بكارگيری ظرفيت‌های جديد مديريت مصرف برق در تابستان 1400

مديركل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوين شركت توانير گفت: در حالی‌كه امسال كمتر از 3 هزار مگاوات به ظرفيت بخش توليد افزوده شد، 5660 مگاوات از پيك را از طريق برنامه‌های مديريت مصرف جبران كرديم و قادر هستيم با مقدار 10 درصد از آنچه به بخش توليد در منابع و ساختار اختصاص داده می‌شود، تابستان 1400 را به راحتی پشت سر بگذاريم.

به‌گزارش «انرژی امروز» از پايگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، هادی مدقق پيرامون ظرفيت‌های جديد مديريت مصرف برق در تابستان 1400 از ظرفيت مديريت مصرف در بخش خانگی و تجاری كوچك و همچنين ظرفيت توسعه برنامه‌های پاسخگویی بار در بخش مشتركان ديماندی و مصارف سنگين خبر داد و افزود: تحقق این برنامه نيازمند توجه و حمايت از جايگاه مديريت مصرف و بهره وری انرژی در صنعت برق است.

وی افزود: بايد مديريت مصرف و بهره وری انرژی از مظلوميت خارج شود و علاوه بر تخصيص منابع، ساختارش را در بخش برق اعم از شركت توانير و شركت‌های زيرمجموعه تقويت كنيم.

روند توسعه برنامه‌های مديريت بار و مصرف انرژی

مديركل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوين شركت توانير با اشاره به سابقه برنامه‌های مديريت مصرف در صنعت برق از سال 1380، علت اصلی خاموشی‌های سال 87 را كمبود توليد نيروگاه‌های برقابی، عدم بهره‌گيری از ظرفيت بالای برنامه‌های مديريت مصرف در بخش‌های كشاورزی، صنعت و تجاری و فقدان سيستم اندازه‌گيری هوشمند دانست.

وی افزود: در نيمه دوم 87 طرح فهام و استفاده از ظرفيت برنامه‌های پاسخگویی بار و مديريت مصرف را پيشنهاد كرديم كه با استقبال وزير وقت نيرو همراه شد و تا سال 95 زيرساخت‌ها اعم از دستورالعمل‌ها و سخت‌افزارهای مورد نياز شامل كنتورهای هوشمند و پايش مشتركان، فراهم شد اقدامات انجام شده در سطح ملی و بين المللی مطرح و مورد تقدير قرار گرفت كه از جمله آن به دريافت جوايز بين المللی از مجمع جهانی انرژی می‌توان اشاره كرد.

مدقق با اشاره به خشكسالی سال 97 و تكرار كمبودهای بخش توليد، از آغاز نصب و توسعه استفاده از كنتورهای هوشمند در اين سال خبر داد كه به شكل‌گيری برنامه‌های 098 و 099 انجاميد و سال 98 با حدود 4 هزارمگاوات مديريت مصرف، بدون خاموشی طی شد.

وی با اشاره به پيش بينی 6 هزار مگاوات برنامه‌های مديريت مصرف برای تابستان 99 از تحقق 5660 مگاوات از نياز شبكه از اين طريق خبر داد كه 1200 مگاوات آن از محل تعرفه پيك بحرانی(CPP) برنامه ريزی شده بود كه به دليل عدم ابلاغ به موقع، محقق نشد و با اين وجود تابستان 99 نيز بدون اعمال خاموشی پشت سر گذاشته شد.

مدقق استفاده از ظرفيت شركت‌های استارتاپی و تجميع كنندگان برای كاهش هزار مگاوات از مصرف بخش‌های خانگی و تجاری كوچك در تابستان 99 را از برنامه‌های جديد عنوان كرد كه به‌رغم زمان كمی كه برای شكل‌گيری شركت‌های استارتاپی و پياده سازی ايده‌های نو در قالب تجميع كننده‌ها بود ضولی اين طرح نتايج قابل توجه و اميدوار كننده‌ای داشت. همچنين استفاده از اينترنت اشياء و فناوری‌های نوين نيز در سال جاری پيش‌بينی شد كه به عنوان پايلوت در 3 شركت توزيع برق به اجرا درآمد.

ظرفيت‌های جديد برنامه‌های مديريت مصرف در سال 1400

مدقق نيمی از بار مصرفی شبكه را به 35 ميليون مشترك خانگی و تجاری كوچك مربوط دانست كه تاكنون به ظرفيت اين بخش از مصرف در برنامه‌هاي پيكسایی كمتر توجه شده است.

وی ضمن اینکه ظرفيت بالقوه اين بخش را معادل بخش مشتركان ديماندی دانست كه در وضعيت فعلی بالغ بر 5500 مگاوات است، تاكيد كرد: در صورت بهره‌گيری از ظرفيت بخش خانگی و ظرفيت‌های جديد مشتركان ديماندی، در مجموع توان برنامه‌های مديريت مصرف و پاسخگویی بار صنعت برق در بلندمدت می‌تواند به دو برابر ميزان فعلی ارتقا يابد. دستيابی به چنين ظرفيتی مستلزم تخصيص منابع و تقويت ساختار مديريت مصرف و بهره وری انرژی در صنعت برق است.

وی ظرفيت‌های جديد پاسخگویی بار در تابستان 1400 را علاوه بر بخش خانگی و تجاری كوچك، شامل 1000 مگاوات از طريق اعمال تعرفه پيك بحرانی، 1800 مگاوات از طريق توسعه برنامه‌های مديريت مصرف بخش كشاورزی و 300 مگاوات افزايش همكاری بخش اداری با برنامه‌های پاسخگویی بار برشمرد.

مديريت مصرف در بخش خانگی و تجاری كوچك

مديركل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوين توانير با اشاره به اختصاص 50 درصد ظرفيت مصرف برق به بخش غير مولد خانگی و تجاری‌های كوچك، امضای تفاهم‌نامه با بيش از 35 ميليون مشترك در اين بخش را غير قابل انجام دانست و گفت: از جمله اقدامات كه در اين خصوص انجام شده، در سال 98 تعرفه بر مبنای مديريت مصرف ابلاغ شد و بر اساس آن مشتركان خانگی در مناطق عادی كه ماهانه بيشتر از 300 كيلووات ساعت در تابستان مصرف كنند مشمول 16 درصد افزايش تعرفه می‌شوند و زير اين ميزان مصرف علاوه بر عدم افزايش تعرفه، مشمول تخفيف قبض برق برای مشتركانی می‌شود كه مصرف آنها نسبت به سال گذشته كاهش يافته است.

وی همچنين استفاده از ظرفيت برق اميد برای مديريت مصرف برق بخش خانگی در تابستان 1400 را يكی از مهمترين برنامه‌های شركت توانير دانست كه نياز به برنامه‌ريزی جدی در اين طرح وجود دارد.

مدقق افزود: برای آنكه بخش خانگی مانند مشتركان بزرگ دارای تفاهم‌نامه، رصد و پرداخت پاداش و ايجاد مشوق‌ها به آنها امكان‌پذير شود، در سال 98 بحث استفاده از شركت‌های استارتاپی و تجميع كننده آغاز و استفاده از ظرفيت‌های اين بخش در مديريت مصرف بخش خانگی امسال به اجرا درآمد.

وی افزود: اين شركت‌ها در قالب تفاهم‌نامه اجرای برنامه‌های مديريت مصرف در يك منطقه جغرافيایی و يا محدوده شهری را كه قابليت اندازه گيرب ميزان مصرف و پيش بينی مصرف روز بعد آن وجود دارد را به عهده می‌گيرند و معادل كاهش مصرفی كه نسبت به پيش‌بينی حاصل می‌كنند به آنها پرداخت می‌شود.

مدقق گفت: امسال 14 شركت تجميع كننده برای فعاليت در اين عرصه با تعدادی از شركت‌های توزيع قرارداد بستند و حدود 500 مگاوات مديريت بار حاصل شد كه در مرحله محاسبه و پرداخت قرار دارد و درصورتی‌كه زمينه لازم به لحاظ دستورالعمل‌ها و تجهيز، تقويت و ظرفيت‌سازی كسب و كارهای استارتاپی فراهم شود، اين بخش می‌تواند معادل ظرفيت مشتركان بزرگ و ديماندی در پيك تابستان چاره‌ساز باشد.

شركت‌های مديريت انرژی هوشمند ايجاد می‌شود

مديركل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوين توانير بزرگترين اقدام اين دفتر در حوزه مشتركان خانگی و تجاری كوچك در سال 1400 را به ايجاد شركت‌های مديريت انرژی هوشمند (Smart ESCO) مرتبط دانست.

شركت‌های مديريت مصرف انرژی (ESCO) كه سال‌هاست در كشورهای پيشرفته در زمينه سرمايه‌گذاری در پروژه‌های مديريت مصرف انرژی در بخش صنايع و ساختمان‌های بزرگ فعاليت می‌كنند، طی قراردادی در منافع حاصل از صرفه جویی اين پروژه‌ها سهيم می‌شوند که به رغم سابقه زياد اين كسب وكار در كشورهای پيشرفته، به دليل ناچيز بودن نرخ انرژی برق در كشورمان تاكنون شكل نگرفته است.

مدقق ايجاد شركت‌های مديريت انرژی هوشمند را يكی از كسب وكارهای نوين در اين حوزه برشمرد كه با توسعه تحول ديجيتال و هوشمند سازی در بخش مشتركين، زمينه شكل گيری و فعاليت اين شركتها ايجاد شده است. يكی از نمونه های موفق اين شركتها، شركتی است كه يكی از اپراتورهای تلفن همراه در سوييس راه اندازی كرده كه با پردازش اطلاعات مصرف برق مشتركان شركت برق، وضعيت مصرف برق را به مشتركان اعلام می‌كند و در صورت تمايل به آنها مشاوره می‌دهد.

وی اين كسب و كار را بر پايه هوش مصنوعی و از طريق سيستم بدون دخالت نيروی انسانی عنوان كرد و صنعت برق با توجه به دراختيار داشتن زيرساخت‌های خدمات غيرحضوری و ارتباط دوسويه با مشتركان، درنظر دارد اين ظرفيت را سال‌های آينده راه اندازی كند.

وی با اشاره به اجرای قبض سبز و در اختيار داشتن شماره همراه 37 ميليون مشترك برق افزود: باتوجه به برنامه اين دفتر براي توسعه خدمات غيرحضوری، قرار است بخشی از پروژه مديريت مصرف هوشمند از طريق نرم افزار كاربردی (اپليكيشن) خدمات غير حضوری برق كه پرداخت قبض و خدمات فروش و پس از فروش را شامل می‌شود، انجام شود.

مدقق ادامه داد: نرم افزار كاربردی به پشتوانه دانشی است كه متخصصان حوزه های بهره وری انرژی و حوزه‌های اجتماعی بايد در خصوص آن نظر بدهند و ما نيز ضمن بهره‌مندی از زيرساخت‌های لازم، با توجه به در اختيار داشتن اطلاعات مصرف برق مشتركان، سيستمی نياز داريم كه اين اطلاعات را به‌منظور داده كاوی و ايجاد ارزش افزوده در حوزه مديريت مصرف در اختيار شركت‌های توانمند و علاقه‌مند در اين حوزه قرار دهيم.

وی تشكيل شركت‌های مديريت انرژی هوشمند و تنوع بخشی به به ايده ها در اين زمينه را حايز اهميت دانست و از فراهم بودن دستورالعمل‌ها و مقررات مربوط به شركت‌های تجميع كننده و زير ساخت اطلاعات مشتركان در اين خصوص خبر داد و گفت: زيرساخت اين كار برای برقراری ارتباط توانير يا شركت‌های بيرونی با مشتركان به طور كامل فراهم است و معتقدم ظرفيت زياد صرفه‌جویی را دارد كه بايد با فكر و هوشمندی روی آن كار كنيم.

وی تاكيد كرد: امسال 9.7 درصد از پيك شبكه را از طريق برنامه‌های پاسخگویی بار مديريت كرديم كه متوسط جهانی آن بين 4 تا 8 درصد است و با اين وجود هنوز ظرفيت‌های گسترده ای در بحث پاسخگویی بار وجود دارد.

برای بهره گيری از اين ظرفيت‌ها لازم است مديريت مصرف برق و بهره وری انرژی را از مظلوميت در بيايد و منابع لازم به آن تخصيص يابد و ساختارش آن در توانير و شركت‌های زيرمجموعه و بخش خصوصی تقويت گردد.

اجرای تعرفه پيك بحرانی برای مشتركان ديماندی غيرهمكار

مدقق ابراز اميدواری كرد سال آينده و با اخذ مصوبه دولت در خصوص تعرفه پيك بحرانی (CPP)، سازوكار اجرایی اين تعرفه به ظرفيت 1000 مگاوات برای مشتركان ديماندی شركت‌هاب برق منطقه‌ای و توزيع برق كه با برنامه‌های مديريت بار همكاری نمی‌كنند، محقق شود.

وی تصريح كرد: امسال حدود 280 هزار مشترك ديماندی با برنامه های مديريت بار همكاری داشتند و در همين حدود هم مشتركان ديماندی وجود دارند كه با توجه به اختياری بودن همكاری با برنامه مديريت بار، از امضای تفاهم‌نامه خودداری می‌كنند و تعرفه پيك بحرانی می‌تواند اقبال اين دسته از مشتركان را به همكاری در ساعات پيك و دريافت پاداش همكاری، افزايش دهد.

1800 مگاوات ظرفيت آزاد مديريت مصرف در بخش كشاورزی

مدقق بيش از 30 درصد ظرفيت محقق شده مديريت مصرف برق طی سال جاری را مربوط به بخش كشاورزی ذكر كرد كه حداقل 1800 مگاوات كاهش مصرف طی ساعات پيك را با همكاری 176 هزار مشترك، محقق ساخت و به همين ميزان نيز ظرفيت استفاده نشده در اين بخش وجود دارد.

وی استان فارس را با حدود 500 مگاوات مديريت بار كشاورزی از پيشتازان اين بخش برشمرد و اين ظرفيت را قابل توسعه به ساير استان‌ها از جمله كرمان و خراسان رضوی دانست كه با تجهيز مشتركان كشاورزی ساير استان‌ها به كنتورهای هوشمند و ادوات كنترلی، حداقل 1800 مگاوات ظرفيت جديد را برای تابستان 1400 امكان‌پذير می‌سازد.

مدقق با اشاره به اينكه 90 درصد مديريت بار به كمك بخش‌های صنعتی و كشاورزی انجام می‌شود، 10 درصد باقی مانده را به ادارات، تجاری‌ها، مولدهای خود تامين و غيره مربوط دانست.

وی افزود: در بخش اداری بحث تغيير ساعات اداری و مشتركان همكار را داريم و 37 هزار مشترك اداری و ايستگاه‌های CNG با ما همكاری می‌كنند كه قابل افزايش است و هنوز انگيزه كافی و ساختار لازم به ويژه در ادارات دولتی برای مديريت بار و كاهش هزينه‌ها وجود ندارد و لازم است در هر اداره دولتی حداقل يك مدير انرژی وجود داشته باشد.

مدقق ظرفيت مديريت مصرف در بخش اداری را 500 مگاوات عنوان كرد كه به همين ميزان نيز امكان افزايش ظرفيت در اين بخش وجود دارد و امسال 28 هزار و 800 مشترك بزرگ تجاری با برنامه‌های مديريت مصرف همكاری داشتند و ظرفيت اين بخش تقريبا معادل بخش اداری است.

قرائت مكانيزه كنتورهای مكانيكی و ديجيتال تا 2 ماه آينده

مديركل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوين توانير با اشاره به ابلاغ نصب كنتور هوشمند برای تمامی مشتركان جديد خانگی، تعداد كنتورهای مكانيكی فعال در شبكه را حدود 16 ميليون دستگاه ذكر كرد كه تعويض اين كنتورها اولويت نخست صنعت برق برای برنامه‌های مديريت مصرف، كاهش تلفات و كاهش هزينه‌ها محسوب می‌شود و با اين وجود منابع لازم آن تامين نشده است.

وی گفت: به نظر می‌رسد تا 10 سال آينده نيز كنتورهای غير هوشمند در شبكه فعال باشد، بنابراين يكی از پروژه‌های امسال ما مكانيزه شدن قرائت كنتورهای مكانيكی و ديجيتال است كه به طور كامل تا 2 ماه آينده اجرایی می‌شود و از اين پس تمامی ديتای مشتركان را به طور مكانيزه و با اطمينان صد درصدی از طريق پزدازش تصويری در اختيار خواهيم داشت.

مدقق با اشاره به قرائت ديتای ولتاژ از سوی ماموران قرائت خاطرنشان كرد: این برنامه از ابتدای امسال عملياتب شده و در مباحثی چون بهره برداری، اصلاح شبكه و كاهش تلفات مورد استفاده قرار می‌گيرد و كل ديتای ولتاژ مشتركان دارای كنتور ديجيتال در طرح چاوش قابل دسترسی است و همين اقدام نيز برای پرباری شبكه و دستيابی به رفتار بار مشتركان قابل انجام است.

وی افزود: در حال حاضر هوشمندی حداقلی برای مشتركان فاقد كنتورهای هوشمند با حداقل هزينه ايجاد شده و با بهره گيری از نرم افزار پايش كنتورها، سيستم جامع اطلاعات مشتركان و طرح چاوش، حجم بالایی از اطلاعات مشتركان را در اختيار داريم كه در مركز پايش صنعت برق تحليل و در برنامه‌ريزی‌های كوتاه مدت و بلند مدت مورد استفاده قرار می‌گيرد.

مدقق با ابراز اميدواري نسبت به پيوستن ظرفيت بخش خانگی و تجاری‌های كوچك، به برنامه پاسخگویی بار توانير و افزايش ظرفيت‌های مديريت مصرف تابستان گذشته، توجه ويژه به بخش مديريت مصرف و بهره وری را حايز اهميت دانست.