روش های حل و فصل اختلافات و پیشگری از آنها در قرار دادهای نفت و گاز

در قراردادهای مربوط به صنایع بزرگ و پیچیده مانند صنعت نفت و گاز بروز اختلاف امری اجتناب ناپذیرست. اما بایستی تا جای ممکن زمینه های بروز اختلاف را شناخت و برای پیشگیری از آنها تدابیر لازم را به عمل آورد.

چنین تدابیری اغلب از طریق روش های قراردادی و در قرارداد پیش بینی می شوند که لازمه آن تنظیم و تدوین دقیق و شفاف قرارداد، با رویکرد پیشگیری از بروز اختلاف می باشد.

در قراردادهای نفت و گاز همواره تمهیداتی نسبت به بروز اختلافات احتمالی در نظر گرفته می شود. به طور سنتی روش های حل و فصل اختلافات در قراردادهای نفت و گاز، روش های حقوقی حل و فصل اختلاف، یعنی رسیدگی قضایی و رسیدگی شبه قضایی ( داوری ) بوده است.

که با توجه به تناسب بیشتری که داوری نسبت به رسیدگی قضایی دارد، روش رایج حل و فصل اختلاف در این قراردادها می باشد. اما امروزه رویکرد نوین نسبت به حل و فصل اختلافات این است که تا جای ممکن این اختلافات به روش هایی غیر از روش های حقوقی حل و فصل اختلافات، فیصله یابند.

از همین رو انواع روش های جایگزین حل و فصل اختلافات، مانند مذاکره، میانجی گری، کارشناسی و…، پیش از رجوع به روش های حقوقی حل و فصل اختلافات، توصیه شده است و در مواردی از قراردادهای نفت و گاز حتی لازمه ارجاع اختلاف به داوری، عدم حصول حل اختلاف از طریق روش های جایگزین حل و فصل اختلاف می باشد.

در این پژوهش ابتدا روش های پیشگیری از بروز اختلاف با توجه به قراردادهای نفت و گاز تبیین گردیده، سپس روشهای جایگزین حل و فصل اختلاف از دیدگاه مدیریت اختلاف بررسی شده اند. و پس از این دو مقطع در نهایت ارجاع اختلاف به روش های حقوقی فیصله اختلاف بررسی گردیده است.

این پژوهش در نهایت به طور کلی به این نتیجه می رسد که متناسب با هر قرارداد نفت و گاز بایستی، انواع اختلافاتی که احتمال وقوع آن ها در طول دوره قرارداد وجود دارد، شناسایی شوند و متعاقب آن یک نظام پیشگیری از اختلاف و حل و فصل اختلاف برای قرارداد طراحی گردد. این پژوهش توصیفی، کاربردی و با روش کتابخانه ای انجام شده است.

استاد راهنما: دکتر محمد جواد رضایی زاده

استاد مشاور: دکتر رضا طجرلو

استاد داور: دکتر محمودی باقری

سال انتشار: شهریور 1394