افول جایگاه عربستان در عرصه تولید نفت

سالیان متمادی، عربستان به جایگاه خود به عنوان برترین عرضه کننده نفت اوپک در جهان می بالید و در تلاش بود سهم بازار خود در اقتصادهای بزرگ دنیا بویژه چین و هند را افزایش دهد، اما با افزایش تولید عراق و روسیه و عرضه نفت از سوی این کشورها با قیمت هایی بسیار رقابتی، جایگاه عربستان از نزول قابل توجهی برخوردار شده است.

به گزارش خبرنگار بین الملل انرژی امروز و به نقل از وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن و مرکز تحقیقات بازار FGE انگلیس، در سال 2016 و علیرغم رشد جهانی تقاضا، حجم صادرات عربستان به 10 بازار برتر دنیا روزانه بالغ بر 7.61 میلیون بشکه رسیده و فقط 3 درصد نسبت به سال 2015 افزایش داشت.   

کاهش سهم بازار بزرگ ترین تولیدکننده اوپک را می شود از گزارشات به دست آمده از مراکز اطلاع رسانی کشورهای واردکننده نیز متوجه شد. طبق این گزارشات، در سال 2016 سهم عربستان در بازار چین 1.7 درصد از سال قبل کمتر بوده و به 13.5 درصد رسید. در هند نیز سهم بازار این کشور 0.2 درصد کاهش داشته و در حدود 19.5 درصد گزارش شد.

ارائه این آمار و ارقام بیانگر این موضوع مهم است که بعد از سالیان طولانی، دیگر نمی توان عربستان را سردمدار کشورهای عرضه کننده نفت به این مناطق دانست.

در چین، روسیه به مدد مجاورت با این کشور و کاهش هزینه های حمل و نقل از یک سو و علاقمندی شدید طرف چینی به خرید نفت خام بویژه از سوی پالایشگاه های خصوصی از سوی دیگر، جایگزین عربستان شده و سهم خود در بازار این کشور را به 13.9 درصد افزایش داده است.

اما در هند، عراق به طور جدی در تلاش است سهم بازارش را افزایش داده و خود را به عنوان یکی از برترین عرضه کنندگان نفت خام مطرح سازد، به نحوی که در 2016، سهم این کشور نسبت به سال قبل 4.1 درصد افزایش یافته و به 20.2 درصد رسید. به گفته جیمز دیویس، تحلیلگر موسسه FGE، عراق نیم نگاهی نیز به چین دارد و با افزایش تولید، در تلاش است نیازهای این دو کشور را برآورده سازد.

علاوه بر عراق و روسیه، افزایش ناگهانی تولید نفت خام ایران به دنبال برداشتن تحریم ها در ژانویه 2016، سهم این کشور در بازارهای ژاپن، هند، کره جنوبی و اروپا را افزایش داده است.

به دنبال ماه ها کاهش بودجه و سردرگمی مقامات عربستان، این کشور با اتخاذ راهکار کاهش تولید در تلاش است به عوض افزایش سهم بازار، از طریق بهبود قیمت ها بار دیگر ابتکار عمل را دردست گیرد. در دسامبر 2016 و به دنبال توافق کشورهای عضو و غیرعضو اوپک، مقرر شد تمامی اعضا بجز ایران به میزان قابل توجهی تولید نفت خام خود را کاهش دهند که در این میان بیشترین حجم کاهش تولید توسط عربستان صورت گرفته است.

به اعتقاد برخی از تحلیلگران، کاهش تولید عربستان یادآور دهه 1980 است، دورانی که این کشور در تلاش برای افزایش قیمت ها، به میزان بسیاری تولید خود را کاهش داد که منجر به از دست دادن بخش عمده ای از سهم بازارش شد.

با ادامه روند کاهش تولید که پیش بینی می شود تا ژوئن ادامه یابد، بسیار محتمل است که سهم بازار عربستان بیش از پیش تحلیل رود، اما آنچه که باعث نگرانی تحلیلگران صنعت انرژی شده این نکته مهم است که آیا بروز این امر می تواند توجه عربستان را دوباره متوجه سهم بازارش ساخته و افت ناگهانی قیمت نفت خام را به دنبال داشته باشد؟