پیش‌بینی دو نهاد بین‌المللی از افق بازار نفت
روزنامه دنیای اقتصاد در شماره امروز خود یادداشتی از تام دیچریستوفر، تحلیلگر اقتصادی بلومبرگ منتشر کرد که در ادامه می آید:
در ماه‌های اخیر همزمان با افزایش تدریجی قیمت نفت، نهادهای تحلیلگر دیدگاه‌های خود را درباره افق بازار مطرح کرده‌اند. در اکثر این گزارش‌ها مهم‌ترین عامل محدود ماندن افزایش قیمت‌ها رشد تولید نفت شیل در آمریکا عنوان شده است. در سال‌های اخیر تولید این نوع نفت در آمریکا ادامه داشته، اما نکته مهم این است که تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا توانستند به فناوری‌های جدید برای استخراج نفت دست پیدا کنند و اکنون هزینه تولید برای آنها به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است. اکنون این تولیدکنندگان رقیب جدی تولیدکنندگان سنتی یعنی اعضا و تولیدکنندگانی نظیر روسیه و مکزیک هستند.
اما سوال مهم این است که افزایش تولید نفت شیل در آمریکا و چند کشور دیگر از جمله کانادا تا چه وقت می‌تواند تداوم پیدا کند؟ در این زمینه اتفاق‌نظر وجود ندارد. اوپک در گزارش جدید خود آورده است، افزایش تولید نفت در آمریکا عامل اصلی فشار بر قیمت‌ها است زیرا در سال‌های آینده این نوع نفت می‌تواند بخشی بزرگ از رشد تقاضا برای نفت را تامین کند اما این وضعیت برای همیشه ادامه پیدا نخواهد کرد. در سال‌های اخیر تولید نفت اوپک تقریبا ثابت بوده و تولید نفت در آمریکا افزایش یافته اما به تدریج شرایط تغییر خواهد کرد. تردیدی وجود ندارد که رقابت بین اوپک و تولیدکنندگان نفت در آمریکا ادامه پیدا می‌کند. روند افزایش تولید نفت در آمریکا در سه سال اخیر، به کاهش شدید قیمت‌ها منجر شده است. در این میان وضعیت بودجه‌ای تولیدکنندگان نفت عضو و غیر عضو اوپک وخیم شده است. کسری بودجه در این کشورها در سه سال اخیر افزایش یافته و سبب شده برخی از آنها به سمت کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی حرکت کنند. اما اجرای برنامه‌های کاهش وابستگی به نفت هزینه بر است و حداقل برای مدتی تولیدکنندگان نفت به قیمت‌های بالاتر برای این ماده خام نیازمند هستند. به همین دلیل از ابتدای سال جاری میلادی برنامه کاهش عرضه نفت از سوی اوپک و ۱۱ کشور دیگر از جمله روسیه اجرا شده تا از مازاد ارزش و ذخیره نفت کاسته شود و قیمت‌ها بالا رود.
اوپک معتقد است کاهش عرضه و رشد تقاضا برای نفت در سال‌های آینده به برقراری تعادل بین عرضه و تقاضا و رشد قیمت‌ها منجر می‌شود. در گزارش جدید این سازمان آمده است، تقاضا برای نفت تا سال ۲۰۲۲ به ۳ ۱۰۲ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. سال گذشته این رقم ۴ ۹۵ میلیون بشکه بود. البته بخش بزرگی از رشد تقاضا در اقتصادهای در حال توسعه و نوظهور به ویژه چین مشاهده خواهد شد. در کشورهای توسعه یافته نیز تا سال ۲۰۱۹ تقاضا افزایش می‌یابد و از آن پس کاهش خواهد یافت. قبلا اوپک معتقد بود امسال تقاضای نفت در اقتصادهای یاد شده به اوج خود می‌رسد. یک نکته مهم که در گزارش اوپک به آن اشاره شده این است که بخش بزرگی از افزایش تقاضای جهانی برای نفت از سوی آمریکا تامین خواهد شد. پیش بینی شده تولید نفت در این کشور تا سال ۲۰۲۲ حدود ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد. این رقم معادل ۷۵ درصد افزایش تولید نفت از سوی کشورهای غیرعضو است. بخش بزرگی از افزایش تولید نفت در آمریکا حاصل رشد تولید نفت شیل است اما تولید این نوع نفت در آمریکا، کانادا و آرژانتین در سال ۲۰۲۵ به اوج خود می‌رسد. در میادین نفت شیل ابتدا میزان تولید بسیار بالاست، اما پس از مدتی، تولید به سرعت کاهش پیدا می‌کند. به این ترتیب در سال‌های آینده نمی‌توان انتظار داشت قیمت نفت رشدی قابل ملاحظه داشته باشد و تولیدکنندگان نفت باید خود را برای این شرایط آماده کنند.اما پس از سال ۲۰۲۵ و تا سال ۲۰۴۰ میزان تولید نفت اوپک که سال‌ها در محدوده ۳۳ میلیون بشکه در روز بوده به بالای ۴۱ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت و در این حالت، سهم اوپک از تولید نفت جهان به ۴۶ درصد افزایش می‌یابد. پیش‌بینی اوپک این است که تا سال ۲۰۴۰ روند افزایش مصرف جهانی نفت کند خواهد بود. در آن سال مصرف روزانه نفت به ۱۱۱ میلیون بشکه خواهد رسید.
دیدگاه تحلیلگران خوشبین این است که تعادل بین عرضه و تقاضا به زودی برقرار خواهد شد. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش اخیر خود آورده است، سه عامل مهم یعنی میزان بالای ذخیره نفت در اقتصادهای توسعه یافته، افزایش تولید نفت در کشورهای غیر عضو اوپک و رشد آهسته تقاضا، احتمال افزایش شدید قیمت نفت در سال آینده میلادی را به شدت کم می‌کند. البته انتظار می‌رود در بخش عمده سال آینده میلادی بازار نفت در تعادل باشد. برخی کارشناسان می‌گویند اگر تولید نفت اوپک افزایش نیابد و وضعیت آب و هوایی مساعد باشد این پیش‌بینی تحقق خواهد یافت. میزان ذخیره نفت در اقتصادهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در حال کاهش است و این روند ادامه می‌یابد اما سرعت کاهش کمتر از حدی است که قبلا تصور می‌شد. نکته دیگر میزان پایبندی به برنامه کاهش عرضه نفت است. این پایبندی تاکنون بالا بوده اما احتمال کاهش آن وجود دارد. حرکت کشورهای مختلف به استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی و خودروهای برقی عامل دیگر فشار بر قیمت نفت محسوب می‌شود. پیش بینی می‌شود نوسان در بازار نفت در سال آینده نیز ادامه پیدا کند زیرا اختلال در تولید برخی کشورهای بی ثبات از جمله لیبی، نیجریه و ونزوئلا از میان نخواهد رفت.بانک سوسیته جنرال در گزارش خود پیش‌بینی کرده قیمت نفت برنت در پایان سال جاری میلادی به ۶۰ دلار در هر بشکه خواهد رسید. از سوی دیگر تحلیلگران بانک جی پی مورگان معتقدند در نیمه دوم سال جاری میلادی قیمت نفت آمریکا و نفت برنت به ترتیب ۷۵ ۵۳ دلار و ۷۵ ۵۵ دلار خواهد بود.
