میدان گازی پارس جنوبی (پارس جنوبی)

میدان گازی پارس جنوبی، (در قطر: گنبد شمالی) بزرگترین میدان گازی جهان است، که در خلیج فارس و در آبهای سرزمینی ایران و قطر واقع شده‌است. این میدان گازی بین ایران و قطر مشترک بوده و در کشور قطر، میدان گازی گنبد شمالی نام دارد. ایران و قطر از ابتدای برداشت از این میدان مشترک همواره در رقابت برای برتری در بهره‌برداری از منابع هیدروکربنی این میدان بودند.در پاییز سال ۱۳۹۱ ایران در حال برداشت روزانه ۳۰۰ میلیون مترمکعب از ذخایر این میدان بوده، که ۷۰ میلیون مترمکعب کمتر از شریک خود، در این میدان برداشت می‌کند.محدوده جغرافیایی پارس جنوبیمیدان گازی پارس جنوبی (در قطر: گنبد شمالی) بزرگترین میدان گازی جهان است که در صورت برداشت کامل گاز این میدان، انرژی ۱۰ سال کل ساکنان کره زمین تأمین می‌شد.مساحت این میدان ۹۷۰۰ کیلومتر مربع است که ۳۷۰۰ کیلومتر مربع آن در آبهای سرزمینی ایران و ۶۰۰۰ کیلومتر مربع آن در آبهای سرزمینی قطر قرار دارد. حجم گاز برداشت‌شدنی میدان به همراه میعانات گازی، معادل ۲۳۰ میلیارد بشکه نفت خام است.ذخیره بخش ایرانی میدان ۱۳٫۳ تریلیون مترمکعب گاز درجا و ۱۹ میلیارد بشکه میعانات گازی (۹ میلیارد بشکه قابل برداشت) است که ۵۰ درصد ذخایر گازی ایران و ۸ درصد از ذخایر گازی جهان را در خود جای داده است. گاز خشک قابل استحصال در بخش ایرانی میدان ۸٫۱ تریلیون مترمکعب با ضریب بازیافت ۰٫۶۱ می‌باشد.ذخیره بخش قطری میدان ۳۷ تریلیون مترمکعب گاز درجا و ۲۶ تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت و ۳۰ میلیارد بشکه میعانات گازی (۱۰ بیلیون بشکه قابل برداشت) است که معادل ۹۹٫۹ درصد ذخایر گازی قطر و ۲۱ درصد ذخایر گازی جهان است.[۴][۵]بهره‌برداری از مجتمع بندری پارس، از تیرماه ۱۳۸۹ به شرکت ملی نفت‌کش ایران، واگذار شد.قطر در نظر دارد با تکمیل پروژه‌های توسعه این میدان، در پایان سال ۲۰۱۰ به ظرفیت تولید روزانه ۱۸ میلیارد فوت مکعب در روز دست یابد.در پایان سال ۱۳۸۸ ایران توانست به میزان تولید ۱۷۱٬۴۲۸٬۰۰۰ متر مکعب در روز دست یابد. کل تولید از این میدان تا اسفندماه ۱۳۹۲ در بخش ایرانی ۲۲٫۴ تریلیون فوت مکعب بوده است.به گفته سیف‌الله جشن ساز، مدیر عامل سابق شرکت ملی نفت ایران، قطر تاکنون با ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز خود از سال ۱۹۸۸ (پایان جنگ ایران و عراق) توانسته‌است از پارس جنوبی (گنبد شمالی قطر) به عنوان بزرگ‌ترین میدان گازی جهان، برداشت کند. اما ایران با سرمایه‌گذاری ۴۰ تا ۷۰ (بهترین میزان) میلیارد دلاری در پارس جنوبی وعسلویه و کنگان فاصلهٔ زیادی تا میزان برداشت قطری‌ها دارد.توسعهدر طول دوره دولت سید محمد خاتمی و دولت نهم ایران، ایران توانست ۱۰ فاز تولید گاز از پارس جنوبی را به بهره‌برداری برساند، اما در طی دولت دهم ایران علی‌رغم سرمایه‌گذاری هنگفتی که انجام گرفت، هیچ فازی به بهره‌برداری عملی نرسید. مدیران شرکت ملی نفت ایران یکی از دلایل این عدم موفقیت را وضع تحریم‌های علیه ایران ذکر کردند که موجب خروج شرکت‌های متخصص خارجی از طرح‌های توسعه‌ای این میدان گازی و سپردن ادامه کار به شرکت‌های ایرانی فاقد صلاحیت ذکر کرده‌اند.