خاورمیانه می‌تواند جایگزین سوخت روسیه شود؟
اروپا در آستانه ممنوعیت واردات دریابرد فرآورده‌های نفتی پالایش شده روسیه، دیزل بیشتری از خاورمیانه خریداری کرده است اما آیا تولیدکنندگان این منطقه می‌تواند بزرگترین بازار مسکو را تصاحب کنند؟
به گزارش اویل پرایس، اروپا در تدارک ممنوعیت واردات فرآورده‌های نفتی پالایش شده روسیه که از طریق دریا حمل می‌شوند، طی ماه‌های گذشته واردات سوخت‌ها از خاورمیانه و آمریکا را افزایش داده است. درست پیش از این ممنوعیت، اروپا همچنان بزرگترین مشتری دیزل روسیه بوده و پس از آغاز تحریم از روز یکشنبه، ناچار خواهد بود واردات از صادرکنندگان غیرروسی را افزایش دهد.
با این حال، خاورمیانه با وجود افزایش ظرفیت پالایش برنامه‌ریزی‌شده در سال‌های اخیر، ممکن است قادر نباشد تقاضای اروپا را تامین کند زیرا ساخت بعضی از پالایشگاه‌های جدید در این منطقه، با تاخیر روبرو شده است.
اتحادیه اروپا از روز یکشنبه پنجم فوریه، ممنوعیت واردات سوخت‌های روسیه به این بلوک را آغاز می‌کند و باید جایگزینی برای حدود یک میلیون بشکه در روز واردات سوخت روسیه از جمله ۶۰۰ تا ۶۵۰ هزار بشکه در روز واردات دیزل، پیدا کند.
اروپا پیش از آغاز این تحریم، مشغول انبارکردن سوخت روسیه بود. به عنوان مثال، آمار آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد صادرات دیزل روسیه در دسامبر، به ۱.۲ میلیون بشکه در روز افزایش یافت که رکورد چند ساله را شکست و ۷۲۰ هزار بشکه در روز از این صادرات، به مقصد اتحادیه اروپا بود.
به گفته تحلیلگران، از پنجم فوریه، بازارهای دیزل و تجارت این سوخت در سراسر جهان، دستخوش تغییر خواهند شد چرا که روسیه به دنبال بازاری برای فرآورده‌های پالایش شده خود خواهد بود که دیگر به اروپا راه ندارند و اروپا هم به نوبه خود، ناچار است سوخت‌های مورد نیاز خود را از مناطق دور دستی شامل آمریکا و خاورمیانه وارد کند.
اما با تاخیرهایی که در ساخت پالایشگاه‌های جدید خاورمیانه وجود داشته است، اروپا ناچار خواهد بود واردات از آمریکا و آسیا را افزایش دهد.
در خاورمیانه، بزرگترین تولیدکنندگان عضو اوپک، صادرات فرآورده‌های پالایش شده خود به اروپا را افزایش داده یا افزایش خواهند داد. به عنوان مثال، یک منبع آگاه ماه گذشته به بلومبرگ گفت: کویت صادرات دیزل به اروپا را امسال پنج برابر کرده و به حدود ۵۰ هزار بشکه در روز خواهد رساند. این تولیدکننده نفت منطقه خلیج فارس که یکی از تولیدکنندگان بزرگ اوپک است، انتظار دارد صادرات سوخت جت به اروپا را در سال ۲۰۲۳، دو برابر کرده و به حدود پنج میلیون تن افزایش دهد.
شرکت ملی نفت کویت هفته گذشته اعلام کرد پالایشگاه مینا ال احمدی، نخستین محموله دیزل خود به میزان حدود ۳۸ هزار تن را ارسال کرده که که برای بازارهای اروپایی تولید شده و مطابق با استانداردهای زیست محیطی بین‌المللی و مناسب برای هوای سرد است. اما پالایشگاه عظیم الزور کویت که ۶۱۵ هزار بشکه در روز نفت پالایش می‌کند و می‌تواند حدود ۱۴۵ هزار بشکه در روز دیزل تولید کند، هنوز به ظرفیت عملیاتی کامل نرسیده است. طبق گزارش بلومبرگ، پیش‌بینی می‌شود این پالایشگاه دومین واحد خود را ماه میلادی جاری و سومین واحد را در آوریل راه‌اندازی کند.
پالایشگاه‌های جازان عربستان سعودی و دقم عمان هم در مرحله بالا بردن تولید هستند و تحلیلگران انتظار دارند که بتوانند شکاف به وجود آمده در تامین بخشی از دیزل و سوخت‌های دیگر مورد نیاز اروپا را حداقل تا پایان سال ۲۰۲۳ پر کنند.
احمد مهدی، تحلیلگر کالای شرکت مشاوران انرژی رنسانس در این باره به بلومبرگ گفت: پروژه‌های پالایش خاورمیانه با تاخیر در ساخت روبرو هستند و اروپا تا اواخر سال ۲۰۲۳ نمی‌تواند از عرضه بیشتر این منطقه بهره مند شود.
پالایشگاه‌های آمریکایی به نوبه خود شاهد پتانسیل افزایش صادرات به اروپا هستند. برایان پارتی، نایب رئیس زنجیره ارزش محصولات پاک جهانی در شرکت ماراتون پترولیوم در کنفرانس اعلام درآمدهای مالی این شرکت اظهار کرد: ما شاهد افزایش تصاعدی عرضه به اروپا هستیم.
به گفته تحلیلگران، اروپا در حالی تحریم علیه صادرات سوخت روسیه را آغاز خواهد کرد که میزان قابل توجهی سوخت انبار کرده است. این منطقه حجم زیادی دیزل و سوخت‌های دیگر روسیه را در اواخر سال ۲۰۲۲ وارد کرد تا از کمبود عرضه پس از آغاز تحریم‌ها، اجتناب کند.
پاملا مانگر، تحلیلگر ارشد بازار در شرکت ورتکسا هفته گذشته در تحلیلی نوشت: اروپا با ذخایر کافی، وارد دوران پسا دیزل روسیه خواهد شد. هجوم برای واردات دیزل روسیه در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۲ به همراه زمستان گرم‌تر اروپا و تامین کافی گازطبیعی، شوک تامین دیزل و خرید وحشت زده‌ای که در اکتبر سال ۲۰۲۲ مشاهده شده بود را ملایم کرد.
وارن پاترسون و ایوا مانتی، استراتژیست‌های بانک ING درباره این تحریم گفتند: با وجود اختلال قریب الوقوع جریان صادرات سوخت، به نظر می‌رسد بازار نسبتا آرام است. دلیل احتمالی این آرامش نسبتی این است که بازار فرصت زیادی برای مهیا شدن برای این ممنوعیت داشته است. جریان قوی واردات سوخت به اروپا پیش از پنجم فوریه مشاهده شده است.
