خطرات پایین رفتن سطح آب دریای خزر چیست؟
یک کارشناس حوزه آب گفت: در جنوب دریای خزر بنادری مثل امیرآباد، نوشهر و انزلی را داریم که با کاهش سطح آب کارایی آنها نیز کاهش پیدا می‌کند، عمق آبخور کشتی‌ها پایین می‌رود و اجبارا باید رسوبات حذف شود که هزینه هنگفتی را تحمیل می‌کند.
به گزارش «انرژی امروز» داودرضا عرب در گفت‌وگو با ایلنا، درباره دلیل پایین رفتن سطح تراز دریای خزر و پیامدهای آن اظهار داشت: پایین رفتن سطح آب دریای خزر سابقه تاریخی دارد، برای نمونه سال 56 از همین میزانی که اکنون است پایین‌تر رفت و اوایل دهه 70 هم آب بالا آمده بود، به طوری که ویلاهای اطراف دریاچه دچار آسیب شدند. برخی دلیل آن را به حرکات تکتونیکی کف دریای خزر ربط می‌دهند، در سال‌هایی که خلیج قره‌بوغاز در شرق دریاچه بسته می‌شود که سطح تبخیر بالا برود تا نمک برداشت شود، منجر به بالا و پایین رفتن سطح آب می‌شود. اما علت اصلی به آب و هوا و بارندگی و آوردهای رودخانه‌ها مربوط است حدود 80 درصد آورد از شمال خزر و ولگا است که علت کم شدن سطح ورودی آب از این رود و روند و فرایند آن مشخص نیست، برخی معتقدند باید باتوجه به گرم شدن دمای هوا سطح آب ولگا بیشتر شده باشد بنابراین پایین رفتن آب دریاچه محل سوال است.
تجاوز به حریم دریا افزایش می‌یابد
وی افزود: نظریه غالب اینکه بالا و پایین رفتن آب سابقه دارد و به صورت سینوسی تغییر می‌کند و ممکن است در سال‌های آینده بالا بیاید، اما در هر صورت زندگی مردم تحت تاثیر قرار می‌گیرد و اثرات آن اینکه جنوب شرقی دریاچه خلیج گرگان دچار مشکل می‌شویم به طوری که با پایین رفتن سطح آب علاوه بر اینکه صیادی و درآمد مردم کاهش پیدا کرده، باعث شده تنوع زیستی و اکوسیستم دچار اختلال و تالاب میانکاله آسیب شود. به تبع آن وقتی سطح آب کاهش پیدا می‌کند تجاوز به حریم دریا و تالاب افزایش پیدا می‌کند و این نگرانی وجود دارد که ارتباط بین خلیج گرگان و دریای خزر قطع شود و این باعث بوی نامطبوع از دریاچه شده به مردم آسیب می‌رساند.
کشتیرانی دچار آسیب می‌شود
این کارشناس حوزه آب تصریح کرد: بخش دیگر آسیب‌ها اینکه در جنوب دریای خزر بنادری مثل امیرآباد، نوشهر و انزلی را داریم که با کاهش سطح آب کارایی آنها نیز کاهش پیدا می‌کند و عمق آبخور کشتی‌ها پایین می‌رود و اجبارا باید رسوبات حذف شود که هزینه هنگفتی را تحمیل می‌کند، به طوری که اکنون سازمان بنادر و دریانوردی بنادر شمال کشور با این مسئله مواجه است، یکی از مشکلات دیگر اینکه وقتی سطح آب دریا کم می‌شود، سطح آب زیرزمینی منطقه هم کاهش پیدا می‌کند و تعادل آب شور و شیرین بهم خورده و مشکل ایجاد می‌کند.اگر دوباره آب بالا بیاید هجوم آب شور دریا اتفاق می‌افتد و آب شیرین و آبخوان‌ها بالا نمی‌آیند، همچنین ارتباط بین دریا و رودخانه همچنین مصب رودها دچار آسیب می‌شود، به لحاظ محیط زیستی نیز برخی سواحل محل تخم‌ریزی ماهیان هستند وقتی دریاچه عقب‌نشینی می‌کند دلتایی که تشکیل می‌شود که اکوسیستم را دچار نقصان کارکرد می‌کند.
خزر دریاچه ارومیه نمی‌شود
وی درباره نگرانی‌ها بابت دچار شدن خزر به سرنوشت دریاچه ارومیه گفت: عمق خزر زیاد است و از این بابت نگرانی چندانی وجود ندارد، اما در هر صورت باید مراقبت شود، البته میزان آسیب‌پذیری کشورهای دیگر از این بالا و پایین رفتن بیشتر است زیرا عمق در مناطق شمال دریاچه کمتر است و پایین رفتن سطح آب منجر به کیلومترها عقب‌نشینی می‌شود و آسیب بیشتری وارد می‌کند، باعث می‌شود بنادر و شهرهای ساحلی این کشورها کارکرد خود را از دست بدهند.
راه حل چیست؟
عرب تاکید کرد: برای حل موضوع ابتدا اینکه باید کار تحقیقاتی گستره‌ای صورت گرفته و گردهمایی کشورهای همسایه خزر تقویت شود، باید بدانیم علت بالا و پایین رفتن و زمان آن چگونه است، آیا دلیل آن انسانی است و یا طبیعی. دوم اینکه بر اساس شناخت از فیزیک مسئله رفتار خودمان را هم تنظیم کنیم یعنی کارکرد‌های مورد انتظار بر آن اساس باشد، سازمان بنادر در نظر بگیرد که عمق آب بالا و پایین خواهد رفت و طبق آن موج‌شکن و بنادر را ساماندهی کند، در خلیج گرگان با مدیریت یکپارچه حوضه آبریز درست کنند که محیط زیست آسیب نبیند، بارگذاری بیش از حد برداشته و آلودگی کنترل شود همچنین اینکه ارتباط رودخانه و دریا دچار مشکل نشود.
