قرارداد با توتال، گام رو به جلو

محمدعلی خطیبی، کارشناس انرژی و نماینده سابق ایران در اوپک، در شماره امروزروزنامه «اعتماد» نوشت:

بستن قرارداد با شرکتی بزرگ مانند توتال در شرایط فعلی منطقه که آشوب آن را فرا گرفته و در حالی که هیات حاکمه ایالات متحده گستاخانه‌تر از هر زمانی شمشیر را از رو بسته، حایز اهمیت است.

هرچند خاطره تلخی که ۶ سال پیش اروپایی‌ها ایجاد کردند همچنان زنده است، اما باید وزارت نفت هوشیاری کافی داشته باشد و تمهیداتی را فراهم آورد که در صورت افزایش فشارهای امریکا، منافع ملی تامین شود و زیانی گریبان ایران را نگیرد. در دورانی که فشار به جمهوری اسلامی رو به افزایش است و عربستان سعودی به پشتوانه امریکا بیش از هر زمان دیگری در منطقه احساس قدر قدرتی می‌کند، بسته شدن قرارداد با یک شرکت مهم می‌تواند گامی به جلو برای رفع موانع باشد.

 این امر نشان‌دهنده آن است که حداقل امروز اروپایی‌ها قصد ندارند به تمایلات امریکا تن دهند و می‌خواهند مستقلانه وارد عمل شود؛ اما نباید تنها یک طرف ماجرا را دید. در حوزه پارس جنوبی، مردم ایران خاطره خوبی از شرکت‌های خارجی ندارند چون برخی از شرکت‌های اروپایی، مانند همین توتال فرانسه آمدند و قرارداد امضا کردند ولی بعد از فشارها همه‌چیز را رها کردند و رفتند. با توجه به شرایط ایران، این سوال پیش می‌آید که پس از بسته شدن قرارداد اگر فشارهایی از سوی امریکا وارد شود، چقدر ممکن است شرکت مذکور بماند و چقدر ممکن است مانند گذشته به ناگهان پروژه‌ها را رها کند.

باید این را مدنظر داشت که بیشتر شرکت‌های بزرگ منافع مهمی در همکاری با ایالات متحده دارند و همیشه در میانه فشارها به سبک و سنگین کردن منافع خود می‌پردازند. بیشتر اوقات هم سرانجام به خواسته امریکا تن می‌دهند. با این همه مهم‌ترین سوال این است که این شرکت‌ها تا چه اندازه می‌توانند در مقابل فشارها تاب بیاورند؟ تجربه تلخ گذشته هنوز با مردم ایران هست و به خوبی می‌دانند چندان نمی‌توان به تعهدات غربی‌ها امیدوار بود.

 البته که باید از این قرارداد استقبال کرد و تلاش کرد اجرایی شود. اگر مسائل مانند گذشته تکرار شود، یعنی از یک سوراخ برای بار دوم گزیده شدیم که آن زمان هم چاره‌ای جز استفاده از نیروهای داخلی وجود ندارد. با توجه به فضایی که در جهان و منطقه وجود دارد و این واقعیت که تشدید فشارها در دستور قرار گرفته است؛ این ابهام نسبت به آینده جدی‌تر از همیشه مطرح خواهد بود. اینکه امروز اخلاق دولت ایالات متحده یک مقدار با اخلاق دولت‌های پیشین متفاوت است شکی نیست؛ این دولت رسما شمشیر را از از رو بسته و گستاخانه با دیگران برخورد می‌کند.