چشم انداز گاز طبیعی، برق و انرژی های تجدید پذیر در ایران

با توجه به توسعه میدان نفتی پارس جنوبی، صنعت گاز ایران به یک پارادایم جدید دست یافته است.

به گزارش خبرنگار نفت و گاز «انرژی امروز»، در اقتصاد ایران، با توجه به توسعه میدان نفتی پارس جنوبی، صنعت گاز ایران به یک پارادایم جدید دست یافته است. میزان تولیدات از سال 2000 تا کنون، از 230 به 750 میلیون متر مکعب در روز افزایش یافته و احتمال دارد در سال 2020 به 920 میلیون متر مکعب و در سال 2040 نیز به 1150 میلیون متر مکعب در روز برسد.

بر همین اساس، دانشگاه استنفورد، در تحقیق خود بر روی انرژی های ایران و چشم انداز آن در سال ۲۰۴۰نوشته است: انتظار می رود بعد از سال 2021، کاهش شدیدی در رشد تولیدات داشته باشیم که به ظرفیت پایین پروژه های آتی و کاهش مورد انتظار در تولید میادین موجود به ویژه خود میدان پارس جنوبی، مربوط است. عوامل موثر بر افزایش تقاضای گاز طبیعی شامل عوامل جمعیتی، جایگزینی سوخت های مایع با گاز طبیعی برای گرمایش، تولید برق، توسعه مجتمع های پتروشیمی و صنایع انرژی بر است.

در این گزارش آمده است، طی این زمان مقدار گاز باقیمانده برای تزریق به میدان های نفتی، ثابت مانده است و تجارت گاز به صفر یا منفی رسیده است. اگر چه که کل صادرات گاز ایران به ترکیه، عراق، عمان و ارمنستان، در پنج سال آینده، ممکن است به 100 میلیون متر مکعب در روز برسد،گسترش بیشتر ظرفیت صادرات، به نظر غیر ممکن می رسد. در بازار داخلی، بزرگترین رشد در تقاضای گاز طبیعی از صنایع پتروشیمی و سایر صنایع و پخش تولید انرژی الکترونیکی، حاصل خواهد شد.سیستم مدیریت، تقاضای گاز طبیعی را با تنظیم قیمت و سهمیه ها، مدیریت می کند. در مورد قیمت ها به صورت سالانه تصمیم می گیرد و سهمیه ها به صورت پویا اولویت بندی و تنظیم می شوند.

در این تحقیق آمده است،عدم تطابق میان قیمت فروش و اولویت های تخصیصٰ، نشان می دهد که ساختار تقاضا برای عرضه گاز طبیعی به خریداران بزرگ (مانند واحدهای پتروشمی)، در کشور ضروری است.از سال 1990 تا کنون، ظرفیت تولید انرژی الکترونیکی ایران سالانه به میزان متوسط 2400 مگا وات رشد کرده است تا به متوسط رشد سالانه ناخالص تقاضا در سطح 9.1 ترا وات ساعت برسد. این بخش به 85 درصد به گاز طبیعی، به عنوان منبع اولیه انرژی وابسته است، در حالیکه سهم سوخت مایع برق آبی در سال 2016 به ترتیب 9 و 5 درصد بودند.

بر اساس تحقیق ایران ۲۰۴۰ دانشگاه استنفورد،تحلیل ها نشان می دهد رشد تقاضای برق در ایران تا سال 2040 از 6.8 به 3.8 ترا وات ساعت سالانه، کاهش می یابد، نیاز به افزایش ظرفیت سالانه را از 3000 به 1300 مگا وات کاهش می دهد. ارتقای نیروگاه های برق موجود، ظرفیت 10 هزار مگا واتی را با هزینه های کمتر از 1 سنت به ازای هر کیلو وات ساعت، اضافه خواهد کرد.هزینه تولید نهایی برق از سوی واحدهای سیکل ترکیبی از 1.5 تا 6.3 سنت به ازای هر کیلو وات ساعت متغییر بوده و به هزینه گاز طبیعی بستگی دارد. همچنین انرژی های تجدیدپذیر باد و خورشید هزینه ای حدود 4 سنت به ازای هر کیلو وات ساعت دارند. در حالی که قیمت فروش گاز از 150 هزار دلار به ازای هر میلیون متر مکعب فراتر رود، از لحاظ اقتصادی به صرفه خواهد بود.

در این گزارش آمده است، در حال حاضر تنها استفاده گاز طبیعی در حمل و نقل( گاز طبیعی فشرده CNG) یا صادرات گاز و تزریق مجدد به میادین نفتی توجیه پذیر است.در حالیکه صادرات و تزریق مجدد گاز، پتانسیل رشد دارند، به نظر می رسد بازار وسایل نقلیه CNG سوز اشباع شده باشد. از این رو افزایش این بخش ، به یک محرک مانند افزایش در قیمت داخلی بنزین، نیاز دارد.در قیمت جاری فروش گاز طبیعی، سرمایه گذاری در انرژی های تجدیدپذیر با هدف دسترسی بیشتر به گاز برای افزایش تولید از صنعت پتروشیمی، به لحاظ اقتصادی، توجیه پذیر نیست.