فرصت سوزی احمدی‌نژاد در پارس جنوبی جبران شد

سرعت توسعه میدان گازی پارس جنوبی با کلنگ زنی نسنجیده و عجولانه فازهای موسوم به 35 ماهه در دولت سابق کند شد، اما دولت یازدهم با اولویت بندی طرح‌ها و اختصاص منابع مالی محدود، علاوه بر بالا بردن امنیت انرژی کشور، فازهای پارس جنوبی را یکی پس از دیگری راه اندازی کرد.

مسوولان وزارت نفت دولت‌های نهم و دهم با اتخاذ تصمیم‌های غیرکارشناسی سبب شدند ایران در توسعه میادین مشترک گازی و نفتی و از جمله میدان عظیم پارس جنوبی از شرکای خود عقب بماند.

تصمیم وزیر پیشین نفت در کلنگ‌زنی فازهای 35 ماهه در پارس جنوبی نه تنها کمکی به افزایش برداشت ایران از پارس جنوبی نکرد؛ بلکه با پراکنده کردن منابع فنی و مالی، باعث تاخیر در تکمیل پروژه‌ها و عقب ماندن ایران از قطر در برداشت گاز و سود سرشار این کشور شد.

کلنگ زنی چندین فاز جدید در پارس جنوبی در دوره فعالیت وزیر پیشین نفت که به فازهای 35 ماهه موسوم شد، باعث شد برنامه توسعه پارس جنوبی تغییر اساسی کند و با پراکنده کردن بودجه محدود و امکانات فنی میان فازهای قدیم و جدید، زمان بهره برداری از فازهایی که کار ساخت آنها زودتر شده بود با تاخیر چندین ساله مواجه شود.

در دوران مدیریت پیشین وزارت نفت، بدون توجه به ظرفیت و توان داخلی و همچنین محدودیت‌های بودجه، در خرداد سال 89 کلنگ اجرای فازهای 13،14،19،20،21،22،23 و 24 موسوم به فازهای 35 ماهه به زمین زده شد.

طبق قرارداد باید در خرداد ماه سال 1392 تولید زودهنگام از این هشت فاز آغاز می‌شد اما این مساله در تاریخ اعلام شده محقق نشد و حتی نگاهی به وضعیت پیشرفت این فازها نشان داد که این فازها در آن مقطع تنها 50 تا 60 درصد پیشرفت داشته اند.

نکته قابل توجه این است که در زمان امضای پر سروصدای قرارداد فازهای 35 ماهه کارشناسان صنعت نفت هشدار می‌دادند راه اندازی فازهای 35 ماهه اقدامی احساسی است و با واقعیت‌های صنعت نفت همخوانی ندارد.

کندی سرعت توسعه پارس جنوبی با کلنگ زنی بدون برنامه طرح‌های جدید

قرارداد فازهای 35 ماهه خرداد 89 بین شرکت نفت و گاز پارس به عنوان کارفرما و پیمانکاران داخلی بسته شد. طبق قرارداد باید خرداد ماه سال گذشته، تولید زودهنگام از این هشت فاز آغاز می‌شد اما این برنامه هیچ گاه تحقق نیافت.

فازهای 35 ماهه شامل فازهای 13،14،19،20،21،22،23 و24 است که قرارداد آنها با انتقاد کارشناسان صنعت نفت در دوران وزارت مسعود میرکاظمی امضا شد.

تعریف فازهای 35 ماهه باعث شد بودجه در نظر گرفته شده برای توسعه فازهای پارس جنوبی بین طرح‌های متعدد تقسیم شود و بدین ترتیب فازهای قدیمی پارس جنوبی نیز به میزان لازم توسعه نیابند و از برنامه اولیه عقب بمانند.

اولویت‌بندی فازهای پارس جنوبی در دولت یازدهم

آغاز فازهای 35 گانه نه فقط کمکی به پیشرفت پارس جنوبی نکرد بلکه با بلعیدن بودجه هنگفت، مانع از اتمام کار پروژه‌های قدیمی پارس جنوبی شد، بنابراین وزارت نفت دولت یازدهم برای ساماندهی به وضعیت پروژه‌های در حال اجرا اقدام به اولویت بندی فازهای در دست ساخت پارس جنوبی کرد.

براین اساس، بیژن زنگنه وزیر نفت پس از استقرار دولت یازدهم اعلام کرد تکمیل فازهای ١٢، ١۵، ١۶، ١٧ و ١٨ میدان مشترک پارس جنوبی در اولویت قرار گرفته است.

وی تاکید کرد: باید نخست تکلیف طرح‌های قدیمی را روشن کنیم و مطمئن شویم به موقع می‌آیند و بعد روی فازهای ٣۵ ماهه تمرکز کنیم، نمی گویم آنها را تعطیل کنیم، اما اکنون تمرکز بر پنج فاز قدیمی پارس جنوبی است. بدین ترتیب، فاز‌های 12، 15 و 16 تکمیل و سپس روی سایر فازها تمرکز شد.

در ادامه این مسیر، پنج فاز 17، 18، 19، 20 و 21 پارس جنوبی که بخش عمده توسعه آنها در دولت یازدهم انجام شد، با حضور رئیس جمهوری اسلامی ایران افتتاح شد.

علاوه بر بهره‌برداری از پنج فاز پارس جنوبی ، چهار طرح شامل پتروشیمی تخت جمشید پارس، فاز2 پتروشیمی کاویان، واحد منو اتیلن گلایکول (ام ای جی) پتروشیمی مروارید و پلی استایرن گروه صنعتی انتخاب و طرح توسعه لایه نفتی را به ارزش بیش از 20 میلیارد دلار رئیس جمهوری افتتاح کرد که جزو بزرگترین سرمایه گذاری‌های تاریخ اقتصادی کشور به شمار می‌رود.

میزان برداشت گاز در بخش ایرانی میدان گازی پارس جنوبی با راه اندازی فازهای جدید به 575 میلیون مترمکعب در روز رسید که با قطر برابر شد ، گرچه وزارت نفت درنظر دارد این برابری را به زودی به برتری تبدیل کند.

درآمدزایی ١٩٠ میلیارد دلاری پارس جنوبی

بر اساس گزارش‌ها، پارس جنوبی علاوه بر بالابردن امنیت انرژی، معادل١٩١ میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی داشته است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در صورتی که پارس جنوبی توسعه نمی یافت، ناچار بودیم به جای گاز از منابع نفتی کشور استفاده کرده و بخش قابل توجهی از تولید نفت را به جای صادرات به مصرف داخل اختصاص دهیم.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در این باره می‌گوید: تولید تجمعی ایران در میدان گازی پارس جنوبی به یک هزار و 60 میلیارد متر مکعب رسیده است که معادل١٩١ میلیارد دلار ارزش دارد.

علی کاردر با اشاره به حفاری‎‎ چاه‎ها از سوی کشور همسایه در مناطق مرزی، گفت: با توجه به حوزه تخلیه چاه‌ها، اتفاقی در حوزه مهاجرت گاز نمی افتد و اگر سرعت خوبی داشته باشیم می‌توانیم سهم خود را از این میدان به دست آوریم.

میدان گازی پارس جنوبی، بزرگ ترین منبع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران قرار دارد؛ مساحت این میدان 9700 کیلومترمربع است که سهم متعلق به ایران 3700 کیلومتر مربع وسعت دارد.

ذخیره گاز این بخش از میدان 14 تریلیون مترمکعب گاز به همراه 18 میلیارد بشکه میعانات گازی است که هشت درصد کل گاز دنیا و نزدیک به نیمی از ذخایر گاز کشور را شامل می‌شود.