زمان عمل رسیده است
امواج گرما و آتشسوزیها به مبارزه برای کاهش متان فوریت میبخشند
کاوه مدنی | مدیر موسسه دانشگاهی ملل متحد برای آب، محیط زیست و بهداشت
فوربز
بر کسی پوشیده نیست که کره زمین در حال گرمتر شدن است. همه ما آن را احساس میکنیم، از گرمای شدیدی که انسانها و حیوانات را در خاورمیانه و هند میکشد تا آتشسوزیهای عظیمی که جوامع را در غرب ایالات متحده و کانادا ویران میکند. هفته گذشته، که کره زمین رکورد گرمترین روزهای خود را ثبت کرد، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، درخواست فوری برای اقدام برای مقابله با گرمای شدید را صادر کرد.
تغییر اقلیم اکنون برای همه ما یک واقعیت است و گرمای شدیدی که احساس میکنیم چیزی است که ما را در این دنیای دوپاره متحد میکند.
بسیاری از ما دیاکسیدکربن را به عنوان گاز گلخانهای اولیه میشناسیم که باعث گرم شدن کره زمین میشود. بنابراین، میدانیم که باید هر کاری که میتوانیم برای کربنزدایی اقتصادهایمان و گذار از دیاکسیدکربن انجام دهیم.
اما آیا همه مشکل ما این است؟
CH4، با نام متان، یکی دیگر از گازهای گلخانهای بسیار مهم است که ما به اندازه کافی درباره آن نمیشنویم. متان قویتر است و کره زمین را دهها برابر سریعتر از دیاکسید کربن گرم میکند. علیرغم اینکه متان چندان در رسانهها مطرح نیست، این آلاینده اقلیم در حال حاضر سریعترین رشد خود از دهه 1980 را تجربه میکند و کاهش انتشار متان با فواید زیست محیطی و سلامتی بسیاری همراه است: یعنی کاهش آلودگی هوا.
بدون تمرکز جدی و فوری بر متان، انسانها نمیتوانند به اهداف اقلیمی خود برسند و منحنی گرمایش جهانی را تغییر دهند.
شاید برایتان عجیب باشد اگر بدانید که انتشار متان از بخش غذا و کشاورزی (40درصد) بیشتر از بخش انرژی- سوخت فسیلی- (با 35 درصد) است. بله، متان تولیدی دام (32 درصد) بیشتر از متان تولید شده از نفت و گاز (23 درصد) است. گیاهخوان از این موضوع استقبال میکنند زیرا کاهش خوردن گوشت و محصولات لبنی میتواند انتشار متان را به شدت کاهش دهد. با این حال، کشت برنج هم مقادیر زیادی متان (8 درصد) منتشر میکند که با انتشار متان از زغال سنگ (12درصد) قابل مقایسه است. زبالههای آلی (محلهای دفن زباله و فاضلاب) سومین عامل مهم در تولید متان ناشی از انسان است که اهمیت قابل توجه کاهش مصرف مواد غذایی و [کاهش] ضایعات [مواد غذایی] را نشان میدهد.
متان به دلیل ساختار شیمیایی خود میتواند گرمای بیشتری را در اتمسفر به دام بیندازد و این گاز در 20 سال اول پس از انتشار بیش از 80 برابر مضرتر از دیاکسید کربن است. این گاز گلخانهای مسئول یک سوم گرمایش کل جهانی از زمان انقلاب صنعتی است. اما این تمام داستان نیست. متان یکی از عوامل اصلی تشکیل ازون هم است، ازون یک آلاینده مضر هواست که به انسان، اکوسیستم و تولیدات کشاورزی آسیب میرساند. سالانه نیم میلیون مرگ زودرس در سراسر جهان به دلیل وجود ازون ناشی از تولید متان توسط انسان رخ میدهد.
این امر دلایل مختلفی میتواند داشته باشد. اما یکی از دلایل مهم، نامرئی بودن متان است. ردیابی این آلاینده بسیار سخت است یا شاید خیلی سخت بود. بنابراین، به مدت طولانی، ما تصویر روشنی نداشتیم از اینکه این مقدار متان از کجا میآید (مانند نشت از تجهیزات استخراج، پردازش و توزیع نفت و گاز) و نیز توافق نظری در مورد چگونگی تخمین آن هم وجود نداشت. نوآوریهای فنی و پیشرفتهای علمی تغییردهنده بازی بودند و امیدواری بسیار و جنبشی را ایجاد کردند که برای آغاز اقدامات موثر سیاستی در سطح جهانی ضروری بود.
اکنون میتوانیم با استفاده از ماهوارهها و سنجش از دور مناطق بزرگ متانزا را شناسایی کنیم. ما به طیف متنوعی از محصولات تکنولوژیکی و مجموعه رو به رشدی از مقالات علمی در مورد عملیترین راههای مبارزه با انتشار متان دسترسی داریم. دههها تلاش حمایتی و افزایش آگاهی جهانی در مورد متان، مشوقی بوده برای توسعه مشارکتها و پلتفرمهای مختلف برای ردیابی متان و تقویت راهحلهای سیاستی و کاهشی عملی، مانند «ائتلاف اقلیم و هوای پاک»، «رصدخانه بینالمللی انتشار متان برنامه محیطزیست سازمان ملل»، «ابتکار جهانی متان»، «ابزار کاهش متان کشوری»، «برنامه اقدام نقشه راه متان» و «برنامه کمک رسانی نکسوس (Nexus) پایداری دانشگاه ملل متحد.
تنها سه سال پیش، جامعه بینالمللی تعهدی داوطلبانه برای کاهش یک دههای تا 30 درصد انتشار گاز متان با منشا انسانی به اجرا گذاشت. تاکنون 158 کشور (از جمله اتحادیه اروپا) که مسئول بیش از 50 درصد انتشار متان انسانی در جهان هستند، به این جنبشی پیوستهاند که تا سال 2050 این پتانسیل را دارد که هر ساله مانع گرم شدن 0.2 درجه سانتیگراد (0.36 درجه فارنهایت)، نابودی 26 میلیون تن محصول، از دست رفتن 73 میلیارد ساعت کار به دلیل گرمای شدید، بستری شدن 775000 نفر بیمار مبتلا به آسم در بیمارستان و مرگ زودرس 255000 نفر شود.
در طول 10 سال گذشته، 115 شرکت از بیش از 60 کشور جهان، که 40 درصد نفت و گاز جهان را تولید میکنند، به «مشارکت نفت و گاز متان» پیوستهاند تا از گزارش دقیق و شفاف متان در صنعت نفت و گاز اطمینان حاصل کنند. سال گذشته، در کاپ 28 در امارات متحده عربی، 50 شرکت که بیش از 40 درصد از تولید جهانی نفت را نمایندگی میکنند، «منشور کربنزدایی نفت و گاز» را امضا کردند و متعهد شدند تا سال 2050 عملیات خالص صفر را به سرانجام برسانند و تا سال 2030 به فلرسوزی پایان دهند. شرکتهای ملی نفت و گاز، از جمله شرکتهای بزرگ مانند آرامکو عربستان، سوکار آذربایجان و شرکت ملی نفت لیبی از امضاکنندگان این تعهد بودند.
تمرکز بر متان کاملا مبرهن است. این امر نه تنها ضروریست، بلکه برای سلامتی، کره زمین و کیف پول ما نیز مفید است. در حالی که صنعت انرژی توجه خود را به متان افزایش میدهد، موفقیت دنیا در کاهش متان در بخش مواد غذایی و ضایعات عمدتا به دلیل کمبود منابع مالی و تعداد زیادی از ذینفعان محدود است. با این حال، از طریق مصرف مسئولانه، کاهش ضایعات مواد غذایی و رژیمهای غذایی سالمتر، میتوانیم در مجموع نقش مهمی در مبارزه با متان و تغییر اقلیم ایفا کنیم.
زمان عمل فرا رسیده است. قبل از اینکه خیلی دیر شود، ما باید برای جلوگیری از افزایش سطح متان کاری انجام دهیم. کاپ 29، کنفرانس آتی تغییر اقلیم سازمان ملل متحد در آذربایجان، فرصت مهمی را برای کشورهای سراسر جهان فراهم میآورد تا در به کارگیری راهحلهای موجود برای تسریع در مبارزه فوری علیه متان گام برداشته، با یکدیگر همکاری و سرمایه گذاری کنند.
هزینه این اقدامات لزوما کم نیست، اما هزینه انفعال قطعا زیاد خواهد بود.
هفته نامه صدا
ترجمه: فاطمه لطفی
