«پروژههای ملی» را با «چشمان ملی» ببینیم
اتمام فازهای شش گانه پارس جنوبی با وجود همه مشکلاتش دستاورد مهم صنعت نفت است و اگر نبود زحمات وزارت خارجه در هموار کردن مسیر فروش نفت، دریافت پول نفت، اجازه ورود تجهیزات فازها، شاید هنوز این پروژهها تمام نمیشد.
رضا زندی روزنامهنگار و تحلیلگر در شماره امروز روزنامه «اعتماد» نوشت:
اگر «پروژههای ملی» را با «چشمان ملی» نبینیم راه توسعه کشور را هموار نکردهایم. این جناح و آن جناح هم ندارد. فازهای ١٧و١٨، ١٩ (دو فاز)، ٢٠ و٢١ پارس جنوبی و چهار طرح پتروشیمی کاویان (فاز دوم)، مروارید، انتخاب و تختجمشید که روز یکشنبه با حضور رییسجمهور در عسلویه افتتاح شد، پروژههای ملی بودند. پروژههایی که ٢٠ میلیارد دلار برای ساخت آنها هزینه شده و گاه بیش از ١٠ سال (فازهای ١٧و١٨) زمان برده است. در حالی که قرار بود ۵٢ ماهه ساخته شود! به عنوان روزنامهنگاری که از افتتاح نخستین فازهای پارس جنوبی (فازهای ٢و٣) در بهمن سال ٨١ تاکنون در مراسم بهرهبرداری از فازهای این بینظیرترین میدان گازی جهان حضور داشته است، در بزرگترین افتتاحیه صنعتی کشور احساسی از «غم و شادی» داشتم.
١- شب قبل از مراسم افتتاحیه، وزیر نفت به میان خبرنگاران آمد و حرفهای مهمی زد. مهمترین حرف را اما من از زبان یکی از مدیران ارشد ستادی وزارت نفت شنیدم. مدیری که نوع کارش به گونهای بوده که هم در دولت گذشته و هم در دولت فعلی در صنعت نفت حضور داشته است: «قرار است با افتتاح یکباره این فازها، در منطقه قدرتنمایی کنیم. یعنی ما هر طور شده توسعهمان را انجام میدهیم و پروژههایمان را تمام میکنیم. حتی با وجود تحریم.» حالا که دو روز از مراسم گذشته است خبرها را خواندهاید. یکی میگوید در دوره من این فازها فلان درصد پیشرفت داشتهاند و دیگری مینویسد که این دولت با پروژههای دولت قبل عکس یادگاری میگیرد! حواسمان هست؟! فارغ از دولتها، به جنبه ملی این اظهارنظرها توجه داریم؟! نشنیدیم که وزیر نفت، از تمام وزرا و مدیران عامل شرکت ملی نفت ایران که در اجرای پروژههای پارس جنوبی ایفای نقش کردهاند، به تقدیر نام برد؟ نشنیدیم که صراحتا اعلام کرد ١٠ میلیارد دلار از سرمایهگذاری ١٨ میلیارد دلاری شش فاز، قبلا انجام شده است؟! باید به خاطر اقتضائات سیاسی، باز هم حاشیهها را آنقدر پر رنگ کنید که متن دیده نشود؟! کسی از منتقدان نوشت که چرا فاز ١٩، بهجای ٣۵ ماه (آنطور که معاون اول دولت قبل و نخستین وزیر نفت دولت دهم) قولش را داده بودند، نزدیک به ٨٠ ماه طول کشید؟
اگر بنا بود ٣۵ ماهه تمام شود که تا آخر همان دولت میتوانستند تمام کنند! کسی از منتقدان یادش میآید پروژههایی را که در دولت قبل، غیر کامل افتتاح شد؟! این اما یک طرف سکه است. آن طرف سکه هم قابل نقد است. وقتی زنگنه میگوید: «مگر ما حرفی زدیم وقتی فازهای ٩، ١٠ و ۶، ٧، ٨ در زمان ما شروع شد و در دولت قبل افتتاح شد؟» همان حرفهای اشتباهی را میزندکه وزیر نفت دولت قبل، این روزها درباره افتتاح فازها بیان میکند.
پروژهها را یک دولت شروع میکند و دولت دیگر تمام میکند. مگر کسی از جیب خودش خرج کرده است که مدعیاش باشد؟ مگر پروژههای ملی در انحصار دولتهاست؟ مسوولی اگر پروژه را در زمان و با هزینه مشخص شده پیش برده باشد وظیفهاش را انجام داده است. حالا که هیچکدام از فازهای اخیر پارس جنوبی در زمان مقرر هم به بهرهبرداری نرسیده است! هزینههایش هم که بماند.
٢- معتقدم کاش رییسجمهور روحانی افتتاحیه شش فاز پارس جنوبی را یکماه مانده به انتخابات ریاستجمهوری افتتاح نمیکرد. فازهای ١٧، ١٨ و ١٩ میتوانست بهمن ماه افتتاح شود. فازهای ٢٠، ٢١ هم که برخی واحدهایش فروردین ماه رسید، میتوانست بعد از انتخابات افتتاح شود تا برداشت انتخاباتی از مراسم افتتاح فازها نشود. هر چند زنگنه شب قبل از افتتاح، دلیل به تعویق انداختن افتتاحیه را اعلام کرد. وزارت نفت مایل بود مراسم طور دیگری برگزار شود که میسر نشده است.
کاش حتی سخنرانی افتتاحیه رییسجمهور چه در مراسم افتتاح شش فاز پارس جنوبی و چه در آیین بهرهبرداری از ۴ طرح پتروشیمی بیشتر به مسائل صنعت نفت میپرداخت و اقداماتی که دولت برای پیشبرد پروژههای نفتی انجام داده است را تشریح میکرد و کمتر غیرنفتی میراند. آن هم در این مقطع حساس. وقتی قرار است منصفانه نقد کنیم، نباید دولت و منتقدانش برایمان فرقی کند.
٣- قبلا نوشتهام که پروژههای پارس جنوبی تاریخ ٢٠ ساله کشور است. وقتی آن را ورق بزنید بیشعار زدگی، واقعیتهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حتی اجتماعی ایران را خواهید شناخت. من یکشنبه شاد بودم، وقتی که مدیرعامل شرکت ملی نفت، ارزش گاز تولیدی پارس جنوبی از ابتدا تاکنون را ١٩١ میلیارد دلار اعلام کرد و گفت دیگر گازی به قطر مهاجرت نخواهد کرد. غم هایم را مرور کردم وقتی مسوول پروژه فاز ١٩ را در فرودگاه دیدم و خاطره حرفهایش برایم زنده شد که چگونه تحریمها مانع از رسیدن اقلام ضروری پروژهها، شده است. چطور ناچار بودند برای دریافت یک کالا در چند شرکت سفارش بگذارند. شاد بودم وقتی پیمانکاران ایرانی بالاخره با همه سختیها، زمانهای از دست رفته و پولهای بیشتر هزینه شده، پروژهها را به اتمام رساندهاند.
باور کنید که هیچ کدام از شرکتهای داخلی کشورهای منطقه چنین تواناییای ندارند که در تحریم، پروژه تمام کنند. حتی با همه اما و اگرهایش. خوشحال بودم از اینکه با راهاندازی فاز دوم پتروشیمی کاویان، اتیلین بیشتری به خط لوله اتیلین غرب کشور تزریق میشود تا استانهای غربی ایران پر درآمدتر شوند و غم داشتنم از تاخیر فازهایی که میتوانست سالها قبل افتتاح شود. راستی کسی دنبال این حرفها هست که چرا پروژه ۵٢ ماهه، ١٠ سال طول کشیده است؟ دلالیش چه بوده؟ چه هزینههایی بر کشور تحمیل کرده است؟!
۴- «امروز، روزی به یادماندنی برای تاریخ صنعت نفت ایران است. »، «پارس جنوبی، پیام مقاومت و اقتدار صنعتی ایران را به جهان مخابره کرد»، «تولید روزانه گاز ایران از میدان مشترک پارسجنوبی از حداکثر ٢٨۵ میلیون متر مکعب در سال ٩٢ به حدود ۵٧٠ میلیون متر مکعب رسیده است.» این جملات را رییسجمهور، وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت در مراسم افتتاحیه شش فاز پارس جنوبی گفتهاند. کاش اجازه داده شود فارغ از جنجالها، پیام اقتدار ایران، آن هم در شرایطی که تحریم از سر گذراندهایم درست به دنیا مخابره شود، با همه اختلاف نظرهای داخلی. اتمام فازهای شش گانه پارس جنوبی با وجود همه مشکلاتش دستاورد مهم صنعت نفت است و اگر نبود زحمات وزارت خارجه در هموار کردن مسیر فروش نفت، دریافت پول نفت، اجازه ورود تجهیزات فازها، شاید هنوز این پروژهها تمام نمیشد. پس نباید غیر منصفانه بر ظریف به خاطر حضورش در مراسم افتتاحیه خرده گرفت. استادیم در هدر دادن فرصتها. در باز نکردن «چشمان ملی» روی «پروژههای ملی».
