به چه جراتی از صادرات گاز مجانی حرف می‌زنند؟
مدت‌هاست که «صادرات گاز مجانی» از عبارت‌هایی است که از سوی برخی شخصیت‌ها و رسانه‌های اصولگرا مطرح می‌شود. باوجود اینکه این مسئله بارها از سوی مسئولان تکذیب شده اما رسانه‌هایی مانند کیهان اصرار دارند از این عبارت استفاده کنند. اسدالله قره خانی، سخنگوی کمیسیون انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی «انرژی امروز» با تکذیب قاطع «صادرات گاز مجانی» مطرح کردن این مسئله را تنها روش برخی جریان‌ها برای کسب امتیاز سیاسی آن هم با فدا کردن منافع ملی دانست.
قره خانی بابیان اینکه واقعیت این است که یک بخش اکتشاف و تولید گاز را داریم که بخشی از آن را در داخل کشور مصرف می‌کنیم و بخش دیگر را هم باید صادر کنیم، گفت:«خوشبختانه در سال‌های اخیر تولید گاز ما افزایش پیداکرده است و به‌ویژه در میدان‌های مشترک به 600 میلیون مترمکعب در روز رسیده‌ایم. در قانون برنامه پنجم بنا بود به 950 میلیون مترمکعب برسیم. در حال حاضر میزان تولید گاز به سمتی رفته که بیش از نیاز ما است. ما باید سه کار را انجام دهیم. یا از طریق پتروشیمی‌ها باید آن را تبدیل به مواد پتروشیمی با ارزش‌افزوده بالا تبدیل کنیم. بخش دیگر باید از طریق لوله صادر شود یا اینکه در قالب LNG این گاز را صادر کنیم.»
وی افزود: «در زمینه پتروشیمی‌ها هم ما حدود 80 پتروشیمی داریم که عمدتاً نیاز به منابع مالی دارند و پیشرفت چشمگیری در این حوزه صورت نگرفته است و ما این امکان را نداریم که گازهای تولیدی را به مواد پتروشیمی تبدیل کنیم. درزمینه LNG دو مشکل وجود دارد. یکی اینکه ازنظر تکنولوژی هایتک است. شرکت‌هایی مانند توتال در سال‌های گذشته به ایران آمده بودند اما وقتی تحریم‌ها آغاز شد، رفتند و این امکان در اختیار رقیب ایران یعنی قطر قراردادند. قطر نیز LNG تولید کرده و در حال حاضر هم 30 درصد گاز دنیا را از همین میدان مشترک تحت عنوان LNG به بازارهای دنیا ارائه می‌کند و در حقیقت بازارهای جهانی به دست قطر افتاد. LNG هم نیاز به تکنولوژی و هم سرمایه‌گذاری دارد. وزارت نفت پس از گشایش‌هایی که حاصل‌شده به این مسئله ورود پیداکرده است تا بتواند درزمینه LNG فعالیت کند. درزمینه LNG اگر همین حالا فعالیت را آغاز کنیم در حدود سال 2025 یا 2027 تا به مرحله بهره‌برداری می‌رسیم.»
سخنگوی کمیسیون انرژی را حل دیگر را صادرات گاز از طریق لوله دانسته و گفت: «گاز را از طریق لوله می‌توانیم به عراق، پاکستان، عمان و ارمنستان صادر کنیم. میزان گازی که می‌توانیم به ارمنستان هم صادر کنیم ناچیز است. فعالیت‌هایی در این زمینه آغازشده است اما متأسفانه گاهی مسائل سیاسی و داخلی، رقابت‌ها، منافع اقتصادی و منافع ملی را در یکدیگر دخالت می‌دهیم و طرف مقابل هم از گفته‌های ما خسارت‌های جبران‌ناپذیری را ایجاد کرده و به ما ضربه وارد می‌کند.»
وی ادامه داد: «همه دولت‌ها تلاش دارند خدمت کنند و ما همگی باید دست‌به‌دست هم بدهیم. در همین چند روز اخیر در رابطه با 1 9میلیون دلاری که برخی از آن به‌عنوان گاز مجانی یاد می‌کنند، باید بگوییم چنین نیست. این در حقیقت بازپرداخت است. یعنی میزانی که ما اضافه گرفته‌ایم را می‌خواهیم بازگردانیم. ما حدود 14 3 میلیارد دلار از 2012 تا 2016 از ترکیه پول گاز را گرفته‌ایم. خوب ترکیه هم معترض شده است. در قرارداد اولیه هم پنج بار امکان تجدیدنظر در نظر گرفته‌شده است. ایران هم می‌توانست این کار را انجام دهد. ترکیه می‌گوید قیمت جهانی گاز پایین آمده است و ایران گاز را گران فروخته است.»
یک برگ از ده هزار نسخه سندی که ترکیه به دادگاه ارائه کرده، استناد به کرسنت ندارد
قره خانی با تأکید بر اینکه مسئله صادرات گاز به ترکیه اکیداً هیچ ارتباطی با کرسنت ندارد، گفت: «در ده هزار نسخه سندی که ترکیه به دادگاه ارائه کرده است یک برگ آن درباره کرسنت نبوده که مثلاً بگویند چون در کرسنت قیمت گاز پایین بوده، باید قیمت فروش گاز به ترکیه پایین‌تر باشد. اسناد و مدارکی را که ترکیه به دیوان داوری ارائه کرده، به‌هیچ‌عنوان استنادی به کرسنت نداشته‌اند.»
وی ادامه داد: «ما اولین دارنده گاز جهان هستیم. ما در آینده باید گاز را جایگزین صادرات نفت کنیم و صادرات فرآورده‌های گازی را داشته باشیم و کشور را باید به مسیری خارج از وابستگی به نفت ببریم. ما تاکنون چند قرارداد بسته‌ایم. کرسنت با تریبون‌ها، مجالس و… به آن سرنوشت دچار شد. خط صلح پاکستان ما هم چنان شد، ترکمنستان ما هم درگیر مسائل سیاسی شد، LNG و شرکت توتال ایران را ترک کرد و حالا هم نوبت ترکیه است. این مسائل نمی‌گذارد ما به آن اهداف اصلی برسیم. این رفتارها نتیجه‌اش همین می‌شود که از تجارت جهانی گاز تنها یک درصد سهم داریم. اگر یک دولت درزمینه‌های این‌چنینی ورود پیدا کرد، همه باید متحد شویم تا آن مجموعه در کار خود موفق شود. گروه دیپلماسی در بخش، نفت، گاز سایر حوزه‌های اقتصادی اگر پشتوانه قوی را برای خود حس نکند، قطعاً نمی‌تواند باقدرت پای میز مذاکره برود. ریسک‌های آن را هم نمی‌پذیرد. وقتی‌که ببیند هنوز پای میزی نرفته‌اند اما چهل ایراد برایش شمرده می‌شود، قطعاً نمی‌رود. اصولاً مدیران را برای کارهای نکرده مواخذه نمی‌شوند. برای کارهایی که انجام داده‌اند مواخذه می‌شوند. طرف مقابل هم به دنبال این است که منافع ملی خود را تأمین کند.»
از اختلاف بر سر کرسنت چه کسی سود برد؟
سخنگوی کمیسیون انرژی با اشاره به قرارداد گاز با ترکیه گفت: «در همین زمینه گاز در مواردی که به نتیجه نرسیده‌ایم به دیوان دواری مراجعه شده و هر دو طرف باید نتیجه آن را بپذیرند. طرفین حقوقدان‌های قهار و کارشناس‌های فنی دارند و اسناد و مدارک را ارائه می‌کنند. فصل و خطاب هم همان دادگاه است. بعد ما بیایم بگوییم گاز مجانی و.. وچه کسی جرئت دارد بگوید مجانی است؟»
وی ادامه داد: «در همان داستان کرسنت چه کسی سود برد؟ ما سود بردیم؟ چند سال از یک میدان مشترک دیگران برداشت کردند و چه خسارت سنگینی به کشور وارد شد. اینها مسائلی است که ما باید در مورد آنها در اظهارت خود دقت داشته باشیم. ما باید تعصبات سیاسی و جناحی را از منافع ملی دور کنیم. منافع ملی را وابسته به این مسائل نکنیم. اگر اختلاف سیاسی داریم که ایرادی هم ندارد و باید هم وجود داشته باشد، نباید آن را به منافع ملی گره بزنیم. برای اینکه درزمینه سیاسی امتیازی را می‌خواهیم کسب کنیم، نباید به منافع ملی آسیب بزنیم. متأسفانه هنوز منافع کلان ملی ملاک قضاوت و تشخیص ما نشده و منافع دیگری دخیل است.»
