهی به وزارتخانه هایی چون راه و شهرسازی، نفت، صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی را ندارد به نوعی که این وزارتخانه ها کار خود را بدون توجه به هشدارهای محیط زیست انجام می دهند.

شاعری تاکید دارد: سازمان حفاظت محیط زیست ضعف‌ترین سازمان کشور از نظر نیروی انسانی، اعتبارات، تجهیزات و ماموریت هاست، در حالی که بزرگترین مسئولیت ها را بر عهده دارد حال آنکه130 کشور در دنیا نیز وزراتخانه محیط زیست و منابع طبیعی را دارند.

اولویت مسئولان جز رهبری حفظ محیط‌زیست نیست ‌ مسئولان، محیط‌زیست را محیط‌ایست می‌دانند

وی با بیان اینکه می‌توان بخش آب را از انرژی جدا و به این وزارتخانه محیط‌زیست و منابع طبیعی هم اضافه کرد و بخش انرژی را به وزارت نفت داد، گفت: البته فعلا افزودن بخش آب در دستور این طرح نیست، در حقیقت هرچند در برخی ادغام ها تجربه تلخ وجود دارد اما این ادغام تجربه خوبی خواهد بود و تجربه تشکیل وزارتخانه ورزش و جوانان و تعاون، کار و رفاه اجتماعی تکرار نخواهد شد.

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: ادغام و تفکیک باید مبتنی بر عملیات و چالش‌ها باشد هم اکنون هم با توجه به مهمترین چالش های کشور یعنی آب و محیط زیست، تعیین متولی قدرتمند برای ساماندهی این حوزه لازم است. در حقیقت وزارت جهاد کشاورزی در تولید خوب بوده اما در حوزه منابع طبیعی ضعیف عمل کرده، جنگل ها به تاراج رفته و مراتع تخریب شده است، از این رو مدیریت برای این حوزه لازم است تا با ایجاد تناسب ساختار با ماموریت ها، اهداف تحقق یابد و سازمان حفاظت محیط زیست هم سازمانی عملیاتی و اجرایی شود.

هشدار محیط زیستی رسانه‌ها سبب کاهش تخریب ها شد

شاعری پیرامون نقش رسانه ها در این حوزه گفت: رسانه ها در بخش محیط زیست، منابع طبیعی و توسعه پایدار نقش برجسته ای ایفا کردند و تلنگرها و هشدارهای آنان تاثیر بسیار در مسئولان داشته است، متاسفانه اولویت نخست مسئولان در کشور ما حفظ محیط زیست نیست و تنها مقام معظم رهبری به محیط زیست توجه جدی داشته اند، از همین رو حال محیط زیست ایران خوب نیست، در صورتی که اگر مسئولان به محیط زیست همانند حمل و نقل ریلی، حمل و نقل جاده‌ای و بهداشت و درمان توجه می کردند وضعیت بهبود پیدا می کرد.

رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی با بیان اینکه تعریف درستی از توسعه در کشور نشده است، گفت: تنها ابعاد اقتصادی در توسعه مورد توجه قرار گرفته به نوعی که محیط زیست را اکثر مسئولان محیط ایست و مانع توسعه می‌دانند، در صورتی که در دنیا محیط زیست و توسعه دو روی یک سکه‌اند و هیچ کدام نباید قربانی یکدیگر شوند اما در کشور ما مسئولان نمی توانند هماهنگی بین بخش‌های مختلف ایجاد کنند در نهایت نتیجه این ایده‌ها هم احداث سد گتوند و  وضعیت دریاچه ارومیه شده است