برای تامین آب تهران، چاره‌ای جز جراحی‌های بزرگ نداریم
رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به معضل کم آبی در کشور به ویژه شهر تهران به شرکت آب و فاضلاب استان تهران پیشنهاد کرد که دو شاخص مصرف روزانه آب شرب و تغییرات هفتگی مخازن سدهای شهر تهران را به صورت برخط به شهروندان اطلاع رسانی کند.
آرش حسینی میلانی در هفتاد و ششمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر تهران در نطق پیش از دستور خود با اشاره به بحران کم آبی در جهان به شهر کیپ پان آفریقای جنوبی به عنوان یک مثال اشاره کرد و گفت: حدود سه ماه پیش برای اولین بار برای شهری بین المللی و با جمعیت چهار میلیون نفر روز صفر در حال رخ دادن بود. روز صفر روزی است که همه برای زندگی آب بسیار کمی معادل 25 لیتر در روز خواهند داشت.
وی افزود: بارش‌های معجزه آسا در شهر ما از روز صفر رهایی داشت. تجربه شهر کیپ پان زنگ خطر اثرات تغییر اقلیم در منابع آبی شهرهای بزرگ را به صدا درآورد.
میلانی با بیان اینکه سال‌هاست که شهر تهران با معضلات و بحران‌های نام آشنایی روبروست تاکید کرد: همه شهروندان تهرانی با بحران آلودگی هوا، تخریب باغات، ترافیک و … آشنا هستند، اظهار کرد: در همه این بحران‌ها هر چند در مقاطعی گام‌هایی برای کاهش آن آلام بر تن شهر رنجور شهر تهران برداشته شده اما به دلیل مقطعی بودن اقدامات، به کارگیری روش‌های ناکارآمد و دیرهنگام بودن روش‌های پیشگیری، نتیجه اقدامات چندان چشمگیر نبوده است.
این عضو کمیسیون سلامت شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه موضوع کمبود منابع آبی امروز به عنوان معضل دیگری پیش روی شهروندان تهرانی است، افزود: اگر برای مدیریت این موضوع چاره اندیشی نکنیم. احتمال ایجاد وضعیت بحران برای سال‌های آینده دور از انتظار نیست.
وی با اشاره به وضعیت معضل کم آبی تاکید کرد: مسئله آب در تهران به گونه‌ای است که ما برای تامین منابع آب شرب شهروندان حفظ میراث طبیعی شهر و صیانت و ماندگاری فضای سبز شهری چاره‌ای جز جراحی‌های بزرگ نداریم تا بتوانیم ضمن کنترل وضعیت به تثبیت حداقل‌های موجود بپردازیم.
میلانی با تشریح وضعیت کنونی آب در تهران ادامه داد: 87 سال پیش پایتخت شهری بود با 300 هزار نفر جمعیت که 48 رشته قنات، آب آن را به میزان 31.5 میلیون متر مکعب تامین می‌کرد اما در سال گذشته مصرف آب شرب شهر 8.5 میلیون نفری تهران، یک میلیارد مکعب فراتر رفته است.
در سال‌های نرمال 70 درصد این حجم از پنج سد واقع در شعاع 150 کیلومتری تامین می‌شود. وسعت حوزه آبخیز این سدها مجموعا بالغ بر 4847 کیلومتر مربع با بیش از 6 برابر وسعت شهر تهران است.
این عضو شورای اسلامی شهر تهران افزود: اگر به ظرفیت بناهای قدیمی تهران ظرفیت مجاز برداشت از آب‌های زیرزمینی به میزان 250 میلیون متر مکعب را بیافزاییم شهر تهران بر اساس پتانسیل طبیعی خود می‌توانست حداکثر پذیرای سه میلیون نفر باشد.
وی با تاکید بر اینکه میانگین مصرف آب شرب هر تهرانی 91 متر مکعب در سال یا معادل 250 لیتر در روز است و تقریبا دو برابر نرم جهانی است افزود: حدود 10 درصد شهروندان تهرانی از آب شرب تسویه شده برای پر کردن استخرهای خود استفاده می‌کنند. همچنین همپای توسعه پایتخت رشد سالانه تقاضای آب شرب خانگی در دو دهه گذشته به طور میانگین 3 درصد در سال بوده و در حال حاضر شتاب این رشد به شهرهای مجاور تهران تسری پیدا کرده است.
وی با تاکید بر اینکه بر اساس برآوردهای مقدماتی از مجموع 147 میلیون متر مکعب نیاز آبی فضای سبز تهران، حدود 33 درصد یعنی معادل 49 میلیون متر مکعب به چمن اختصاص دارد، افزود: وسعت چمن کاری در تهران 10 درصد وسعت فضای سبز درون شهری است و هنوز برنامه هدفمندی برای کاهش طرح چمن کاری در جایگزینی گیاهان بومی به شورای شهر تهران ارائه نشده است.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: باید بپذیریم که شهر تهران به شدت متکی به ذخایر برفی در ارتفاعات دوردست و آسیب پذیر در برابر تغییر اقلیم است. در پاسخ به معضلات اشاره شده به طور معمول بسته‌ای از سیاست‌ها و راهکارهای فنی ارائه می‌شود؛ اما الزامات اجتماعی، پذیرش و تحقق آن کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.
وی با تاکید بر اینکه تصور حل بحران آب بدون در نظر گرفتن الزامات اجتماعی و گفت‌وگو در این باره امکان پذیر نیست تاکید کرد: بحران آب در جامعه‌ای که قادر به گفت‌وگو نیست و با تهدیدهایی چون عفول سرمایه اجتماعی، رشد فرد گرایی و زوال همبستگی و انسجام روبرو است صرفا به اتکای راهکارهای فنی و مهندسی برطرف نمی‌شود.
وی ادامه داد: تجربه‌ای در شهر اصفهان وجود دارد که با همکاری شرکت آب و فاضلاب این استان و بنا به درخواست شهروندان با هزینه‌ای معادل 60 هزار تومان وسایل کاهنده مصرف به صورت رایگان در منازل نصب و به اقساط 12 ماهه بر روی قبوض آب بازپرداخت می‌شود که با استقبال شهروندان اصفهانی از این طرح با شدت گرفتن معضل آب رو به افزایش است و در این مسیر صدا و سیما و آموزش و پرورش اصفهان نیز همراهی خوبی داشته‌اند.
این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه متاسفانه در چارچوب مدیریت کم آبی شاهدیم همراهی و هم افزایی‌ها میان ارگان‌ها مطلوب و کافی نیست، افزود: در مورد شهر تهران ضروری است که ارگان‌های مختلف اعم از آب منطقه‌ای، محیط زیست، آب و فاضلاب، شهرداری و صدا و سیما از یک سو و نخبگان و کارشناسان این عرصه از سوی دیگر به گفت‌وگو با یکدیگر نشسته و با رسیدن به طرح‌های مشترک راه را برای رسیدن به هم افزایی و موثرتر کردن الزامات هموار کنند.
رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه در نبود یک ساز و کار فراگیر، پتانسیل رجوع به تنش‌های مناقشه برانگیز و خشونت آمیز افزایش پیدا می‌کند، یادآور شد: باید از تمام ظرفیت‌های موجود در جهت زمینه سازی برای گفت‌وگوی ملی و مشارکت اجتماعی در این حوزه استفاده کنیم. در این بستر صدا و سیما، مطبوعات و رسانه‌های اجتماعی ایفاگر نقش مهمی هستند و می‌توانند کمک‌های برجسته‌ای در بحث آگاهی داشته باشند.
وی با با تاکید بر اینکه شورای شهر می‌تواند با برگزاری کارگاه‌ها و نشست‌های مشترک با مسئولان، شورایاری‌ها، سمن‌ها و جلب نظرات آنها میدان گفت‌وگو و تعامل را برای سیاستگذاری شهری مهیا سازد، افزود: خوشبختانه با تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم آبی و تقویت شوراهای استانی حفاظت از منابع آب زیرزمینی، گام مهمی در ایجاد ظرفیت‌های هماهنگی از سوی دولت برداشته شده که انتظار می‌رود هر چه سریعتر در ارتباط با کلانشهر تهران نیز این ساماندهی اجرایی شود.
وی تاکید کرد: به منظور آگاهی بخشی گسترده‌تر دو شاخص مصرف روزانه آب شرب شهر تهران و تغییرات هسته‌ای مخازن سدهای تهران باید همچون شاخص کیفیت هوا به صورت بر خط و مستمر توسط شرکت آب و فاضلاب استان تهران به مردم اطلاع رسانی شود.
