چرا جایگاهداران قدیمی معترضند؟
پانیسا حسنزاده، خبرنگار پالایش و پتروشیمی «انرژی امروز»
برندسازی در بخش جایگاههای سوخت یکی دیگر از اقدامات مدرنسازی بخش اقتصاد کشور است که با حاشیههای فراوان از مشورت تا تهدید همراه بوده است؛ بسیاری از جایگاهداران حاضر تمایلی به جزوی از زنجیره بزرگترشدن ندارند و ظاهرا رقیب برندساز نیز برایشان خوشایند نیست، برندی که قرار است برای افزایش کیفیت خدمات و کاهش هزینهها شکل گیرد.
به گزارش خبرنگار«انرژی امروز»، شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی از سال گذشته اقدام به آغاز برندسازی در حوزه جایگاههای سوخت کرده و از تابستان 95 متقاضیان برای ورود به این عرصه، درخواست خود را ارائه دادهاند. هماکنون نیز برندسازی جایگاهها در عمل آغاز شده و در استانهایی چون اصفهان میتوان جایگاههای برند را مشاهده کرد.
بر اساس دستورالعمل ارزیابی شرکتهای زنجیرهای توزیع فرآوردههای نفتی مایع و CNG (برند)، شرکت صاحب صلاحیت یا برند، شرکتی است که مجموعهای از جایگاههای عرضه فرآوردههای نفتی و CNG را تحت پوشش خدمات خود قرار میدهد.
این امر میتواند از طریق احداث جایگاههای جدید، خرید جایگاههای موجود و یا فراهم آوردن خدمات مورد نظر در جایگاههای موجود، بدون اصرار بر تجمیع مالکیت در آنها صورت پذیرد. شرکت صاحب صلاحیت یا برند، وظیفه خرید و حمل سوخت از محل انبارهای اصلی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی و توزیع به موقع آن در جایگاههای تحت پوشش و همچنین مسوولیت کمیت و کیفیت عرضه فرآورده های نفتی و CNG در هر جایگاه تحت پوشش را با رعایت استانداردهای مشخص شده بر عهده دارد.
هدف اصلی راهاندازی شرکت صاحب صلاحیت یا برند، ارتقای رفاه و ایمنی و افزایش کیفیت خدمات قابل ارائه به مصرفکنندگان است.
بر این اساس، شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران متولی ارزیابی و صدور مجوز فعالیت شرکت صاحب صلاحیت (برند) است و براساس معیارهای تعیینشده نسبت به ارزیابی و صدور مجوزهای مربوطه اقدام میکند.
متقاضیان دریافت مجوز فعالیت شرکت صاحب صلاحیت(برند) باید یکی از دو شرط ذیل را دارا باشند:
* شرکتهای حاضر در بورس که بیش از هفت درصد ارزش پورتفوی (سبد دارایی) سهامشان مستقیما سهام پالایشگاهها و پتروشیمیها باشد، می توانند یکی از شرکتهای زیر مجموعه خود را برای این منظور معرفی کنند.
* شرکتهایی که حداقل 68 امتیاز از مجموع 100 امتیاز معیارهای ارزیابی شرکتهای صاحب صلاحیت (برند) را در بخش فرآوردههای مایع و یا حداقل 75 امتیاز از مجموع 100 امتیاز برای بخش CNG را کسب کنند.
معیارهای ارزیابی شرکت های صاحب صلاحیت(برند) در بخش فرآورده های مایع CNGو به شرح زیر است:
معیارها و امتیازات ارزیابی شاخص توان مالی
حداقل امتیاز مورد قبول این بخش 24 امتیاز است.
* توان مالی مدنظر شرکت برند : 250 میلیارد ریال (16 امتیاز)
*ضمانتنامههای ماخوذه در یک سال گذشته به نام شرکت (12 امتیاز)
*نسبت جاری حاصل از سنجش جمع دارایی های جاری و جمع بدهی های جاری (6 امتیاز)
*نسبت مالکانه حاصل از سنجش حقوق صاحبان سهام و جمع بدهی ها و حقوق صاحبان سهام (6 امتیاز)
*مجموع دارایی های ثابت سهام داران اصلی دارای جایگاه شرکت جدیدالتاسیس (16 امتیاز) بر مبنای گواهی ارزش گذاری شده توسط کارشناس اداره ثبت
*گواهی تمکن مالی (16 امتیاز) {20 درصد گردش مالی سه ماهه گذشته سهام داران و موجودی حساب شرکت جدید التاسیس}
معیارها و امتیازات ارزیابی شاخص سابقه اجرایی
حداقل امتیاز مورد قبول این بخش 10 امتیاز است.
*سابقه کار مرتبط (15 امتیاز)
*نیمه مرتبط (10 امتیاز)
معیارها و امتیازات ارزیابی شاخص امکانات
حداقل امتیاز مورد قبول این بخش 10 امتیاز است.
*توان حمل و نقل (5 امتیاز)
* آزمایشگاه تعیین کننده کیفیت فرآورده (3 امتیاز)
*دفتر نمایندگی (2 امتیاز)
معیارها و امتیازات ارزیابی شاخص نیروی انسانی
*ایمنی، محیط زیست، آتش نشان 2 نفر (5 امتیاز) {مدرک لیسانس و بالاتر (1امتیاز)، مدرک فوق دیپلم و دیپلم (0.5 امتیاز) و داشتن گواهی مرتبط (0.5 امتیاز)}
*کنترل کیفیت 1 نفر (2.5 امتیاز) {مدرک لیسانس و بالاتر (1امتیاز)، مدرک فوق دیپلم و دیپلم (0.5 امتیاز) و داشتن گواهی مرتبط (0.5 امتیاز)، چهارسال سابقه کار، به ازای هرسال 0.25 امتیاز}
* تکنیسین فنی 2 نفر (5 امتیاز) {مدرک لیسانس و بالاتر (1امتیاز)، مدرک فوق دیپلم و دیپلم (0.5 امتیاز) و داشتن گواهی مرتبط (0.5 امتیاز)، چهارسال سابقه کار، به ازای هرسال 0.25 امتیاز}
*بازاریابی و فروش 1 نفر (2.5 امتیاز) {مدرک لیسانس و بالاتر (1امتیاز)، مدرک فوق دیپلم و دیپلم (0.5 امتیاز) و داشتن گواهی مرتبط (0.5 امتیاز)، چهارسال سابقه کار، به ازای هرسال 0.25 امتیاز}
*حداقل امتیاز قابل قبول این بخش 12 امتیازاست. تعداد مفرات منظورشده برای شرکت برند برای تحت پوشش قراردادن 60 نازل خواهد بود و به نسبت هر 60 نازل یک نفر به هریک از بخش های فنی، ایمنی، کنترل و کیفیت افزوده میشود.
معیارها و امتیازات ارزیابی شاخص فرآیندهای داخلی کسب و کار
*استفاده از فناوری و تکنولوژی مدرن در طراحی، ساخت، ایمنی و محیط زیست طبق استانداردها (حداکثر 5 امتیاز) شامل استاندارد ملی ایران ISIRI (3 امتیاز)، استانداردهای بین المللی IEC، ITU، ISO و CODEX (5 امتیاز)، استانداردهای اروپایی (DIN، BSI و AFNOR)، استانداردهای امریکای شمالی (ASTM و ANSI) و استاندارد JIS ژاپن (5 امتیاز)
*استانداردهای ایزو (حداکثر 5 امتیاز) شامل ایزو 9000 میدیریت کیفیت جامع (2.5 امتیاز) و ایزو 14000 مدیریت محیطی (2.5 امتیاز)
*دانش فنی مورد نیاز کسب و کار در حوزه (5 امتیاز) در بخش فرآیند توزیع و عرضه سوخت، تاسیسات و تجهیزات نوین، احداث جایگاه مدرن، مدیریت، برنامهریزی و سازماندهی عرضه، عضویت معتبر در مجامع علمی، فنی و سندیکای (هر آیتم 0.5 تا 1 امتیاز){دانش سنتی داخلی (هر آیتم 0.5 امتیاز) و دانش مدرن روز با همکاری یک شرکت به نام نفتی فعال در این حوزه (1 امتیاز) }
*هوشمندسازی فرآیند توزیع و عرضه سوخت با بکارگیری سیستمهای اطلاعاتی (با هدف کاهش هزینههای عملیاتی) (3 امتیاز) شامل سامانه آنلاین برنامهریزی توزیع و حمل و نقل فرآورده (1 امتیاز)، کنترل و نظارت آنلاین موجودی سوخت جایگاه (1 امتیاز) و سامانه پرداخت الکترونیک (1 امتیاز)
*مدیریت ارتباط با مشتری CRM (2 امتیاز) شامل طرحهای وفادارسازی مشتری (1 امتیاز)، ارتباط الکترونیک با مشتریان (0.5 امتیاز) و نظام پسخگویی به شکایات (0.5 امتیاز)
شرکتهای حاضر در بورس که بیش از هفت درصد ارزش پورتفوی سهامشان مستقیما سهام پالایشگاهها و پتروشیمیها است، باید ظرف مدت شش ماه از آغاز فعالیت خود، حداقل امتیازات تعیین شده در معیارهای مربوط به امکانات، نیروی انسانی و فرآیندهای داخلی کسب و کار را کسب کنند.
حداقل امتیاز قابل قبول این بخش 12 امتیازاست.
شرایط ارزیابی شرکتهای صاحب صلاحیت (برند) در بخش CNG
شرکتهای ارزیابی شده دارای امتیاز قابل قبول در بخش فرآورده های مایع میتوانند با 65 درصد امتیاز کسب شده با حداقل یکی از شرکتهای تأمین کننده تجهیزات CNG و یا شرکت های مجاز نگهداشت و تعمیرات با امتیازات مشخص شده زیر، قرارداد منعقد کنند تا حداقل امتیاز لازم برای دریافت مجوز فعالیت را کسب کنند.
امتیاز شرکتهای تأمین کننده تجهیزات CNG حداکثر 35 در نظر گرفته می شود.
امتیاز شرکتهای مجاز نگهداشت و تعمیرات حداکثر 15 در نظر گرفته می شود.
فهرست و امتیاز یک سال گذشته شرکت های تأمین کننده تجهیزات CNG و شرکت های مجاز نگهداشت و تعمیرات که توسط شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی به صورت سالانه اعلام می شود، ملاک عمل خواهد بود.
چنانچه متقاضی ، شرکت بهره بردار مجازCNG باشد، با حداکثر امتیاز 65 بدون اعمال ضریب 0.65 ارزیابی می شود.
شرکتهای صاحب صلاحیت(برند) در بخش فرآورده های مایع باید در ابتدای کار حداقل 60 نازل احداث و یا تحت پوشش داشته باشند و طی مدت دو سال این میزان را به 300 نازل افزایش دهند. حداقل نازل مورد نیاز برای شروع فعالیت شرکت های متقاضی در بخش CNG 300 نازل CNG است.
برای جلوگیری از ایجاد انحصار، حداکثر نازل های یک برند در کشور 20 درصد، در استان 30 درصد و در شهرستان 50 درصد تعداد نازل های موجود خواهد بود.
قابل توجه است که در شهرستان های تک جایگاه رعایت حداکثر نازلهای متعلق به یک برند منتفی است. تایید صلاحیت شرکتهای متقاضی در کمیته ارزیابی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران انجام خواهد شد؛ از ابتدای تیرماه سال 1395 به متقاضیان تشکیل شرکتهای زنجیرهای توزیع (برند) که حائز شرایط اولیه هستند، فرصت داده شده است تا به مدیریت بازرگانی برای طی فرایندهای اداری ارزیابی مراجعه کنند.
ایران 9 برابر جهان کمبود جایگاه سوخت دارد
حبیب فردی تهرانی، مدیرعامل شرکت پترو نوآ، با بیان اینکه 7000 پمپ بنزین کشور قدمت بیش از ۳۰ سال دارد که باید با پمپهای جدید جایگزین شود، گفته بود که کمبود جایگاههای سوخت در ایران ۹ برابر جهان است.
پیش از این مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران نیز در گفتگو با با خبرنگار پالایش و پتروشیمی «انرژی امروز»، با تاکید بر اینکه «هماکنون سه هزار جایگاه برای ارائه خدمات به ۳۰ میلیون مشتری دایر است»، درمورد اعتراض جایگاهداران مبنی بر اینکه اکنون کار برند را انجام میدهند و نیاز به برند ندارند، گفت: خیر، جایگاهداران خدمات در سطح برند ارائه نمیدهند و در برخی موارد جایگاهها، جوابگوی کیفیت و کمیت فراورده نیستند.
عباس کاظمی تصریح کرد: ما حتی به جایگاهداران قدیمی اصرار نکردیم که تحت پوشش برند قرار گیرند، بلکه جایگاه جدید باید تحت برند فعالیت خود را آغاز کند. با این وجود توصیه میکنیم جایگاههای قدیمی نیز تحت پوشش برند قرار گیرند.
وی در واکنش به اعتراض جایگاهداران که مدعی هستند همان کار برند را انجام میدهند، گفت: آنها که می گویند ما کار انجام میدهیم، چه کاری انجام می دهند؟ شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران، متولی است و شکایات پیش ما میآید؛ شکایاتی که وجود دارد بیانگر عدم توان پاسخگویی جایگاه سوخت به مشتری است.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران با تاکید بر اینکه «بیشترین مشتری را داریم»، گفت: شرکت گاز ۱۵ میلیون انشعاب دارد؛ بخش برق ۲۰ میلیون انشعاب و ما ۳۰ میلیون مشتری داریم؛ در جایگاهها بعضا پاسخگویی مناسب نیست یا اگر هم مناسب هست، با این وجود مشتری شکایت دارد. برند برای حفظ اعتبار خود موظف است نظارت و کنترل داشته باشد و با کیفیت بهتری خدمات ارائه کند.
کاظمی درمورد اولتیماتوم سه ماهه جایگاهداران برای رفع الزام پوشش برند، گفت: جایگاههای جدید تابع تجارت هستند و توصیه ما به جایگاههای قدیم این است که به برند بپیوندند. درحال حاضر برند جدیدی در اصفهان شروع به فعالیت کرده که ۲۰ جایگاه را تحت پوشش دارد. در قم، مشهد و ارومیه نیز جایگاههای جدید با برند درحال گسترش هستند.
وی افزود: قانون فعالیت جایگاه، تحت پوشش برند، ربطی به فعالیت قدیمیها ندارد. درواقع آنها مقداری نگران توسعه بازار خود هستند و گمان می کنند مشتری کمتر میشود درحالی که در تهران با توجه به تقاضای زیاد، مشتریان باید در صف باشند و وقت زیادی هم تلف میشود. ما میگوییم در تهران نیاز به ۵۰۰ جایگاه دیگر هست. جایگاهها بیشتر نگران کسب و کار خود هستند درحالیکه اگر تحت پوشش برند قرار گیرند، شرایطشان بهتر میشود.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران درمورد احتمال ایجاد رانت با اجرای قانون برندسازی جایگاههای سوخت، تصریح کرد: شرایط کاملا شفاف، هزینهها و قیمت مشخص است. ۲۵ نفر وارد شدند عمدتا از بخش پالایشگاهها و تولیدکننده هستند، مانند پالایشگاههای شیراز، تبریز و اصفهان؛ دوستان دیگر هم می توانند بیایند، این افراد باید صلاحیت مالی، تجربه و صلاحیت فنی نفت داشته باشند.
کاظمی با اعلام آمادگی برای گفتگو با نمایندگان جایگاهداران در هر زمان که بخواهند، گفت: ما همواره برای گفتگو آمادگی داریم و تاکنون هم جلساتی برگزار کردیم؛ این درحالی است که مخالفان برندسازی جایگاه های سوخت منکر مذاکرات لازم شده اند و معتقدند برندسازی، به انحصارگرایی دامن می زند.
