بحران خشکسالی: 15 استان در وضعیت پرمخاطره هستند

براساس آمار بارش‌ها در کشور تا اول بهمن ۱۴۰۱، استان‌های قم، سمنان، قزوین، آذربایجان شرقی، البرز و تهران همچنان در بدترین شرایط خود به‌نسبت میانگین 54ساله قرار دارند. و بر اساس ارزیابی‌های مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، 15 استان کشور در وضعیت پرمخاطره کم آبی شدید قرار گرفته‌اند و بارش‌ها نیز از میانگین 30 ساله 30درصد کمتر است. در این میان استان قم با کاهش ۶۵درصدی نسبت به میانگین درازمدت، بدترین خشکسالی را بین ۳۱ استان تجربه می‌کند.

به گزارش «انرژی امروز» به گفته احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، تاکنون در کل کشور به طور میانگین 43 میلیمتر بارش آمده و این در حالی است که براساس میانگین 30ساله تا این بازه زمانی می بایست 63میلیمتر بارش می بارید. در واقع در حال حاضر 20میلیمتر کمتر از میانگین 30ساله بارش آمده یعنی 32درصد کمتر بارش داشته ایم.

بر همین اساس، بارش ها در استان تهران در پاییز و تا قبل از شروع زمستان 71درصد کمتر از میانگین بارش 30ساله بوده است. تهران در پاییز باید 73میلیمتر دریافت می کرد در صورتی که 21میلیمتر دریافت کرد .

گزارش‌های وزارت نیرو درباره میزان پرشدگی مخازن سدهای کشور هم موید همین نکته است.

کسری 35 میلیون مترمکعبی آب حجم مخزن در دشت ابرکوه یزد

رییس اداره منابع آب شهرستان ابرکوه با اشاره به کسری سالیانه 35 میلیون مترمکعب آب مخزن در دشت ابرکوه گفت: به‌دلیل برداشت بی‌رویه آب از چاه‌های کشاورزی، از 19 دشت استان یزد ۱۴ دشت آن ممنوعه و چهار دشت در حالت ممنوعه بحرانی هستند که دشت ابرکوه از جمله این دشت‌هاست.

سیدعلی مشکات ادامه داد: برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی در دهه 60 و 70 و خشکسالی‌های متوالی، استان یزد و بویژه دشت‌های آن را در شرایط بحرانی قرار داده، به طوری‌که به صورت میانگین سالیانه شاهد حدود 60 سانتی‌متر افت آب‌های زیرزمینی هستیم و این در حالی است که افت دوره آماری 38 ساله 24 سانتی‌متر است.

وی با اشاره به وضعیت آبی این شهرستان گفت: از مجموع 2200 حلقه چاه کشاورزی در استان، 30 درصد آن یا بعبارتی 659 حلقه آن در ابرکوه قرار دارد که با احتساب 27 حلقه چاه برای مصارف شرب و بهداشت و 61 حلقه برای صنعت و خدمات، مجموع آن به 747 حلقه می رسد که خود دلیلی مهم بر وخامت حال سفره‌های آب زیرزمینی این شهرستان است.

وی افزود: از قنات‌های موجود شهرستان هم فقط 10 قنات فعال باقی مانده است که 3.75 میلیون مترمکعب آب در سال از آنها برداشت می‌شود.

به گفته وی، تخلیه فعلی چاه‌های کشاورزی که 91 درصد از کل مصرف آب شهرستان را به خود اختصاص داده، 76 میلیون مترمکعب است و با توجه به تخلیه بهینه حدود 60 میلیون مترمکعبی، باید طبق برنامه سازگاری با کم آبی ظرف مدت کمتر از 10 سال  میزان بهره برداری چاه‌های کشاورزی در حد میزان بهره برداری بهینه قرار گرفته و در این مدت نیز کشاورزان با اجرای آبیاری نوین و روش‌های مدرن کشاورزی، خود را با خشکسالی وفق داده تا شاهد کشت محصولات پرآبخواه نباشیم.

مشکات، یکی از دلایل ایجاد بیش از 30 مورد فروچاله در این شهرستان را برداشت‌های بی رویه در سال‌های گذشته دانست و گفت: بیشترین فروچاله‌های استان در این شهرستان ایجاد شده است.

رئیس اداره منابع آب ابرکوه با توجه به بارش‌های بسیار خوب در زمستان سال جاری و سردی هوا و یخبندان و کاهش شدید تبخیر در این منطقه، خاطرنشان کرد: کشاورزان در حد امکان از آبیاری و بهره‌برداری از چاه‌ها خودداری کرده تا از برکات این بارش، سفره‌های آب زیرزمینی نیز بهره برده و اندکی از سرعت تخریب آنها کاسته شود.

9 درصد حجم سدهای گلستان آب دارد

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای گلستان گفت: حجم آب موجود در پشت سدهای این استان تا زمان آخرین محاسبه در انتهای دی ماه سال جاری بالغ بر 22 میلیون متر مکعب معادل 9 درصد کل ظرفیت مخازن است.

جواد تیموری اظهار کرد: در مدت مشابه سال قبل حجم آب ذخیره‌شده در پشت سدهای استان حدود 38 میلیون مترمکعب معادل 15 درصد از ظرفیت مخازن بود.

وی علت عمده کاهش ظرفیت ذخیره آب در سدهای گلستان را کاهش بارش باران در سال آبی جاری و عدم بارش موثر اعلام کرد.

کاهش شدید آب‌های زیرزمینی در مناطق مختلف استان زنجان

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای زنجان از افت شدید آب‌های زیرزمینی در مناطق مختلف استان خبر داد.

اکبر باقری با تشریح عملکرد طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی استان زنجان از ابتدای سال تاکنون گفت: برای کنترل میزان برداشت چاه‌های مجاز در بخش صنعت و کشاورزی، این شرکت تا سال قبل اقدام به نصب 2717 دستگاه کنتور هوشمند آب و برق بر روی چاه‌های کشاورزی کرده و امسال نیز 171 دستگاه کنتور حجمی هوشمند روی چاه‌های کشاورزی و صنعتی نصب شده است.

وی خاطرنشان کرد: اصلاح و تعدیل پروانه‌های کشاورزی با در نظر گرفتن دیتاهای حاصله از هیدرومدول دشت‌ها و براساس آئین‌نامه مصرف بهینه آب اجرا می‌شود و در همین راستا این شرکت نسبت به اصلاح و تعدیل 2 هزار و 525 پرونده کشاورزی اقدام کرده که بر همین اساس حدود 73 میلیون مترمکعب در مصرف آب کشاورزی استان صرفه‌جویی شده است.

باقری با اشاره به افت شدید آب‌های زیرزمینی در مناطق مختلف استان بویژه دشت زنجان، ابهر، خدابنده و سجاس افزود: تا هر میزانی که بتوانیم آب زیرزمینی را بدون تنش در سفره‌های آبی استان حفظ کنیم، خدمت شایانی به کشاورزی استان کرده‌ایم.

وضعیت سدهای تهران مساعد نیست

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران گفت: علی‌رغم بارش برف در تهران اما وضعیت سدهای پنجگانه مناسب نیست، نیازمند روان آب هستیم و پیش‌بینی می‌شود که در ماه‌های آینده وضعیت بهتر شود.

محمدرضا بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه موقعیت سدهای تهران اکنون مساعد نیست، اظهار کرد: دو سال قبل نیز سال خشک بود و امسال سومین سال خشک را سپری می‌کنیم، سال های قبل بارش ها عمدتا باران بود و بارش برف نداشتیم اما با جلساتی که برگزار شد، توانستیم تابستان را پشت سر بگذاریم.

وی با بیان اینکه پیش‌بینی‌هایی برای شرایط بحرانی آب تهران در تابستان صورت گرفت که خوشبختانه توانستیم از آن شرایط بدون حتی یک ساعت قطعی آب عبور کنیم، گفت: در شرایط فعلی وضعیت سختی داریم، مردم گمان می کنند چون تابستان تمام شده، وضعیت بد نیست، قطعا بارش ها تاثیر گذار خواهد بود اما به دلیل اینکه بارش ها به صورت برف است، روان آب نداریم.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران با بیان اینکه بارندگی‌ها مناسب هستند و ذخیره خواهند شد، گفت: در ماه‌های آینده که هوا گرم‌تر شود می‌توانیم از این ذخیره استفاده کنیم، بهمن ماه بسیار سختی خواهد بود که باید پشت سر بگذاریم.

بختیاری با اشاره به جداسازی آب شرب از آب غیر شرب در تهران گفت: این مساله به دو دلیل در تهران اجرایی نشد، یکی بحث فنی و دیگری  بحث اقتصادی بود، اساسا تفکیک آب شرب و غیر شرب در تهران معنا و مفهومی ندارد به دلیل اینکه کیفیت آب خام بسیار بالا است.

وی افزود: آب شرب و غیر شرب دو مقوله هستند، در تهران ۹۰۰۰ کیلومتر شبکه داریم، در صورتی که تصمیم بر اجرا گرفته شود باید ۹۰۰۰ کیلومتر شبکه راه اندازی کنیم، یعنی ۹۰ هزار میلیارد تومان سرمایه لازم است که به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران با بیان اینکه علاوه‌بر این آب خام در ایران کیفیت بالایی دارد، گفت: در بسیاری از کشورهای اروپایی آب خام کیفیت پایینی به نسبت آب تصفیه شده دارد به همین دلیل اجرای چنین پروژه‌ای توجیه‌پذیر است اما در تهران که کیفیت آب خام بالا و هزینه تولید به نسبت هزینه تصفیه بسیار بالا اتر است اجرای این پروژه از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست.