صنعت نفت دیجیتال می‌شود؟ از خانه حفاری کنید!

ترجمه: نسیم بنایی، خبرنگار بین‌الملل «انرژی امروز»

در ظاهر، یک شاهکار مهندسی به نظر می‌آید. کارکنان و کارفرمایان در شرکت رویال داچ‌شل که در ایالت کلگریِ کانادا قرار دارد اخیراً چاهی به عمق 6هزار و 200مایل (10هزار کیلومتر) در یکی از شهرهای آرژانتین حفر کرده‌اند. اما کارهای حفاری این چاه به شیوه‌ای متفاوت پیش رفته‌است. مهندس‌ها به کمک کامپیوترهایی که در اختیار دارند کارِ «حفاریِ مجازی» را انجام داده‌اند. آن‌ها بر اساس دانشی که از بستر نفت شیل در آلبرتا داشته‌اند، این کار را در آرژانتین پیش برده‌اند.

آن نقطه از آرژانتین که مهندس‌ها روی آن کار کرده‌اند، بزرگ‌ترین بستر نفت شیل در این کشور محسوب می‌شود. آن‌ها اطلاعات را از یک چاه می‌گرفتند و به چاه مشابه برای حفاری می‌فرستادند و از این طریق سرعت حفاری را نیز کنترل می‌کردند. به این ترتیب این مهندس‌ها با تلاشی کم، موفق شدند چاه را با هزینه 5میلیون و 400هزار دلار به اتمام برسانند در حالی‌که هزینه اولیه 15میلیون دلار بوده‌است. بن ون بردن مدیرعامل شل می‌گوید: «این ارزان‌ترین چاه نفتی است که ما تا کنون حفاری کرده‌ایم.»

چاه نفت دیجیتالی!

البته شرکت شل تنها شرکتی نیست که با کمک نابغه‌های کامپیوتری و جغرافی‌دان‌ها، هزینه حفاری چاه‌های نفتی را کاهش می‌دهد تا در عصر کاهشِ قیمت نفت، بتواند به کار خود ادامه بدهد. صنعت نفت تازه از خواب بیدار شده و دریافته که دیجیتالی شدن و همچنین مدرن شدن، اصلی حیاتی در هر صنعت است. شرکت‌های فناوری، با ایده‌های جدید و درخشان، به سراغ صنایع مختلف می‌زنند و آن‌ها را وسوسه می‌کنند تا کار را به شیوه‌ای متفاوت اما ارزان‌قیمت پیش ببرند. حالا نوبت به صنعت نفت و «چاه نفتِ دیجیتالی» رسیده‌است.

برخی معتقدند بعد از انقلاب شیل، تکنولوژی‌های دیجیتالی می‌توانند تحولی دیگر در صنعت نفت به پا کنند. یک دهه پیش با انقلاب شیل، صنعت نفت و گاز در امریکا متحول شده و حالا نوبت به انقلاب دیجیتالی در این عرصه رسیده‌است. صنعت نفت همیشه آغوش خود را به روی تکنولوژی و ایده‌های نو باز کرده‌است.

البته در گذشته نیز وقتی قیمت نفت هنوز به 100دلار در ازای هر بشکه نرسیده‌بود، تکنولوژی‌های ارزان‌قیمت برای پایین آوردنِ هزینه تولید نفت مورد استفاده قرار می‌گرفت. وقتی نفت به بالای 100دلار در ازای هر بشکه رسید، دیگر تولید آن به هر وسیله با هر هزینه‌ای مقرون به صرفه بود. اما اکنون قیمت نفت دوباره پایین آمده و تکنولوژی‌ها نیز باید با هزینه‌های کمتر از راه برسند. حالا دیگر اولویت‌ها تا حدودی تغییر کرده‌است.

حفاری مجازی

حالا که عصرِ داده‌هاست، این داده‌ها می‌تواند به کمکِ صنعت نفت نیز بیاید. گزارش‌ها نشان می‌دهد در گذشته تنها 1درصد از کل اطلاعات و داده‌های لازم برای تصمیم‌گیری در مورد حفاری چاه‌های نفتی وجود داشت اما اکنون وضعیت به کلی تغییر کرده‌است. دیجیتالی شدن و اتوماسیون باعث شده داده‌ها و اطلاعات بیشتری برای حفاری در اختیار مهندس‌های حفاری قرار بگیرد. حفاری معمولاً هزاران کیلومتر زیر زمین صورت می‌گیرد و به همین خاطر به اطلاعات خاص و متفاوتی برای انجام عملیات نیاز است. تکنولوژی‌های مدرن، اطلاعات لازم در هر زمینه‌ای، از طبیعت سنگ تا عمق حفاری را در اختیار مهندس‌ها می‌گذارند.

این تکنولوژی‌ها همچنین باعث شده کارهایی که روی زمین صورت می‌گیرد نیز کمتر شود. برخی تصور می‌کنند تنها اطلاعات برای حفاری در عمیق زمین است. اما حفاری به نیروهای زیادی روی زمین نیاز دارد. پیشرفت تکنولوژی باعث شده به نیروهای انسانیِ کمتری روی زمین نیاز باشد و این یعنی کاهش هزینه که صنعت نفت نیز به دنبال آن است. حالا دیگر مهندس‌ها حتی از راه دور و به صورت کامپیوتری دست به حفاری مجازی می‌زنند.