زنگنه؛ پایان شانزده سال حضور تاثیرگذار
حمیدرضا شکوهی
همواره حسرت میخوردیم که ای کاش ما هم در کشورمان مدیران و وزیرانی تاثیرگذار در سطح مدیران و وزیران تاثیرگذار در مجامع بینالمللی داشتیم. وزیرانی همچون زکی یمانی و علی النعیمی که در دنیا شناخته شده باشند و در مجامع جهانی، تاثیرگذار. اما شاید ندانیم که باسابقهترین وزیر عضو اوپک در حال حاضر، وزیر نفت ایران است که روز پنجشنبه در یکصد و هشتاد و یکمین نشست عادی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، آخرین حضور خود در اوپک را تجربه کرد.
در این نشست با پخش نماهنگی، از حضور چندساله بیژن زنگنه به عنوان وزیر نفت ایران در اوپک قدردانی شد؛ نماهنگی که مملو از تعریف و تمجید دبیرکل اوپک و وزرای عضو اوپک از زنگنه بود. زنگنه نخستینبار به عنوان وزیر نفت ایران، پنجم آذر ماه 1376 در نشست 103 اوپک حضور پیدا کرد و این حضور تا نشست 135 ادامه داشت. حضور زنگنه در اوپک در دولت روحانی هم از نشست 164 آغاز شد و آخرینش نشست 181 اوپک بود؛ پنجشنبه دهم تیر ماه 1400.
به جز هشت سالی که وزارت نفت ایران در دولت محمود احمدینژاد، دوران بیثباتی را پشتسر میگذاشت و زنگنه هم در نفت نبود، به مدت شانزده سال به عنوان وزیر نفت ایران در اوپک حضور مییافت. اسفند ماه 1383، در آخرین ماههای وزارت زنگنه در دولت سیدمحمد خاتمی هم ایران میزبان نشست وزارتی اوپک بود که در شهر زیبای اصفهان برگزار شد تا در آن دوران باثبات سیاسی-اقتصادی، نام ایران هم به عنوان یکی از میزبانان نشستهای وزارتی اوپک ثبت شود. کارنامه زنگنه هم مانند هر مدیر دیگری در جمهوری اسلامی، مملو از نقاط ضعف و قوت است. دو دوره هشتساله وزارت زنگنه در نفت هم در دولتهای سیدمحمد خاتمی و حسن روحانی، چندان شبیه به هم نبود و شاید بتوان دوران اول وزارت او را موفقتر دانست.
اما یکچیز در این دوران تفاوتی نکرد و آن هم نقش تاثیرگذار زنگنه در اوپک بود. زنگنه همواره به عنوان یکی از وزرای نفت تاثیرگذار در اوپک شناخته میشد. حتی در دورانی که به دلیل تحریمهای امریکا، میزان صادرات نفت ایران به حداقل کاهش یافت، باز هم حضور زنگنه در نشستهای اوپک توجه خبرنگاران و رسانهها را به خود جلب میکرد، چراکه به مرور زمان، زنگنه تبدیل به قدیمیترین و بانفوذترین وزیر اوپک شده بود.
جالب است که خود زنگنه، همواره میگفت نشانه قدرت هر کشور و هر وزیری در اوپک، بشکههای نفت تولیدی آن است. حالا فکر کنید که وزیری در نشستهای اوپک شرکت میکند که کشورش به خاطر تحریم، صادرات اندکی دارد اما باز هم به خاطر نقش تاثیرگذارش، مورد اقبال رسانههاست؛ آنهم خبرنگارانی که غالبا سابقه حضور بیش از 10 سال در اوپک دارند و یادم هست یکبار زنگنه در اوایل دوران وزارتش در دولت روحانی در جمعی میگفت پس از هشت سال که به اوپک برگشته، خبرنگارانی را دیده که هشت سال پیش هم در اوپک بودند و میگفت ایکاش این ثباتی که خبرنگاران رسانههای بینالمللی در اوپک دارند، خبرنگاران ایرانی هم در حوزههای تخصصی خود داشتند. به همین خاطر است که این میزان توجه رسانهها در اوپک به وزیری همچون زنگنه، قابلتامل است.
سخنان و مواضع زنگنه در اوپک همواره مورد توجه رسانهها قرار داشت. شاید مهمترین نقطه قوت کارنامه زنگنه در اوپک، ماهها پیش از برجام ثبت شد؛ زمانی که قرار بود تحریمها لغو شود و زنگنه بارها و بارها از بازگشت قدرتمندانه نفت ایران به بازارها خبر میداد و برخی با دیده تردید به سخنان او نگاه میکردند. اما گذشت زمان نشان داد تدبیر زنگنه در اعلام چنین برنامهای تا چه حد در واکسینه شدن بازار در مقابل افزایش عرضه نفت موثر بود؛ بهطوریکه نفت ایران به راحتی در بازار جذب شد و این افزایش عرضه موجب سقوط قیمت نفت هم نشد.
حالا دیگر زنگنه نماینده ایران در اوپک نخواهد بود اما صرفنظر از هر قضاوتی که درباره کارنامه داخلی زنگنه داشته باشیم، قطعا نام او به عنوان یکی از تاثیرگذارترین و باسابقهترین وزرای نفت اوپک ثبت خواهد شد. ای کاش در تمام مجامع بینالمللی، نام مدیران برجسته ایرانی ثبت میشد که افتخاری برای کشورمان است. مدیرانی که در کشورمان بسیارند و ای کاش در جهت رشد و تقویت آنها به دور از رویکردهای جناحی تلاش میکردیم تا حافظ حقوق و منافع ایران در مجامع بینالمللی مختلف باشند./ منبع : روزنامه اعتماد
