افتتاح قطار ۳۰۰کیلومتر در ساعتی مونیخ برلین
۲۵ سال زمان و ۱۰ میلیارد یورو بودجه برای پروژهای که برخی آن را از همان ابتدا شکستخورده میدانستند؛ قطار پرسرعت میان مونیخ و برلین که با سرعت ۳۰۰ کیلومتر در ساعت میراند. این پروژه سرانجام به بهرهبرداری رسید.
پروژه قطار پرسرعت میان برلین و مونیخ از ابتدای کار با انتقادهای زیادی روبرو بود. این پروژه که از آن با اشاره به اتحاد دو آلمان شرقی و غربی به نام پروژه حمل و نقل «اتحاد» (VDE 8) نام برده میشد، از روز ۱۰ دسامبر (۱۹ آذر) به بهرهداری رسید. با این قطار مسیر ۶ ساعته میان این دو شهر به ۴ ساعت کاهش یافته است.
اوایل سال ۲۰۰۰ که دولت آلمان با کمبود بودجه روبرو بود، پروژه «اتحاد» چندین بار تا پای انحلال پیش رفت. برای همین هم بودجهای که برای این پروژه در نظر گرفته شد، تنها برای حفظ و نه گسترش آن بود. پیامد این سیاست این بود که پلهای بدون ریل و سازهها همانطور باقی ماندند، بدون آنکه برنامه مشخصی برای پیشبرد این پروژه وجود داشته باشد.
تا مدتها گمان میرفت پروژه اتحاد نیز سرنوشت محتومی همچون فرودگاه جدید برلین داشته باشد؛ فرودگاهی که با صرف هزینههای کلان، ساخت آن هنوز به اتمام نرسیده است. اما در نهایت این پروژه ۱۰ میلیارد یورویی به رقیبی برای پروازهای ارزانقیمت و اتوبوسهای مسافری میان این دو شهر بدل شد. سهم راهآهن آلمان از این مسیر ریلی در حال حاضر ۲۰ درصد است که مسئولان امیدوارند آن را به ۵۰ درصد برسانند.
نیمی از مسیر این خط جدید از زیر زمین میگذرد. مشکل بزرگی که مهندسان با آن روبرو بودند، غلبه بر صدای بلندی بود که به هنگام خروج قطار از تونل ایجاد میشد. قطارهایی که با سرعت میرانند، یک توده هوا را به جلو هل میدهند. این پدیده به نام «اثر پیستونی» شناخته میشود. هنگامی که قطار از تونل خارج میشود، این فشار، حجم عظیمی از باد و همچنین صدایی بلند شبیه به انفجار تولید میکند.
برای غلبه بر این مشکل مهندسان در برخی از خروجیها از سقفهای به اصطلاح «کانوپی» استفاده کردند تا به این وسیله امواج هوا بدون صدا به چرخش درآمده و به این ترتیب به هنگام خروج قطار صدای بلند ایجاد نشود.
این قطار پرسرعت روزانه سه مرتبه مسیر برلین تا مونیخ و برعکس را طی میکند. سرعت این قطار ۳۰۰ کیلومتر در ساعت است. با ورود این قطار به چرخه حمل و نقل، شرکت راهآهن مجبور شده تغییرات گستردهای در برنامه زمانبندی قطارها وارد کند که تا کنون بیسابقه بوده است.
خطوط ریلی جدید به جای سنگریزه و شن، روی صفحههای بتونی قرار دارند. این صفحهها که وزن هر کدامشان به پنج تن میرسد، این امکان را فراهم میکنند که ریلها را با دقتی میلیمتری نصب کرد و در آینده نیز نیاز چندانی به تعمیرات نباشد.
شرکت راهآهن آلمان امیدوار است تا با افزایش شمار مسافران، بخشی از هزینههای کلان این پروژه بازگردد. البته قیمت بلیتها نیز افزایش خواهند یافت. قیمت بلیط قطار میان برلین تا مونیخ در آینده تا ۱۵۰ یورو خواهد رسید. به این ترتیب تعرفه بلیط بیش از ۱۳ درصد افزایش خواهد داشت.
نهاد غیردولتی حفاظت از محیط زیست و طبیعت آلمان از تخریب محیط زیست در جریان ساخت و ساز این پروژه انتقاد کرده است. در مقابل شرکت راهآهن گفته که برای این پروژه حدود ۴ هزار هکتار از طبیعت را احیا کرده و ۶۰۰ هزار اصله درخت کاشته است. مسیر رودخانهها تا حد امکان با حفظ وضعیت اصلی تغییر داده شده و در مسیرهای جدید شرایط زیستی مناسب برای دوزیستان ایجاد شده است.
در جریان ساخت و سازها باستانشناسان نیز بیکار نماندند. خط جدید از مسیری میگذرد که ۳۵۰۰ سال پیش مسیر بازرگانی بوده است. در جریان ساخت این پروژه بقایای یک دهکده ۷ هزار ساله کشف شد. ۲۰ هزار شیء تاریخی از دل خاک بیرون آورده شدند. به هنگام ساخت یک تونل، فسیلهای ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون ساله نیز کشف شدند.
با اتمام ساخت این پروژه، حال مسئولان راهآهن آلمان به دنبال ترغیب مسافران برلین به مونیخ برای استفاده از قطار به جای خودرو یا هواپیما هستند. آنها امیدوارند با به کارگیری نسل جدید قطارهای پرسرعت موسوم به ICE4 در این مسیر، موجب ترغیب بیشتر مسافران برای استفاده از قطار شود.