اکونومیست: تحریم‌ها علیه روسیه شکست خورد/غرب درکی از نظم جهانی انرژی ندارد
در حالی که جنگ در اوکراین وارد سومین سال خود می‌شود، قانونگذاران در واشنگتن بر سر ارسال کمک‌های نظامی به این کشور به مشکل برخورده‌اند. آمریکا در مورد راه‌اندازی کمپین مالی علیه ولادیمیر پوتین کمترین تردید را دارد. این کشور با هدف قرار دادن نهادهای روسی، «تحریم‌های ثانویه» را علیه شرکای خارجی آنها به اجرا می‌گذارد. در ماه دسامبر، کاخ سفید اعلام کرد که سیستم دلاری را برای هر بانکی که به روسیه امکان دهد تا به کالاهای حساس دسترسی پیدا کند، قطع خواهد کرد. ایالات متحده پس از قتل الکسی ناوالنی، رهبر اصلی اپوزیسیون روسیه در زندان، قرار است اواخر این هفته تحریم‌های جدیدی را اعلام کند. در 21 فوریه، اتحادیه اروپا با سیزدهمین دور تحریم‌ها علیه روسیه موافقت کرد و شرکت‌های چینی و هندی را که کمک‌کار جنگ پوتین بودند، مجازات کرد. اما به اعتقاد اکونومیست مشکل اینجاست که تحریم‌ها خوب عمل نمی‌کنند.
به گزارش «انرژی امروز» اکونومیست در مقاله‌ای تحریم‌های ایالات متحده علیه روسیه را بی‌نتیجه می‌داند. این هفته‌نامه می‌نویسد: از فوریه 2022 آمریکا، اروپا و متحدان آنها با هم تحریم‌هایی را علیه بیش از 16500 هدف در روسیه اعمال کرده‌اند. آنها به روش‌های مختلف به دنبال محدود کردن درآمدهای نفتی روسیه، ممنوعیت صادرات کالاهای حساس به این کشور، مسدود کردن ذخایر بانک مرکزی و قطع ارتباط بانک‌های روسیه از سیستم مالی جهانی بوده‌اند. ایده این بود که از نفوذ غرب بر تجارت جهانی و سیستم مالی استفاده شود تا از دستیابی پوتین به فناوری و ارزی که برای ادامه جنگ خود نیاز داشت جلوگیری شود. مجموعه‌ای از تحریم‌ها که یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان را هدف قرار داده بود به طور گسترده اعمال شد. [آن زمان] اکونومیست هشدار داد که شوک متعاقب آن می‌تواند منجر به بحران نقدینگی یا حتی کودتا شود.
واقعیت به شدت متفاوت از انتظارات است. اقتصاد روسیه انعطاف‌پذیرتر بوده است و اقدامات تحریمی بسیار بیشتر از آنچه انتظار می‌رفت، ناکارآمد بوده است. اندکی پس از آغاز جنگ، صندوق بین‌المللی پول انتظار داشت که تولید ناخالص داخلی روسیه بین سال‌های 2021 تا 2023 بیش از یک دهم کاهش یابد. تا اکتبر سال گذشته، تخمین زده می‌شد که تولید در سال 2023 ممکن است نسبت به مدت مشابه کمی افزایش یافته باشد. علاوه بر این، جنگ نشان داد که تجارت جهانی و جریان‌های مالی با چه سرعتی مسیری را برای دور زدن موانعی که بر سر راه آنها قرار می‌گیرد، پیدا می‌کند.
تجارت نفت خام را در نظر بگیرید. در سال 2022 حدود 60 درصد نفت خام غرب روسیه با تانکرهای اروپایی حمل می‌شد. بعد سقف قیمتی که توسط G7 اعمال شد، شرکت‌های حامل نفت را باید از حمل‌ونقل نفت روسیه منع می‌کرد، مگر اینکه با قیمت کمتر از 60 دلار در هر بشکه معامله شود. در مقابل، یک تشکیلات در سایه ایجاد شد که به خوبی خارج از کنترل غرب عمل می‌کند و مقادیر زیادی از نفت روسیه را با قیمت بالاتری حمل می‌کند. حالا نفت بیشتری به جای ژنو در دبی و هنگ‌کنگ مبادله می‌شود. درک غرب از نظم جهانی انرژی کم شده است.
سایر جریان‌های تجاری نیز به همین ترتیب خود را با تحریم‌های غرب تطبیق داده‌اند. غرب شرکت‌ها و افراد روسی را به لیست سیاه خود اضافه می‌کند. اما بسیاری از مردم جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که از اجرای تحریم‌های غرب خودداری می‌کنند و نمی‌توان مانع از ظهور شرکت‌های جدید و تجارت در آنجا شد. حتی با کاهش صادرات اتحادیه اروپا به روسیه، کشورهایی مانند ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان واردات بیشتری از اروپا آغاز کرده‌اند و به طور مرموزی به تامین‌کنندگان مهم کالاهای حیاتی به روسیه تبدیل شده‌اند.
همه اینها توضیح می‌دهد که چرا آمریکا و اروپا به تحریم‌های ثانویه روی آورده‌اند. اما اینها از مشکل دیگری هم رنج می‌برند: اگرچه این تحریم‌ها قوی هستند، اما عوارض جانبی منع کننده‌ای دارند. تهدید صرف تحریم‌های ثانویه می‌تواند یک بانک را از بین ببرد. زمانی که در سال 2018 آمریکا اعلام کرد که اقدامات بانک ABLV ، وام‌دهنده لتونیایی، را بررسی می‌کند، آنها که نگرانی پولشویی‌های مرتبط با کمک به کره شمالی برای دور زدن تحریم‌ها بودند و نیز سپرده‌گذاران و طلبکاران خارجی از این بانک خارج شدند و بانک در عرض چند روز سقوط کرد. در حال حاضر، بانک‌های چینی از ترس دسترسی عمو سام، در معاملات خود با شرکت‌های روسی محتاط‌تر هستند.
با این حال در طولانی مدت، چنین اعمال قدرتی، سیطره آمریکا بر سیستم مالی جهانی را از بین می‌برد، سیطره‌ای که [برای آمریکا] مزایای قابل توجهی به همراه دارد. حتی سرسخت‌ترین دوستان آمریکا در اروپا از تحریم‌های ثانویه آن بیزارند، تحریم‌هایی که در گذشته منجر به جریمه‌های هنگفت برای برخی از بانک‌های این کشورها شده است. آمریکا برای اجرای مجازات‌های خود نیاز به ایجاد اختلالات مالی در کشورهایی چون هند، اندونزی و امارات متحده عربی دارد که هیچ‌کدام تمایلی به مشارکت در اقدامات تحریمی ایالات متحده ندارند. اگر آمریکا قدرت خود را تهاجمی نشان دهد، می‌تواند دقیقاً آن قدرت‌های نوظهوری را که امیدوار است با تکه تکه شدن جهان جذب ایالات متحده شود، از خود دور کند. و این می‌تواند تسلط این کشور بر سیستم مالی جهانی را تضعیف کند، زیرا این اقتصادهای نوظهور را تشویق می‌کند تا در معاملات خود از دلار فرار کنند. برای اولین بار در سال گذشته، بیشتر پرداخت‌های چین به یوان انجام شد تا دلار. کشورهای دیگر وسوسه خواهند شد که از این روش پیروی کنند.
برای سیاستگذاران در واشنگتن و بروکسل، تحریم‌ها جذابیتی اغواکننده دارد. در زمانی که حمایت سیاسی از تامین مالی اوکراین رو به زوال است، به نظر می‌رسد که این تحریم‌ها راهی ارزان برای تضعیف روسیه و دفاع از اوکراین هستند. با این حال، دو سال گذشته نشان داده که چنین تفکری چقدر اغواگرانه است. تحریم‌ها به اندازه کافی بهینه عمل نمی‌کنند و تشدید آنها در طولانی مدت نتیجه معکوس خواهد داشت. هیچ سلاح جادویی وجود ندارد. جنگ مالی جایگزینی برای ارسال پول و تسلیحات مورد نیاز اوکراین نیست.
