گاز ایران به سمت قطر می‌رود؟
در سال ۲۰۰۵ قطر برای توسعه میدان شمالی North Field، میدان گازی مشترک با ایران، مهلتی قانونی تعیین کرده بود که این مهلت به قطر امکان می‌داد تا به مطالعه و ارزیابی اثرات برداشت سریع از این میدان بر روی این مخزن بپردازد؛ بنابراین توسعه بیشتر را در این میدان متوقف کرد و اصطلاحاً وارد دوره استمهال یا تعلیق (moratorium) شد. این اقدام، یکی از ابزارهای مورد استفاده برای آن چیزی است که در ایران به «تولید صیانتی» شهرت دارد. این میدان بزرگ گازی دربردارنده تمام تولید گاز قطر و نزدیک به ۶۰ درصد درآمد این کشور از صادرات گاز است.
نسیم خانه‌زرین، خبرنگار نفت و گاز «انرژی امروز»
به گزارش خبرنگار نفت و گاز «انرژی امروز»، سعید الکعبی، مدیرعامل شرکت قطر پترولیوم اعلام کرده است که اکنون پروژه ها کامل شده‌اند و حالا زمان مناسبی برای برداشتن این مهلت قانونی است.
این میدان گازی که افتخار برداشت مساوی از آن به دوران دولت هشتم باز می‌گردد، در طول دوران تحریم مدت‌ها محل جولان قطر بود تا زمانی‌که علی اکبر شعبانپور، مدیرعامل سابق شرکت نفت و گاز پارس سال گذشته اعلام کرد: با افزایش تولید گاز از میدان گازی مشترک پارس جنوبی در بهار ۹۶، برداشت ایران از این میدان با کشور قطر برابر می‌شود؛ پس از آن نیز این امر بارها از سوی بیژن زنگنه، وزیر نفت مطرح شد.
اما حالا قطری‌ها برگ تازه‌ای رو کردند، اکنون باید دید ایران برنامه‌ریزی جدیدی برای همپایی با قطر در برداشت از این میدان گازی عظیم دارد یا خیر.همچنین این امر مهم مطرح می شود که تصمیم‌گیری قطر برای توسعه میدان مشترک تا چه میزان می‌تواند فعالیت های ایران را در پارس جنوبی تحت تاثیر قرار دهد و در نتیجه این امر تکلیف برنامه های ایران برای افزایش برداشت چیست آن هم در شرایطی که برای جذب سرمایه‌گذاری مشکلات بسیاری داریم و در ارتباط با مشارکت توتال برای توسعه این میدان نیز با چالش بسیاری روبرو هستیم.
انگیزه‌های قطر از شروع دوباره توسعه میدان گازی مشترک
در رابطه با انگیزه قطر از شروع دوباره توسعه میدان گازی مشترک با ایران می‌توان گفت شاید قطر هم بخواهد پروژه‌ای مانند ایران را اجرایی کند، به هر حال به علت عقب بودن ایران از قطر، آنها تاکنون نگران افزایش برداشت ایران و مهاجرت گاز به‌سمت کشورمان نبوده‌اند اما هم‌اکنون و با اقدام ایران در طرح جبران افت فشار، ممکن است آنها نیز دچار نگرانی شده و اقداماتی را در نظر گرفته باشند.
روزبهی کارشناس نفت می‌گوید: در رابطه با تصمیم اخیر قطر باید ببینیم آنها قصد دارند کدام پروژه‌ها را توسعه دهند. با توجه به اینکه قطر توسعه و تکمیل فازهای سمت خود را برای جلوگیری از مهاجرت گاز به سمت ایران به تاخیر انداخته است احتمال دارد حالا نیز اجرای طرح‌های جدید را در مناطق نزدیک به خاک خود در نظر گرفته باشد که در این صورت نگرانی بابت مهاجرت گاز از سمت ایران به قطر وجود ندارد، اما اگر قطر افزایش فشار گاز در سمت مرزهای ایران را در نظر داشته باشد، فازهای مرزی پارس‌جنوبی مانند فاز 19، 12، 17 و 18 با افت فشار همراه خواهند شد.
اگرچه سعید الکعبی مدیرعامل شرکت قطر پترولیوم اعلام کرده است که برداشتن ممنوعیت تولید از این میدان در قطر ربطی به تصمیم ایران برای توسعه سهم خود در این میدان گازی ندارد و آنچه که ما امروز انجام می‌دهیم کاری کاملا جدید است، اما باور صحبت های سعیدالکعبی بسیار خوشبینانه است چراکه به طور قطع قطر می‌خواهد رقیب بلامنازع برداشت از این میدان مشترک باشد و مصداق آن نیز تلاش برای تولید روزانه 400 هزار بشکه ای نفت و درواقع افزایش 10 درصدی تولید و همچنین تلاش برای ورود و رقابت در عرصه صادرات LNG است و توسعه بخش جنوبی گنبد شمالی پس از 12 سال قطعا مزایای بسیاری را برای قطر به همراه دارد.
استراتژی قطر در صادرات LNG
به گزارش رویترز قطر در حالی برای افزایش برداشت خود از بزرگ‌ترین میدان گازی جهان برنامه‌ریزی می‌کند که بازار گاز و ال ان جی دنیا در حال حاضر اشباع شده و قیمت‌ها نیز جذابیت کافی را ندارند. با این حال الکعبی اعلام کرده است «قطر بابت کاهش قیمت گاز نگرانی ندارد.» تولید گاز در قطر از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا 60 درصد از درآمد صادراتی این کشور از فروش گاز تامین می‌شود.
با توجه به ورود میزان قابل توجهی از عرضه به بازار ال ان جی، این بازار در حال پشت سر گذاشتن تغییراتی عمده است؛ این امر در حالیست که در این بین ایران هیچ جایگاهی در صادرات ال ان جی ندارد و به‌رغم برخورداری از بزرگ‌ترین ذخایر گازی جهان، تاسیسات صادرات LNG ندارد و به گفته برخی کارشناسان تا سال ۲۰۲۵ صادرات LNG نخواهد داشت یا حجم صادرات آن بسیار کم خواهد بود.
اگرچه تصمیم قطر برای برداشت ممنوعیت توسعه این میدان گازی می‌تواند به این امیر نشین کوچک خلیج فارس کمک کند تا بعد از سال ۲۰۲۰ به رقابت در این حوزه وارد شود، این امر نشانه‌ای بر عزم قطر برای افزایش سهم خود در بازار جهانی LNG است. الکعبی گفته است که پایین بودن قیمت‌ها قطر را تحت فشار قرار نخواهد داد و این پروژه در مدت ۵ سال تبدیل به بازار خوبی برای گاز خواهد شد.
رویکرد ایران پس از اعلام خبر لغو ممنوعیت12 ساله قطر
با وجود اینکه حجم مخزن در سمت قطر بیش از 1.5 برابر ایران است (900 تریلیون فوت مکعب در قطر و 470 تریلیون فوت مکعب در ایران)، این سوال درباره توسعه بخش ایرانی مطرح شده است که آیا باید توسعه در فازهای غیرمرزی پارس جنوبی با همین روند ادامه یابد یا ایران نیز باید در فازهای یادشده بررسی مجددی انجام دهد؟ این موضوع به ویژه از آن جهت اهمیت دارد که بسیاری از طرح‌های توسعه در دست اجرای پارس جنوبی، سال‌ها پیش تدوین شده و به‌روزرسانی کافی روی آنها صورت نگرفته است.
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران امروز اعلام کرد: در زمینه برداشت از میدان گازی پارس جنوبی بر اساس برنامه گذشته عمل کرده و برنامه جدیدی برای برداشت از این میدان نداریم.
غلامرضا منوچهری با تاکید بر اینکه برداشت از مخازن نفتی و گازی بر اساس ظرفیت مخزن و البته عمل به سیاست برداشت صیانتی انجام می‌شود، ادامه داد: ایران سیاست خود را بر اساس برداشت صیانتی با در نظر گرفتن طول عمر مخزن و البته با اولویت قرار دادن برداشت از بخش مرزی میدان، تنظیم می‌کند.
با این حال باید دید دور تازه رقابتی که از سوی قطر برای افزایش برداشت از بزرگ‌ترین میدان گازی جهان آغاز شده است، چه تحولاتی در برنامه‌های ایران و بازار جهانی گاز به همراه خواهد داشت؟
